Theo Phó Giám đốc điều hành IMF Gita Gopinath, người có bài phát biểu tại Đại học Stanford hôm thứ ba (7/5), các sự kiện như đại dịch Covid-19 và xung đột Ukraine đã cản trở thương mại thế giới theo những cách chưa từng thấy kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

“Ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới bị ảnh hưởng bởi những lo ngại về an ninh kinh tế và an ninh quốc gia trong việc xác định họ giao dịch và đầu tư vào đâu”, bà Gopinath tuyên bố và nói thêm rằng điều này dẫn đến việc các quốc gia ngày càng chọn phe giữa Trung Quốc và Mỹ.

Giới quan chức cũng cảnh báo: Mặc dù việc tăng cường khả năng phục hồi kinh tế “không hẳn là xấu”, nhưng xu hướng phân mảnh đe dọa đến việc rời xa “hệ thống thương mại toàn cầu dựa trên quy tắc” và “sự đảo ngược đáng kể những lợi ích đạt được từ hội nhập kinh tế”.

Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã xấu đi đáng kể trong những năm gần đây, khi cả hai bên đều cáo buộc nhau leo thang căng thẳng. Washington đã tăng cường hạn chế thương mại đối với Trung Quốc với lý do lo ngại về an ninh quốc gia, điều mà Bắc Kinh cật lực phủ nhận.

Chính phủ Trung Quốc cũng đã cảnh cáo Mỹ can thiệp vào công việc nội bộ của nước này, đặc biệt là việc bán vũ khí cho Đài Loan (Trung Quốc).

Theo IMF, căng thẳng ngày càng gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã được phản ánh trên toàn cầu, với hơn 3.000 hạn chế thương mại được các quốc gia áp đặt trên toàn thế giới trong năm 2022 và 2023, nhiều hơn gấp ba lần so với năm 2019.

Dữ liệu của IMF cho thấy tỷ trọng hàng nhập khẩu từ Mỹ của Trung Quốc đã giảm 8 điểm phần trăm trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến năm 2023, trong khi tỷ trọng hàng xuất khẩu của Trung Quốc từ Mỹ giảm khoảng 4 điểm phần trăm trong cùng thời kỳ.

Trong khi đó, thương mại giữa các khối quốc gia liên kết với Trung Quốc hoặc Mỹ cũng bị ảnh hưởng tiêu cực. Khối Mỹ chủ yếu bao gồm EU, Canada, Australia và New Zealand, trong khi các nước nghiêng về Trung Quốc bao gồm Nga, Eritrea, Mali, Nicaragua và Syria, quan chức IMF chỉ ra.

Theo bà Gopinath, tác động của sự phân mảnh kinh tế dự kiến sẽ lớn hơn nhiều so với thời kỳ Chiến tranh Lạnh do nền kinh tế toàn cầu phụ thuộc nhiều hơn vào thương mại.

IMF ước tính thiệt hại kinh tế đối với GDP toàn cầu có thể lên tới 7% trong kịch bản phân mảnh cực độ. Nếu mọi thứ diễn ra nhẹ nhàng hơn, tỷ lệ thiệt hại có thể chỉ ở mức 0,2%.

IMF kết luận rằng các quốc gia có thu nhập thấp có thể bị ảnh hưởng nặng nề nhất do phụ thuộc nhiều hơn vào nhập khẩu nông sản và đầu tư nước ngoài từ các nền kinh tế tiên tiến hơn.

Khánh Vy (Theo RT)