(congluan.vn) - Theo số liệu thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 24.300 tiến sĩ, được xếp vào nước có nhiều tiến sĩ nhất trong khu vực Đông Nam Á. Thế nhưng, đó lại là những con số hữu danh vô thực, không có gì để lấy làm hãnh diện khi mà đằng sau con số đó là một nghịch lý. Tiến sĩ nhiều như rôm rạ nhưng nghiên cứu khoa học ở ta lại đang đứng hạng bét trong khu vực. Nguy hại hơn, với tâm lý có được tấm bằng tiến sỹ để dễ bề thăng quan tiến chức nên nhiều người bằng mọi cách để học giả lấy bằng thật. Và chưa bao giờ, câu chuyện đầu ra của những tấm bằng tiến sĩ lại nóng bỏng và đáng lo ngại như hiện nay…

Bằng tiến sỹ: Rẻ như bèo!

Thời gian qua, lực lượng chức năng đã triệt phá nhiều đường dây “ma” chuyên sản xuất bằng cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ giả trên cả nước. Thế nhưng, hiện tượng này dường như vẫn chưa có xu hướng giảm, thậm chí ngày một gia tăng. Trên nhiều trang web, diễn đàn, những giao dịch “ma” trong mua – bán bằng thạc sĩ, tiến sĩ “dởm” vẫn diễn ra đầy rầm rộ. Thử nhập vai vào một nhóm người đang có nhu cầu mua bằng tiến sĩ, chúng tôi tìm vào trang web lambangdaihocvn.com. Hiện ra trước mắt chúng tôi là những lời quảng cáo hết sức ngắn gọn nhưng không kém phần “hấp dẫn”: “Nhằm mang lại mức sống tốt hơn, những cơ hội tìm được những công việc tốt hơn và phù hợp hơn với khả năng của bạn, dịch vụ làm bằng thạc sĩ, tiến sĩ của chúng tôi phần nào giúp bạn đáp ứng được các nhu cầu cấp thiết đó”. Người đăng tin cũng đảm bảo, giá làm bằng tại lambangdaihocvn.com là rẻ nhất hiện nay và nhấn mạnh: “Cầm trên tay tấm bằng có giá trị cao, có thể xin việc được ở những nơi cao cấp, sang trọng. Đảm bảo chất lượng bằng giống với bản gốc 99%, sẽ hoàn trả tiền nếu những gì chúng tôi cam kết là không đúng”.

Lấy lý do cần gấp một tấm bằng tiến sĩ, chúng tôi liên hệ với Mr. Tuấn (số điện thoại 09660952…). Sau 2 hồi chuông điện thoại, đầu dây bên kia, một người nói giọng miền Nam. Qua trao đổi, người này ngỏ ý: “Nếu em có thiện chí, chúng ta sẽ hợp tác. Em muốn làm bằng ở trường nào?”. Tôi đáp lại: “Nếu làm được bằng của trường ĐH Quốc Gia Hà Nội thì tốt, còn không thì Viện Khoa học xã hội anh ạ! Em nghe đâu, cơ sở này dễ học hơn!”. Nhanh chóng hiểu câu chuyện, Tuấn khẳng định, cho anh ta chút thời gian liên hệ với các “mối” để hỏi thông tin.

Như đã hẹn, đúng buổi sáng ngày hôm sau, Mr. Tuấn hồi âm lại cho chúng tôi và báo giá: “Bằng thạc sĩ bên Viện KHXH là 25 còn tiến sĩ là 45 (triệu đồng – PV)”. Thấy tôi có vẻ băn khoăn về mức giá, Tuấn hỏi tiếp: “Em chịu được mức giá bao nhiêu? Em cứ nói, nếu thiện chí anh em mình sẽ xúc tiến”. Sau một hồi cò kè, Tuấn chốt hạ: “Anh chỉ có thể bớt cho em được 3 giá thôi. Còn các anh em khác nên chi phí tốn lắm”. Tạm thời khép lại cuộc giao dịch, người này khẳng định, sẽ chỉ làm với khách hàng có thiện chí thực sự và tuyên bố hoàn trả tiền nếu những gì cam kết là không đúng.

Vẫn với kịch bản tương tự, chúng tôi liên hệ với một số điện thoại trên trang web khác và được quảng cáo: “Một số nơi yêu cầu bạn phải đặt cọc trước 5% giá tiền thỏa thuận. Còn riêng chúng tôi sẽ không nhận bất cứ thứ gì gọi là tiền cọc cả chỉ cần CMND gốc làm tin. Khi sản phẩm đã ra thì các bạn đừng bỏ thôi!”. Trong cuộc giao dịch lần này, mức giá làm bằng tiến sĩ mà chúng tôi được báo là 35 triệu đồng.

