Sự quyết đoán của cả Donald Trump và Joe Biden

Một lý do là sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc đã làm nhận thức của Hoa Kỳ cứng rắn hơn, với cuộc khảo sát mới nhất của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy quan điểm tiêu cực của người Mỹ về Trung Quốc đã tăng gần 20% kể từ khi Donald Trump nhậm chức. Đây không nên được hiểu là một hiện tượng của ông Trump, vì các đồng minh và đối tác khác của Hoa Kỳ cũng đang tỏ ra 'không ưa' Trung Quốc.

Thực tế là hoạt động ngày càng ép buộc của Trung Quốc trên khắp khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương - đáng chú ý nhất là ở Biển Đông cũng như với Đài Loan, Hong Kong, và bây giờ là cả Ấn Độ dọc theo biên giới tranh chấp của họ trên dãy Himalaya đã khẳng định điều này.

Sự thiếu minh bạch ban đầu của Bắc Kinh trong đối phó với COVID-19 chỉ làm gia tăng vòng xoáy căng thẳng này, khi cả Tổng thổng Trump và ứng viên Joe Biden đều cố tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, 84% người Mỹ tin rằng Trung Quốc đã xử lý sai cuộc khủng hoảng, điều này cho thấy sự mất lòng tin vào Bắc Kinh sẽ kéo dài sau chu kỳ bầu cử này.

Thỏa thuận lưỡng đảng ở Washington nhằm chống lại và cạnh tranh với Trung Quốc cũng cho thấy rõ rằng, Mỹ sẽ tiếp tục đẩy lùi Bắc Kinh bất kể ông Trump hay Biden thắng, với việc Quốc hội đã thông qua một số luật mới trong những năm gần đây nhằm vào Trung Quốc - và tăng cường ủng hộ Đài Loan.

Trọng tâm của Lầu Năm Góc vẫn là "Trung Quốc, Trung Quốc, Trung Quốc", khi hầu như mọi tuyên bố của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ dường như đều phù hợp với việc coi Trung Quốc là đối thủ hàng đầu. Nói một cách đơn giản, Hoa Kỳ giữ sự tập trung vào Trung Quốc là quá lớn.

Thực tế là chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của chính quyền Trump có nhiều điểm tương đồng với chiến lược "Xoay vòng" sang châu Á của cực Tổng thống Obama. Mặc dù định nghĩa địa lý của "châu Á" chắc chắn đã mở rộng dưới thời Trump, cả ông và Obama đều ưu tiên tăng cường quan hệ song phương và đa phương với các đồng minh và đối tác để giải quyết các mối đe dọa chung.

Trong khi chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nói về Trung Quốc nhiều hơn chính sách Tái cân bằng Chiến lược của Obama, nhưng tính nhất quán chung giữa các chính sách này cho thấy cách tiếp cận của chính quyền Trump khó có thể ngoại lệ. Trên thực tế, nó là sự kế thừa hợp lý cho nhiều thập kỷ chính sách và chiến lược của Hoa Kỳ ở châu Á.

Duy trì chính sách "sức ép tối đa"

Với tất cả những điều đó, cả ông Trump và Joe Biden đều không có khả năng điều chỉnh đáng kể đối sách với Trung Quốc. Chắc chắn, Trump rất khó đoán, và nếu được bầu lại, ông có thể - vì bất cứ lý do gì - đơn phương quyết định lật ngược toàn bộ chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của mình. Nhưng một quyết định hấp tấp như vậy không chắc do tất cả các yếu tố nêu trên.

Bất chấp chiến lược của riêng mình, ông Trump thường xuyên đe dọa các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ bằng các cuộc chiến thương mại, cũng như đặt câu hỏi về tính tiện ích của các thỏa thuận với họ. Loại hành vi này có thể trở nên phổ biến hơn trong nhiệm kỳ thứ hai và làm suy yếu sự cạnh tranh với Trung Quốc.

Nhưng một lần nữa, kịch bản có khả năng xảy ra hơn là chính quyền Trump trong tương lai vẫn đi đúng hướng trong việc tăng cường quan hệ với các đồng minh và đối tác để chống lại Trung Quốc.

Nếu Joe Biden trở thành Tổng thống, ít nhất ông ta sẽ cố gắng thiết lập lại quan hệ với Trung Quốc để ngăn chặn sự đổ vỡ hoàn toàn trong quan hệ song phương và cố gắng đạt được tiến bộ trong các lĩnh vực toàn cầu quan tâm, chẳng hạn như biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, Biden và các cố vấn của ông đồng ý với sự thúc đẩy chung của chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Trump và họ đang có kế hoạch thực hiện một đường lối cứng rắn tương tự chống lại Bắc Kinh.

Joe Biden đã cam kết sẽ cho Bắc Kinh thấy rằng Washington "sẽ không lùi bước". Mặc dù nhiều chi tiết tốt hơn về chính sách Trung Quốc của Biden vẫn còn mơ hồ, nhưng điều rõ ràng là ông sẽ tăng cường củng cố các liên minh và quan hệ đối tác để đảo ngược những thiệt hại mà ông tin rằng Trump đã gây ra.

Tất nhiên, có những thách thức khác ở Ấn Độ-Thái Bình Dương ngoài Trung Quốc. Ví dụ về Triều Tiên, Tổng thống Trump có thể sẽ tiếp tục tổ chức hội nghị thượng đỉnh với ông Kim Jong Un, để cố gắng đạt được bước đột phá về phi hạt nhân hóa, đồng thời duy trì chế độ trừng phạt nghiêm ngặt được gọi là 'Sức ép tối đa'.

Joe Biden và nhóm của ông đồng ý với "sức ép tối đa", mặc dù Biden đã chỉ trích Trump về cuộc gặp với Kim, gọi các cuộc gặp gỡ là "các cuộc gặp gỡ hình ảnh". Joe Biden sẽ chỉ gặp Kim nếu đạt được tiến bộ rõ ràng, nhấn mạnh sự khác biệt chính trong các chính sách đối với Triều Tiên của họ.

Nhìn chung, các nhà quan sát sẽ lưu ý rằng đối với hầu hết mọi thách thức lớn ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, các vị trí tương ứng của ông Trump và Joe Biden hầu như không thể phân biệt được. Nếu bất cứ điều gì thay đổi dưới sự quản lý của Biden, nó có thể là theo phong cách hơn là thực chất.

Nhìn chung, chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương dường như vẫn được giữ nguyên phần lớn - thậm chí là hoàn toàn - nguyên vẹn, bất kể kết quả của cuộc bầu cử như thế nào. Chỉ riêng thực tế đó thôi cũng khiến đồng minh nước Mỹ yên tâm và kẻ thù thì lo lắng.