Trước đó, ngày 26/2, Cục Văn hóa Cơ sở đề nghị Sở VH-TT&DL Thanh Hóa kiểm tra thông tin phản ánh trên báo chí về việc phát ấn tại Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền thờ Trần Hưng Đạo, xã Hà Dương, Hà Trung.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo và Công luận, ông Phạm Duy Phương - Giám đốc Sở VH-TT&DL Thanh Hóa cho biết: Ngay sau khi nhận được công văn đề nghị báo cáo của Cục Văn hóa cơ sở, Sở VH-TT&DL đã giao cho Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa phối hợp với các phòng ban chức năng có liên quan của huyện Hà Trung khẩn trương khảo sát, tập hợp tư liệu để làm rõ nguồn gốc lịch sử, cơ sở khoa học của tục phát ấn đền Trần. Đến ngày 6/3, Sở đã có báo cáo gửi Cục Văn hóa cơ sở.

Theo Sở VH-TT&DL, Đền thờ Trần Hưng Đạo, ở thôn Thổ Khối được Bộ trưởng Bộ Văn hóa (nay là Bộ VH-TT&DL) xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1996. Đây là nơi thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn - Vị danh tướng lỗi lạc Triều Trần - Anh hùng dân tộc tiêu biểu của Việt Nam thế kỷ XIII - người đã từng có nhiều quan hệ gắn bó với vùng đất Hà Trung.

Trong ba lần quân Nguyên - Mông xâm lược nước ta, địa danh Tam Giang Thổ Khối đã hai lần chứng kiến Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn cùng vua quan nhà Trần về đây lập hành dinh chống giặc. Để tưởng nhớ người anh hùng của dân tộc và tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với ông, nhân dân địa phương đã lập đền thờ và khắc bia đá để lưu truyền hậu thế.

Theo tấm bia đá còn lại, ngôi đền được trùng tu hoàn chỉnh vào năm Tự Đức thứ 3 (1850). Theo lý lịch di tích lập ngày 10/3/1993, Đền thờ Trần Hưng Đạo bao gồm: Nhà Tiền đường (3 gian 2 chái), Hậu cung bố cục theo kiểu chữ “Đinh”. Phía trước Tiền đường là Bái đường (sân), tiếp đến là bức bình phong, ao hình vuông. Bên phải Tiền đường có nhà tiếp khách và bảo vệ. Các hiện vật có giá trị tại di tích ngoài Long cung - Long ngai, bài vị; sắc phong của các triều đại (bị thất lạc); bia đá ca ngợi công đức, sự nghiệp của Trần Hưng Đạo thời Tự Đức, còn có nhiều đồ thờ tự khác như bát hương bằng đá, gốm, kiếm, mũ thờ. Qua kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn huyện Hà Trung có 64 di sản thuộc 7 loại hình, gồm: 28 di sản còn tồn tại và duy trì phát triển; 32 di sản có nguy cơ bị mai một và 4 di sản bị mai một. Trong đó, có phong tục, tục lệ xin ấn tại Đền thờ Trần Hưng Đạo của nhân dân thôn Thổ Khối.

Theo truyền khẩu của các cụ cao tuổi trong làng, ở Đền thờ Trần Hưng Đạo có 3 ấn. Hiện nay, 3 chiếc ấn này vẫn đang được lưu giữ, bảo quản tại Đền, trong đó có 1 chiếc làm bằng chất liệu kim loại, 2 chiếc làm bằng chất liệu gỗ. Cụ thể, ấn thứ nhất có kích thước dài 7cm, rộng 3,5cm. Trên mặt ấn có khắc chữ Hán Nôm (rất khó đọc được nội dung); ấn thứ hai có kích thước vuông bốn mặt (9cm x 9cm), dày 4,8cm, núm ấn cao 3cm. Trên mặt ấn khắc 4 chữ Hán: Hưng Đạo Đại Vương; ấn thứ ba có kích thước dài 9,3cm, rộng 1,5cm, cao 4,5cm (núm ấn). Trên mặt ấn khắc 4 chữ Hán: Linh từ Thổ Khối.

Tục lệ xin ấn tại Đền thờ Trần Hưng Đạo có từ xa xưa. Hàng năm, vào đêm 14, rạng sáng 15 tháng Giêng âm lịch, chính quyền sở tại và thủ từ làm lễ đóng ấn vào giấy bản (sau này là vải). Sau khi làm lễ khai ấn, nhân dân trong làng đến Đền để xin ấn về nhà với niềm tin nhờ uy linh của Đức Thánh Trần ban cho sức khỏe, may mắn, bình an, hạnh phúc, tránh rủi ro trong năm cho các thành viên trong gia đình, dòng tộc, làng xã, quê hương. Qua thời gian, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày một nâng cao, Đền thờ Trần Hưng Đạo được đầu tư tu bổ, tôn tạo, phục hồi ngày càng khang trang hơn.

Bên cạnh đó, các phong tục tập quán, nghi thức thờ cúng tại Đền thờ Trần Hưng Đạo cũng dần được phục hồi, phục dựng và phát triển; có sức ảnh hưởng lan rộng, đã vượt ra khỏi phạm vi làng xã, thu hút đông đảo nhân dân các vùng lân cận đến tham dự. Trong đó có tục lệ xin ấn cầu sức khỏe, may mắn, bình an. Trung bình hàng năm có khoảng hơn 10.000 lượt khách tham dự Lễ Khai ấn và xin ấn của Đền thờ Trần Hưng Đạo. Để đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu tâm linh tín ngưỡng của nhân dân, du khách, tránh tình trạng lộn xộn, từ năm 2010, chính quyền địa phương cùng với Ban quản lý di tích đã chủ động chuẩn bị vải màu vàng để đóng 3 ấn phục vụ nhân dân địa phương, du khách khi có nhu cầu.

Liên quan đến việc phát ấn ở Thanh Hóa, PV Báo Nhà báo và Công luận có phản ánh đến Giám đốc Sở VH-TT&DL về tục phát ấn ở đền thờ Lý Thường Kiệt, xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung được tổ chức vào dịp 25 tháng Giêng hằng năm. Ông Phạm Duy Phương cho biết sẽ giao cho bộ phận chức năng của Sở kiểm tra vào thông tin lại cho phóng viên.

Congluan.vn sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Quang Duy