Kết quả công tác của Viện, Tòa có nhiều tích cực

Trình bày báo cáo Thẩm tra Báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành KSND và Báo cáo của Chánh án TAND tối cao về công tác của ngành TAND nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV (2016-2021); Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhìn nhận: Nhìn chung kết quả công tác của VKSND các cấp, TAND các cấp có nhiều chuyển biến tích cực, về cơ bản đạt và vượt nhiều chỉ tiêu, yêu cầu trong các Nghị quyết của Quốc hội.

"Công tác đó đã đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, giải quyết kịp thời các tranh chấp, khiếu kiện; góp phần quan trọng giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển", bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.

Cụ thể, đối với VKSND các cấp, Ủy ban Tư pháp đánh giá: VKSND các cấp đã kiểm sát 100% các vụ án hình sự ngay từ khi khởi tố; kéo giảm tỷ lệ oan, sai trong giai đoạn điều tra. Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh qua các năm đều đạt 99,9%, vượt chỉ tiêucủa Quốc hội.

Trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, Ủy ban Tư pháp nhận thấy, trách nhiệm công tố của Kiểm sát viên tại các phiên tòa được nâng lên. Số bị can bị VKS truy tố mà Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội đã giảm nhiều theo từng năm.

Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm được Tòa án chấp nhận năm 2019, năm 2020 và tỷ lệ kháng nghị giám đốc thẩm được Tòa án chấp nhận trong nhiệm kỳ vượt chỉ tiêu của Quốc hội.

Công tác đấu tranh, xử lý tội phạm tham nhũng có nhiều chuyển biến tích cực,tỷ lệ giải quyết án tham nhũng đạt cao; tỷ lệ thu hồi tài sản năm sau cao hơn năm trước.

Công tác điều tra của Cơ quan điều tra VKSNDTC đạt được nhiều kết quả tích cực, đã kịp thời xác minh, khởi tố, điều tra nhiều vụ án tham nhũng trong hoạt động tư pháp và xâm phạm hoạt động tư pháp phức tạp, được dư luận quan tâm. Thụ lý điều tra tăng 28% về số vụ và 42% về số bị can so với nhiệm kỳ trước.

 Đối với ngành Tòa án, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhìn nhận: Tỷ lệ giải quyết án đạt 99,5%, vượt 11,5% so với chỉ tiêu của Quốc hội.

Đã căn bản khắc phục được việc để án quá thời hạn, hầu hết các vụ án đưa ra xét xử đều trong thời hạn luật định; riêng án kinh tế, tham nhũng, không có vụ án nào để quá thời hạn.

Đặc biệt, trong cả nhiệm kỳ, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Hình phạt mà Tòa án áp dụng cơ bản nghiêm minh, đúng pháp luật.

Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đạt chỉ tiêu của Quốc hội (không quá 1,5%) và giảm dần qua các năm. Đã đưa ra xét xử nghiêm minh, kịp thời các vụ án tham nhũng, chú trọng áp dụng các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ thu hồi tài sản.

Kiểm sát viên, Thẩm phán vẫn "e ngại", "nể nang" cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế của ngành Kiểm sát, Tòa án trong nhiệm kỳ qua.

Trong đó, đối với ngành Kiểm sát, vẫn còn để xảy ra các trường hợp bị oan trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố có liên quan đến trách nhiệm của VKSND.

Vẫn còn để xảy ra một số trường hợp bị truy tố oan; truy tố sai tội danh, sai khung hình phạt; VKSND phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa.Một số kháng nghị thiếu căn cứ, sau đó VKSND cấp trên phải rút kháng nghị của VKSND cấp dưới.

Tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và tỷ lệ giải quyết án một số năm còn chưa đạt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội. Số lượng các vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp đã được phát hiện, khởi tố, điều tra chưa phản ánh đúng tình hình vi phạm, tiêu cực trong hoạt động tư pháp. 

Đối với ngành Tòa án, vẫn còn một số trường hợp phải hủy, sửa án do nguyên nhân chủ quan.

Một số trường hợp áp dụng tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng, quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, cho hưởng án treo chưa chính xác.

Một số vụ án kinh doanh thương mại, giải quyết yêu cầu phá sản doanh nghiệp thời gian giải quyết còn dài. Có trường hợp sau khi tuyên án, đương sự phản ứng bức xúc với kết quả xét xử.

Tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các loại án chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội.

Đặc biệt, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhận thấy, trong các vụ án hành chính, một số Kiểm sát viên, Thẩm phán còn có sự e ngại, nể nang nhất định đối với cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trong một số vụ án hành chính khi thực hiện chức năng kiểm sát xét xử và kiểm sát thi hành án hành chính và trong xét xử.

Quốc Trần