Trong báo cáo kiểm toán chỉ ra, cơ cấu danh mục đầu tư của SCIC chưa hợp lý, chủ yếu là hoạt động gửi tiền có kỳ hạn, lợi ích thu được chủ yếu từ cổ tức của một số ít doanh nghiệp (DN) SCIC nhận bàn giao (chiếm 93,3% doanh thu cổ tức được chia từ các DN do SCIC tiếp nhận vốn), như: Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk) 3.067 tỉ đồng; Tổng Công ty CP Tái bảo hiểm quốc gia 116,4 tỉ đồng; Công ty CP Bảo Minh 92,6 tỉ đồng; Công ty CP Nhựa Bình Minh 88 tỉ đồng…

Trong báo cáo kiểm toán chỉ ra, cơ cấu danh mục đầu tư của SCIC chưa hợp lý. Ảnh IT

Còn lại, tỉ suất lợi nhuận của các đơn vị khác đều thấp. Có 61/122 DN không có lợi nhuận, cổ tức. Nguyên nhân các DN không được chia cổ tức trong năm 2017, theo KTNN, bởi DN kinh doanh thua lỗ (29/60 đơn vị), hoặc có lãi thấp, hoặc bị thu hồi đăng ký kinh doanh, hay tỉ lệ vốn của SCIC thấp nên không quyết định được việc chia cổ tức.

KTNN cũng ghi nhận hầu hết các khoản SCIC tự đầu tư có hiệu quả thấp với tỉ suất sinh lời năm 2017 là 6,4% trên giá trị vốn đầu tư. Cụ thể, một số khoản đầu tư vào lĩnh vực nhiệt điện không mang lại hiệu quả như phương án ban đầu: góp vốn vào Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng 489,28 tỉ đồng từ năm 2009 nhưng cổ tức nhận được từ 2013-2017 chỉ có 135 tỉ đồng; góp 571,57 tỉ đồng vào Công ty CP Nhiệt điện Quảng Ninh từ 2009 nhưng đến nay mới nhận được cổ tức 25,7 tỉ đồng, tức tỉ suất chỉ 5%. Tại 2 công ty nhiệt điện này, SCIC đã triển khai việc bán vốn nhưng không có nhà đầu tư quan tâm đăng ký tham gia mua cổ phần.

Ngoài ra, SCIC còn đầu tư, góp vốn mua cổ phần của một số công ty kinh doanh bất động sản nhưng bị tồn đọng vốn nhiều năm, gây lãng phí. Ví dụ như việc góp vốn vào dự án của Công ty cổ phần Đầu tự và Dịch vụ Thăng Long, SCIC đầu tư hơn 110 tỷ đồng từ năm 2008 để triển khai dự án xây dựng cao ốc, văn phòng, căn hộ tại khu đất số 6 Thăng Long (phường 4, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh). Tuy nhiên, tới nay, dự án chưa triển khai.

Với dự án này, SCIC dùng quyền sử dụng đất để hợp tác, góp vốn với các đối tác để thành lập pháp nhân thực hiện dự án. Tuy nhiên thủ tục góp vốn, chuyển quyền sử dụng đất sang pháp nhân mới gặp nhiều khó khăn, không thực hiện được từ 2009 đến nay dẫn đến dự án không thể triển khai.

Tương tự, báo cáo kiểm toán cũng dẫn việc góp vốn vào dự án của Công ty cổ phần Đầu tư SCIC - Bảo Việt. Cụ thể, SCIC góp 199 tỷ đồng từ năm 2007 đến nay, để hợp tác với Bảo Việt Nhân Thọ thực hiện dự án "Tháp Tài chính" trên khu đất địa chỉ 220 Trần Duy Hưng, quận cầu Giấy, Hà Nội. Tới nay, dự án cũng chưa triển khai.

Ngoài ra, SCIC cũng đã góp vốn vào dự án của Công ty cổ phần Tháp truyền hình Việt Nam với số tiền 49,5 tỷ đồng từ năm 2015. Các bên đã trình báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án lên Chính phủ từ tháng 4/2016 nhưng chưa được xem xét, phê duyệt. Đến năm 2017, SCIC được Thủ tướng chấp thuận chủ trương thoái vốn khỏi dự án.

Với những sai phạm trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị SCIC xem xét kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với cá nhân, tập thể liên quan đến việc đầu tư vào một số dự án bất động sản không hiệu quả, gây ứ đọng vốn nhà nước trong thời gian dài tại Công ty CP Đầu tư và Dịch vụ Thăng Long.

Kiểm toán Nhà nước cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo SCIC sử dụng Quỹ Đầu tư phát triển có hiệu quả và tuân thủ theo đúng các quy định của pháp luật, khắc phục tình trạng sử dụng quỹ chưa hiệu quả; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp cho SCIC theo đúng quy định và đúng thời hạn.

Đặc biệt, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo SCIC chỉ đạo các đơn vị được kiểm toán thực hiện nghiêm túc, kịp thời các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước…

PV