Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra công tác quản lý tài chính, tài sản công, thực hiện các dự án đầu tư, tổ chức hợp tác nghiên cứu, đào tạo, liên kết đào tạo và cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ của Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) giai đoạn 2015-2019.

Theo kết luận, hằng năm Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đào tạo trên 200 tiến sĩ, trên 1.000 thạc sĩ, góp phần cung ứng nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội.

Đăng ký ngành này... cấp bằng của ngành khác

Tuy nhiên, giai đoạn 2015-2017, công tác đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ của Học viện Khoa học xã hội còn nhiều hạn chế, khuyết điểm về tuyển sai quy trình, chương trình và quản lý đào tạo.

Như, quy trình đào tạo trình độ thạc sĩ thiếu quy định chi tiết về đối tượng, điều kiện dự thi, điều kiện bảo vệ luận văn, thâm niên công tác, thiếu quy định về trình độ ngoại ngữ trước khi bảo vệ luận văn, không ban hành Chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ, Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ thiếu quy định về kinh nghiệm quản lý và thăm niên công tác theo yêu cầu cụ thể của từng ngành.

Học viện không xây dựng kế hoạch chi tiết dự kiến chỉ tiêu từng ngành, chuyên ngành đào tạo thạc sĩ, đào tạo tiến sĩ. Thông báo tuyển sinh trình độ tiến sỹ thiếu dự kiến chỉ tiêu tuyển sinh cụ thể của từng chuyên ngành đào tạo, không quy định cụ thể về thời gian làm việc chuyển môn. Thông báo tuyển sinh trình độ thạc sỹ không quy định về số năm kinh nghiệm tối thiểu, không có chỉ tiêu tuyển sinh từng chuyên ngành đào tạo thạc sĩ.

Ngoài ra, chương trình đào tạo thạc sĩ thiếu nội dung về chuẩn đầu ra của từng chuyên ngành; còn trường hợp giảng viên hướng dẫn vượt số học viên cùng thời gian, học viên đăng ký ngành này nhưng được cấp bằng của ngành khác, giảng viên không dù điều kiện tham gia Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, một số hồ sơ học viên chương trình đào tạo thạc sĩ còn có thiếu sót.

Quy định về nội dung chương trình đào tạo chưa đầy đủ số học phần, không có các học phần lựa chọn ở trình độ tiến sĩ, chương trình đào tạo chưa thể hiện dù số tin chỉ đối với người có bằng thạc sĩ và đối với người có bằng đại học, chưa tổ chức đánh giá chương trình đào tạo, chưa công khai chương trình đào tạo trên trang tin điện tử.

Theo TTCP, các khuyết điểm, sai phạm của giai đoạn trước đã cơ bản được Học viện khắc phục. Tuy nhiên, còn có khuyết điểm như: Số nghiên cứu sinh quá hạn thời gian đào tạo còn nhiều; một số hồ sơ xét tuyển trình độ tiến sỹ không cho điểm phần đánh giá hồ sơ; hồ sơ học viên không có lý lịch khoa học của người hướng dẫn; có học viên không có Phiếu đăng ký xét tuyển, bản sao các bài báo khoa học đã công bố; có nghiên cứu sinh đề xuất Đề tài nghiên cứu không nằm trong danh mục nghiên cứu. Sổ cấp phát văn bằng còn tẩy xóa, sửa chữa, thiếu thông tin về nghiên cứu sinh.

Việc quản lý tài chính còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, chi phụ cấp cho một số chức danh, chi phụ cấp cán bộ công tác địa phương không đúng quy định số tiền 750,45 triệu đồng; sử dụng NSNN chi tiền lương cho hợp đồng ngoài biên chế 1.241 triệu đồng; không trích quỹ dự phòng, trích lập quỹ phát triển, hạch toán lãi ngân hàng không đúng quy định: kê khai thiếu số tiền thuế phải nộp 1.962.839 triệu đồng.

Trách nhiệm trong công tác đào tạo trình độ thạc sỹ, tiến sỹ thuộc lãnh đạo Viện Hàn lâm phụ trách công tác đào tạo và Học viện KHXH thời kỳ 2015-2019.

Nhiều đề tài, nhiệm vụ không bảo đảm

Trong quản lý khoa học (QLKH), Viện Hàn lâm ban hành các quy chế QLKH nhưng nội dung còn nhiều bất cập, không hợp lý dẫn đến các đơn vị cấp dưới không tiếp thu kịp thời, khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ.

Quy trình thực hiện nhiều đề tài không đúng quy định của Luật Khoa học và Công nghệ, Quy chế QLKH. Trong đó, có 7 nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị và Viện Hàn lâm nhưng được phê duyệt dưới dạng đề tài cấp cơ sở, cấp Bộ và bố trí kinh phí để thực hiện không hợp lý.

3 đề tài, nhiệm vụ không có đóng góp về khoa học cho xã hội; 37 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ do Văn phòng chủ trì chưa được tổ chức nghiệm thu cấp cơ sở trước khi nghiệm thu cấp bộ; 18 đề tài, nhiệm vụ cấp Bộ nhưng không nghiệm thu cấp bộ; 29 đề tài, nhiệm vụ trùng thời gian.

Bên cạnh đó, 30 hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học cấp bộ không đúng thành phần; 55 đề tài, nhiệm vụ khoa học cấp bộ được giao cho cá nhân ngoài đơn vị chủ trì; 67 hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở nhiệm vụ vụ khoa học cấp bộ của đơn vị, căn cứ vào các quy chế quản lý khoa học do Viện Hàn lâm ban hành đã hết hiệu lực; 191 hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở không đúng thành phần; 75 đề tài, nhiệm vụ nghiệm thu chậm tiến độ...

3 đơn vị (Viện Nghiên cứu Châu Âu, Viện Ngôn ngữ học và Viện Sử học) tổ chức hội đồng nghiệm thu nhiều đề tài khoa học cấp cơ sở trong cùng một ngày dẫn đến chất lượng công tác nghiệm thu không đảm bảo.

TTCP cũng chỉ ra các đề tài có sản phẩm cụ thể nhưng hoạt động chưa hiệu quả gồm 4 đề tài của Trung tâm Ứng dụng Công nghệ Thông tin; Bảo tàng chưa xử lý dứt điểm 5.371 USD còn dư của Dự án “Tác động của tivi đối với sự thay đổi gia đình người Thái ở Việt Nam”.

Nhiều đề tài, nhiệm vụ cấp cơ sở, chủ nhiệm đề tài sử dụng lại một phần, có đề tài sử dụng lại nhiều nội dung của đề tài, nhiệm vụ đã được nghiên cứu trước (cùng chủ nhiệm) không đúng Quy chế QLKH, xảy ra ở phần lớn các đơn vị được thanh tra (Viện Xã hội học, Viện Nghiên cứu Châu Âu, Viện Nghiên cứu Con người, Viện Sử học, Viện Văn học, Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ, Viện Ngôn ngữ và Viện Triết học).

“Giai đoạn 2015 - 2019, Viện Hàn lâm tổ chức thực hiện nhiều đề tài, nhiệm vụ khoa học nhưng việc chấp hành các quy chế, quy định không đầy đủ. Quy trình thực hiện nhiều đề tài, nhiệm vụ không đúng quy định dẫn đến chất lượng nhiều đề tài, nhiệm vụ không bảo đảm”, TTCP nêu rõ.

Trách nhiệm thuộc lãnh đạo Viện Hàn lâm phụ trách lĩnh vực nghiên cứu khoa học; Ban Quản lý Khoa học và các đơn vị trực thuộc có khuyết điểm, sai phạm trong thời kỳ 2015-2019.