Dự án xây dựng tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân với tổng chiều dài 131Km (có 43km xây dựng mới và 88km cải tạo, nâng cấp đường cũ) được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư từ năm 2004 và dự kiến hoàn thành vào năm 2011.

Tổng mức đầu tư của dự án là 7.665 tỷ đồng với điểm đầu tại tim ga Yên Viên, điểm cuối tại bãi xếp dỡ của cảng Cái Lân. Dự án được chia thành 4 Tiểu dự án vận hành độc lập, đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng đoạn Hạ Long - Cái Lân.

Trong năm 2011, Dự án phải đình hoãn, giãn tiến độ theo Nghị quyết số 11/NQ-CP về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội (chỉ thực hiện đến điểm dừng kỹ thuật trong phạm vi vốn đã được bố trí) nên hiện vẫn chưa hoàn thành toàn bộ.

Thông tin từ Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, theo nghiên cứu của Tư vấn trong và ngoài nước trong quá trình lập chiến lược, quy hoạch các chuyên ngành và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hành lang vận tải từ Hà Nội đến Quảng Ninh cần thiết cả hai phương thức đường bộ và đường sắt, mỗi phương thức đảm nhận một vai trò nhất định.

Đối với tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được xác định tiến độ đến năm 2020 hoàn thành. Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn lực nên giai đoạn 2016 - 2020 chưa cân đối được vốn đầu tư.

Hiện Bộ GTVT đang triển khai lập quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ trong đầu năm 2021).

Theo kết quả nghiên cứu của Cục Đường sắt Việt Nam, tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được đề xuất tiếp tục triển khai trong giai đoạn đến năm 2030 nhằm phát triển hài hòa các phương thức vận tải, đảm bảo tính kết nối giữa các phương thức .

Mặt khác, do dự án xây dựng tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được phê duyệt đầu tư đã lâu (16 năm), đến nay đã có những thay đổi nhất định về định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, khu vực triển khai dự án.

Bộ GTVT đã giao Ban Quản lý dự án đường sắt lập điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án để đánh giá cụ thể về hiệu quả, tính khả thi, thời điểm và phương án tiếp tục triển khai Dự án. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, Bộ GTVT sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ kế hoạch triển khai tiếp theo.

Trong văn bản gửi Bộ GTVT mới đây, cử tri tỉnh Quảng Ninh cho rằng, dự án dở dang, chậm tiến độ nhiều năm đã gây lãng phí tài nguyên đất, ảnh hưởng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, làm phát sinh nhiều vướng mắc, ảnh hưởng đời sống người dân trong vùng dự án.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có hơn 3.600 hộ dân bị ảnh hưởng. Họ không được xây dựng, sửa chữa, chuyển nhượng nhà ở, đất đai nhưng cũng không được đền bù và di dời.

Cũng trong phạm vi ảnh hưởng, cử tri tỉnh Hải Dương phản ánh dự án đã dừng thi công từ lâu, gây nhiều hệ lụy cho cuộc sống người dân do chia cắt hệ thống đường giao thông, kênh mương nội đồng, chia cắt ruộng đất manh mún,… Người dân đề nghị sớm khôi phục lại dự án, hoàn thành sớm hoặc nếu dừng thì hoàn trả mặt bằng để nhân dân ổn định cuộc sống.