Phát biểu tại điểm dừng đầu tiên của chuyến công du Đông Nam Á là Singapore và sau đó là Việt Nam và Philippines trong tuần này, ông Austin đã nêu rõ một khả năng về sự hiện diện nhiều hơn của Mỹ ở Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Vị tướng bốn sao của Quân đội Hoa Kỳ là thành viên đầu tiên trong nội các của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đến thăm Đông Nam Á, nơi các quốc gia bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei đều có tuyên bố chủ quyền với Bắc Kinh ở Biển Đông.

Ông Austin thẳng thừng bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc đối với phần lớn các khu vực trên tuyến đường thủy quan trọng ở châu Á và nói rõ điều đó là không có cơ sở trong luật pháp quốc tế.

Với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, ông Austin cho biết ông cam kết "theo đuổi một mối quan hệ mang tính xây dựng, ổn định với Trung Quốc", bao gồm các cơ chế mạnh mẽ hơn để liên lạc với các cuộc khủng hoảng với Quân đội Trung Quốc.

Ông Austin nhận xét: “Các cường quốc cần phải mô hình hóa sự minh bạch và giao tiếp, vì vậy chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi có thể làm việc cùng với Bắc Kinh trong những thách thức chung”.

Điều chỉnh các mối quan hệ cũ là chủ đề chính của chính quyền Biden trong những tháng đầu nắm quyền. Với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng, Austin đã đến châu Âu hai lần để hàn gắn những mối quan hệ căng thẳng trong chính quyền Donald Trump. Ông cũng đã đến thăm Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ, nhưng đây là chuyến thăm đầu tiên của ông đến Đông Nam Á.

Chuyến đi của ông Austin sau chuyến thăm gần đây của Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman tới Trung Quốc, Nhật Bản và một số quốc gia ASEAN. Bà Sherman hôm thứ Hai (26/7) đã có cuộc hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị.

Về phần mình, ông Austin đã đề cập đến những căng thẳng với Trung Quốc trong bài phát biểu của mình, đề cập đến cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở Myanmar và tác động của đại dịch COVID-19.

Về phía Myanmar, ông Austin cho biết Hoa Kỳ hoan nghênh nỗ lực của ASEAN trong việc chấm dứt bạo lực ở quốc gia Đông Nam Á, hiện do chế độ quân sự kiểm soát đã lật đổ chính phủ của nhà lãnh đạo đắc cử Aung San Suu Kyi hồi đầu năm nay.

Ông nói: “Việc quân đội Myanmar từ chối tôn trọng các quyền bất khả xâm phạm của người dân Myanmar và bảo vệ sức khỏe cơ bản của họ là không thể chấp nhận được".

Ông Austin kêu gọi chế độ tuân thủ sự đồng thuận 5 điểm của ASEAN về vấn đề này, điều mà quân đội hầu như không coi trọng. Đồng thuận 5 điểm bao gồm việc chấm dứt ngay lập tức bạo lực ở Myanmar, đối thoại mang tính xây dựng giữa các bên, bổ nhiệm đặc phái viên ASEAN để tạo điều kiện cho đối thoại, cung cấp hỗ trợ nhân đạo và chuyến thăm của đặc phái viên tới Myanmar.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin nói: “Khi ASEAN đóng vai trò trung tâm, chúng tôi cũng đang tập trung vào các cơ chế bổ sung cho nhau trong khu vực".

Về đại dịch COVID-19 và biến đổi khí hậu - cả hai đều là những mối đe dọa vượt qua biên giới - ông ủng hộ quan hệ đối tác với Hoa Kỳ như một mệnh lệnh chiến lược đối với khu vực.

Trong thời gian ở Singapore, Austin cũng đã gặp Bộ trưởng Quốc phòng nước này Ng Eng Hen.

Theo thông cáo từ Lầu Năm Góc, ông Austin cảm ơn Singapore đã hỗ trợ hậu cần cho các máy bay và tàu quân sự của Mỹ. Tuyên bố cho biết sự ủng hộ này được củng cố dựa trên niềm tin chung rằng sự hiện diện của Hoa Kỳ trong khu vực là rất quan trọng cho hòa bình, thịnh vượng và ổn định.

Cả ông Austin và người đồng cấp Ng Eng Hen cũng nhấn mạnh mối quan hệ huấn luyện quân sự chặt chẽ giữa Mỹ và Singapore, thể hiện qua các cuộc tập trận chung gần đây.