Bao nhiêu tiến sĩ “hữu danh vô thực”?

Từ thực tế nêu trên cho thấy, vì lợi nhuận khổng lồ, nhiều đối tượng vẫn bất chấp pháp luật để cho “ra lò” những tấm bằng thac sĩ, tiến sĩ “giấy ”. Ngược lại, vì mục đích làm sang lý lịch, nhiều người đã “sắm” cho mình tấm bằng “dởm”, dù biết rằng đó chỉ là “hữu danh vô thực”. Nguy hiểm hơn, có những tấm bằng đã lọt cả vào các cơ quan tuyển dụng của Nhà nước.

Theo số liệu thống kê mới nhất của bộ Giáo dục & Đào tạo, tính đến năm 2013 có 633 tiến sĩ là giảng viên các trường cao đẳng, 8.519 tiến sĩ là giảng viên các trường đại học.Trong khi đó, Việt Nam có khoảng 24.300 tiến sĩ. Vậy 15.000 tiến sĩ đang làm việc ở những đâu? Trên thực tế, một số lượng không nhỏ tiến sĩ đang làm việc trong cơ quan Nhà nước, ttậm chí, lãnh đạo các tổng công ty, tập đoàn, doanh nghiệp... trên danh thiếp hầu hết đều kèm hai chữ tiến sĩ rất hoành tráng.

Trao đổi với chúng tôi: PGS. TS Bùi Văn Nhơn – nguyên Giảng viên cao cấp Học viện Hành chính Quốc gia cho biết: “Tôi đã từng tham gia chấm rất nhiều luận án tiến sĩ và qua thực tế giảng dạy, theo quan điểm của tôi, thực trạng đào tạo sau đại học còn nhiều bất cập. Chất lượng đào tạo thấp, bằng thạc sĩ, tiến sĩ “rởm” không đánh giá được chất lượng, tôi gọi đó là “tiến sĩ giấy” và chưa kể đến bằng tiến sĩ giả được trao đổi mua bán trên thị trường khá phổ biến...”

Chuyện tiến sĩ giả, tiến sĩ thật không phải bây giờ mới xảy ra. Trước đây, khi đa phần những người học sau đại học đều được cử sang Liên Xô học nhưng cũng không ít trương hợp rơi vào “tỉ lệ hữu nghị”- đào tạo cũng không thực chất. Còn nhớ, vào dịp kỷ niệm 15 năm thành lập của một cơ sở đại học ở Hà Nội, một TSKH học chia sẻ về công tác chấm tiến sĩ, cho biết: “Có nhiều lần tôi phân vân cho đạt hay không cho đạt nhưng nếu tôi không cho đạt thì người làm luận văn tiến sĩ lại “vận động” những người trong hội đồng chấm thi thì tôi cũng thua”. Điều đó cho thấy, có sự dễ dãi trong việc đào tạo tiến sĩ hiện nay.

Thực tế cho thấy, xã hội chúng ta đang có nhu cầu rất cao đối với những người có chức danh tiến sĩ nhưng sự cống hiến, hiệu quả họ đem đến cho xã hội rất thâp. Đáng ra, tiến sĩ là phải nghiên cứu khoa học, đào tạo cho bậc đại học…nhưng ở ta, gần như phần lớn tiến sỹ đi làm quản lý. Và đó cũng là điều dễ hiểu khi quản lý là nghề có thu nhập rất cao. Chúng ta đang trong thời buổi kinh tế thị trường, có cầu thì ắt có cung. Nhưng chúng ta dùng nhiều tiến sĩ để làm gì? Nhiều cơ quan nhà nước tuyển dụng nhân sự quá sính bằng cấp, họ coi thạc sĩ, tiến sĩ là nhân tài nên nhiều người vì muốn được mang danh “nhân tài” mà phải cố sức có được tấm bằng trong tay bằng mọi giá. Chính vì thế đã nảy sinh thực trạng không ít vị dùng học vị tiến sỹ chỉ để “làm đẹp” thành tích, in danh thiếp, khoe mẽ với thiên hạ nhưng thực tế lại “hữu danh vô thực”. Thế nên mới dẫn đến thực trạng loạn tiến sỹ thật và nhiều tiến sỹ “giấy” như hiện nay

Đắc Nguyên.