Khơi thông lại thị trường

So với Nghị định 109/2010/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo được áp dụng trước đây, Nghị định 107/2018/NĐ-CP có nhiều điều kiện nới lỏng hơn. Cụ thể như quy định những thương nhân chỉ xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo đồ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng thì không cần đáp ứng các điều kiện kinh doanh nêu trên và được phép xuất khẩu các loại gạo này không cần có giấy chứng nhận, không phải thực hiện dự trữ lưu thông…

Cũng theo đó, khi thực hiện thủ tục hải quan, thương nhân xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo đồ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng không có giấy chứng nhận chỉ cần xuất trình cho cơ quan hải quan bản chính hoặc bản sao có chứng thực của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền văn bản xác nhận. Chứng nhận của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền hoặc chứng thư giám định gạo xuất khẩu do tổ chức giám định cấp theo quy định của pháp luật về việc sản phẩm gạo xuất khẩu phù hợp với các tiêu chí, phương pháp xác định do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế hướng dẫn.

Theo các DN chế biến xuất khẩu gạo, thời gian qua, nhiều hợp đồng xuất khẩu sang các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Philippines, Indonesia… được ký kết với lượng đơn hàng khá dồi dào từ nay đến cuối năm. Cụ thể, Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) đã trúng gói thầu xuất khẩu 2 triệu tấn gạo với giá trị gần 1 tỷ USD sang thị trường Philippines. Ngoài hợp đồng với Philippines, các thị trường tiềm năng như Trung Quốc, Hàn Quốc tiếp tục gia tăng nhập khẩu gạo từ Việt Nam. Theo dự báo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), xuất khẩu gạo của chúng ta từ nay đến cuối năm tiếp tục tăng do nhu cầu nhập khẩu của thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines, Indonesia, Iraq và các nước châu Phi tăng lên. 

 

Việc ra đời Nghị định 107/2018/NĐ-CP đã tạo cơ hội cho nhiều DN mà trước đây bị bó hẹp vì những hạn chế do Nghị định 109/2010/NĐ-CP thậm chí không dám bước chân vào thương trường hồi sinh. Theo đánh giá của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nếu như trước đây, cả nước chỉ có 150 DN đủ điều kiện mới được tham gia vào lĩnh vực xuất khẩu gạo thì giờ đây, chính sách mới thông thoáng sẽ tạo cơ hội cho các DN vừa và nhỏ mở rộng thị trường.

Có thể thấy, chỉ sau một thời gian ngắn được “cởi trói”, ngành lúa gạo có nhiều khởi sắc so với những thời gian trước đó. Việc được tạo đà để bước qua các rào cản do Nghị định 109/2010/NĐ-CP mang lại trước đó đã tạo thêm điều kiện cho gạo xuất khẩu tăng mạnh về thị trường cũng như sản lượng. Theo ước tính của các chuyên gia, với việc bám sát, lắng nghe và phát hiện ra nhược điểm cần sửa chữa của Chính phủ với ngành gạo xuất khẩu đã giúp các thương nhân tăng khả năng của mình lên đến khoảng 50 – 60%.

Thị trường xuất khẩu gạo đang được mở rộng và điểm đáng chú ý hơn cả là các DN đã và đang chú trọng hơn đến chất lượng gạo xuất khẩu. Bằng sự cởi trói này, nhiều DN không đơn thuần chỉ đi lo đủ sản lượng gạo mà họ đã bắt đầu liên kết sản xuất với nông dân từ khâu chọn giống đến khâu trồng và thu hoạch, với mục đích làm sao đảm bảo chất lượng gạo đồng đều khi xuất đi trong năm tiếp theo. Đơn cử, Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam là một trong những DN đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào khâu chọn giống chất lượng cao để cung cấp cho thị trường những sản phẩm gạo ngon, phù hợp với nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng hiện nay.            

Phương Nguyên