Lệnh cấm đột ngột

Australia luôn được biết đến với than cốc cao cấp – một nguyên liệu thô quan trọng trong sản xuất thép. Tuy nhiên, sau khi Bắc Kinh đột ngột cấm nhập khẩu than cốc và than nhiệt vào tháng 10 năm ngoái, các nhà máy thép tại Trung Quốc trở nên hoang mang vì đã rất quen thuộc với than cốc từ Australia.

Lựa chọn duy nhất của họ là nhập khẩu các loại than từ Mỹ, Nga, Canada và Mông Cổ có chất lượng tương đương nhưng với giá thành đắt đỏ hoặc sử dụng các nguồn nguyên liệu nội địa với chất lượng thấp hơn.

Theo SCMP, nhiều doanh nghiệp trong ngành công nghiệp Trung Quốc đang phải chịu áp lực lớn do lệnh cấm sẽ khiến họ phải nhập khẩu các loại than đắt hơn, khiến cho giá thành bị đẩy lên cao và biên lợi nhuận giảm đi. Ngoài ra, đã có những lo ngại về việc chất lượng sản phẩm bị thấp đi do sử dụng than luyện cốc kém chất lượng.

Theo điều tra của Fastmarkets, trong những tuần vừa qua, hàng loạt nhà máy sản xuất và doanh nghiệp đã kêu gọi chính quyền địa phương tỉnh thành có những chính sách cứu trợ giúp vượt qua “khủng hoảng” này.

Theo bà Li Min - chuyên gia về than thuộc Fastmarkets - nhận định rằng các nhà xuất khẩu than Australia phải chịu nhiều rủi ro lớn hơn khi quyết định xuất hàng do lệnh cấm. Tính đến cuối tháng 12 năm ngoái, vẫn còn hàng chục con tàu chở hàng triệu tấn than của Australia - một số đã được thanh toán - vẫn neo đậu ngoài khơi Trung Quốc

“Các nhà máy thép và một số doanh nghiệp khác tại Trung Quốc, có các tàu chở than nhập khẩu từ Australia đang chờ neo đậu, đã liên tục yêu cầu được dỡ hàng với phía hải quan. Tuy nhiên, hầu hết đều không nhận được phản hồi”.

Vào hôm 28/1 vừa qua, khi được hỏi về vấn đề này, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết vẫn chưa có thay đổi nào đối với các lệnh cấm nhập khẩu, bất chấp tình trạng chuỗi cung ứng bị gián đoạn dẫn đến thiếu hụt nguyên liệu.

 “Tình hình (Mối quan hệ Trung Quốc – Australia) diễn biến như hiện nay không phải là điều Trung Quốc muốn”, ông Gao Feng – phát ngôn viên của Bộ Thương mại Trung Quốc – chia sẻ khi được hỏi liệu Trung Quốc có sẵn sàng dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu đối với than của Australia hay không.

“Mối quan hệ Trung Quốc-Australia lành mạnh và ổn định là vì lợi ích chung của cả hai nước. Trung Quốc hy vọng rằng Australia sẽ nỗ lực hơn nữa để lấy lại sự tin cậy lẫn nhau và hợp tác giữa Trung Quốc và Australia, đồng thời thúc đẩy quan hệ Trung Quốc-Australia sớm trở lại đúng hướng”, ông Feng nhấn mạnh.

Giá than tăng trở lại

Atilla Widnell, giám đốc điều hành của Navigate Commodities, cho rằng: “Hầu hết các lò luyện cốc của Trung Quốc đều có khả năng chịu đựng hạn chế đối với việc sử dụng than cốc của Mông Cổ và các loại than nửa mềm khác. Tuy vậy, nếu không sử dụng than luyện cốc cao cấp, sản lượng và pin luyện cốc luyện kim của Trung Quốc sẽ dần bị kém đi”.

Theo SCMP, nguồn cung cấp than luyện cốc từ nước láng giềng Mông Cổ cho Trung Quốc hiện cũng bị ảnh hưởng do hai nước đóng cửa biên giới trong bối cảnh làn sóng nhiễm Covid-19 vẫn chưa ổn định. Trong khi đó, các đợt bùng phát dịch và lệnh phong tỏa đã khiến một số các công trình xây dựng tại một số địa phương của Trung Quốc ngừng hoạt động. Điều đó khiến cho nhu cầu thép và hoạt động của các nhà máy thép được hạ nhiệt, đồng thời, giúp cho Bắc Kinh giảm bớt áp lực phải dỡ bỏ lệnh cấm.

Gần đây, trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ tăng vọt từ các nhà máy thép ngoài Trung Quốc và nguồn cung bị thắt chặt do mưa lớn diễn ra tại nhiều khu vực khai thác than, giá than luyện cốc của Australia đã bắt đầu tăng trở lại. Theo các cơ quan định giá, giá than luyện cốc của Australia đã giảm xuống còn khoảng 98 USD/tấn vào giữa tháng 11 năm ngoái, nhưng hiện đã tăng trở lại mức 150 USD/tấn.

Các nhà chức trách Australia liên tục tung ra các số liệu cho thấy các chuyến hàng than xuất khẩu sang Trung Quốc bị chặn đứng trước đó đã được bán cho những người mua khác. Điều này chứng minh rằng bất kỳ biện pháp trừng phạt nào mà Trung Quốc dự định vẫn không thể mang lại hiệu quả như mong muốn. Ông Widnell chia sẻ: “Các biện pháp trừng phạt kinh tế của Trung Quốc thực chất đang phản tác dụng”.

                                                                                                             Hương Vũ