Đoàn chủ tịch của hội thảo gồm GS.TS Đinh Xuân Dũng (Hội đồng Lý luận và phê bình văn học nghệ thuật Trung ương), PGS.TS Lưu Văn An (quyền Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền), PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Báo chí.

Hội thảo có 2 phiên, gồm “Báo chí với thời cuộc trong bối cảnh chuyển đổi số: lý luận và yêu cầu thực tiễn ở Việt Nam” và “Đổi mới sáng tạo, tổ chức sản xuất, mô hình tòa soạn, chiến lược đào tạo nguồn nhân lực nhằm đáp ứng yêu cầu thời cuộc trong bối cảnh chuyển đổi số ngành báo chí, truyền thông hiện nay”.

Đã có 22 tham luận của các nhà khoa học, chuyên gia, lãnh đạo các cơ quan báo chí, doanh nghiệp…trong đó có 13 tham luận được trao đổi trực tiếp tại hội thảo. Các nội dung đều tập trung bàn luận, xây dựng nền tảng cơ bản về lý thuyết báo chí với thời cuộc trong bối cảnh chuyển đổi số. Bên cạnh đó, các đại biểu chia sẻ thực trạng, vấn đề đặt ra, phương thức, giải pháp giải quyết vấn đề nhằm tăng năng lực cạnh tranh của báo chí với các loại hình truyền thông xã hội.

Theo PGS,TS Đỗ Thị Thu Hằng - Viện trưởng Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Trong bối cảnh phát triển xã hội thông tin và cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, để thực hiện được sứ mệnh của mình, báo chí vừa có cơ hội lớn cho sự chuyển đổi và phát triển, đồng thời cũng đứng trước những thách thức chưa từng có trong lịch sử.

Công nghệ số phát triển, điều này sẽ trở thành yếu tố trung tâm quyết định sự biến đổi cả về phương thức sản xuất dẫn đến yêu cầu mới về lực lượng sản xuất trên toàn xã hội. Chuyến đổi số là quá trình con người thay đổi phương thức sản xuất, thay đổi cách sống và cách làm việc với các công nghệ số.

Bà Đỗ Thị Thu Hằng nhấn mạnh: “Trong bối cảnh chuyển đổi số, để giữ vai trò nòng cốt và tiên phong trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, báo chí cần có những chuyển biến căn bản từ sáng tạo nội dung, mô hình toà soạn, phát triển nguồn nhân lực đến tầm nhìn, tính chiến lưọc, tư duy và phương thức lãnh đạo, quản lý…”.

Chia sẻ thông tin tại hội thảo, Nhà báo Ngô Việt Anh - Phó ban điện tử Báo Nhân Dân cho biết: Cách đây nhiều năm, báo chí trong nước dựa trên nền tảng là internet với thiết bị là máy tính bàn là chủ yếu, chất lượng báo chí trên thiết bị di động còn chưa cao, tốc độ internet còn thấp. Giờ đây mọi thứ đã thay đổi, tin tức trên điện thoại di động đang chiếm lĩnh về thị trường, khi cước phí giảm. Đã xuất hiện một số xu hướng báo chí chủ đạo, thứ nhất là xu hướng báo chí sáng tạo, nghĩa là đã tích hợp nội dung báo chí truyền thống với công nghệ. Sản phẩm báo long-form, e-magazine hay megastory…là ví dụ về sản phẩm của công nghệ với báo chí truyền thống.

“Các sản phẩm báo chí trên thiết bị di động đang chiếm hơn 50% lượng độc giả, đòi hỏi tòa soạn khi chuyển đổi số cần phải đầu tư nhiều hơn cho thiết bị di động và báo điện tử, đó là xu hướng cho tương lai. Ngoài ra, báo chí phải đi vào những giá trị cốt lõi của mình, nhược điểm của mạng xã hội là độ tin cậy không cao, nên chúng ta vẫn có thể áp dụng chuyển đổi số để thay đổi”- nhà báo Ngô Việt Anh chia sẻ.

Đại diện Báo Quân đội nhân dân, Phó tổng biên tập - đại tá Đỗ Phú Thọ thi cho rằng: Để bắt kịp với xu hướng chuyển đổi số, hiện nay chúng tôi đang triển khai một quá trình chuyển đổi từ cơ quan báo in đơn thuần, sang cơ quan truyền thông đa phương tiện. Xác định những thế mạnh đã có, chúng tôi phát triển mạnh báo điện tử. Ví dụ, vừa qua chúng tôi cử phóng viên sang tác nghiệp ở sự kiện Army Games 2020 ở Nga, chúng tôi có những tin bài trên điện tử hay những lần phát trực tiếp trên mạng xã hội từ Nga truyền về. Kết quả là đã có 5 triệu người truy cập trên nền tảng báo điện tử và 20 triệu người truy cập trên mạng xã hội, chúng tôi thu được quảng cảo từ sự kiện này…đây cũng là kinh nghiệm mà nhiều cơ quan báo chí khác có thể áp dụng được.

Đại tá Đỗ Phú Thọ chia sẻ thêm: Hay sự kiện về cứu hộ vùng bão lũ ở miền Trung vừa qua, báo Quân đội nhân dân cũng dẫn trực tiếp trên nền tảng báo mạng và mạng xã hội cũng thu hút được độc giả. Điều cho thấy một tờ báo đi theo đúng xu hướng, đúng tôn chỉ mục đích vẫn có thể thu hút được độc giả, đặc biệt vừa đảm bảo yêu cầu về chính trị, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Chia sẻ những kinh nghiệm từ địa phương, nhà báo Mai Vũ Tuấn - Giám đốc Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh cho rằng: Chúng tôi lựa chọn mô hình tòa soạn đầu vào đầu ra, đầu vào là bộ phận sản xuất sản phẩm báo chí, theo tính chất của công việc như: tính thời sự, tính chuyên đề, vấn đề về văn nghệ, giải trí, quốc tế…các phóng viên ở những đơn vị này có khoảng 30 đến 50% là sản xuất đa phương tiện. Một người có thể sản xuất cho tất cả các loại hình, loại kênh khác nhau. Thứ 2 là đầu ra là các phòng biên tập cũng gồm các loại hình báo chí. Các phòng biên tập sẽ đặt hàng các phòng sản xuất trong một ngày.

Nhà báo Mai Vũ Tuấn khẳng định: Có rất nhiều mô hình về tòa soạn hội tụ, nhưng tôi thấy hiệu quả nhất là việc tập trung về thông tin - chia sẻ thông tin, chúng tôi có hội đồng biên tập hoạt động và chỉ đạo hàng ngày theo kế hoạch và đồng thời xử lý những vấn đề phát sinh đột xuất. Có nội dung gì cần làm sâu, tập trung sản xuất tin bài như thế nào chúng tôi đều có thể tính toán và chỉ đạo triển khai kịp thời. Một vấn đề thời sự nào đó chúng tôi vừa có sản phẩm báo mạng, báo giấy, truyền hình. Đây có lẽ là mô hình không giống với đơn vị nào. Mô hình này giúp chúng tôi đã tiết kiệm được nhiều nguồn nhân lực.

Tiếp thu các ý kiến tại hội thảo, GS.TS Đinh Xuân Dũng - Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật trung ương cho rằng: Tại hội thảo các đại biểu đã trao đổi với nhau nhiều về nội hàm của chuyển đổi số, các ý kiến thảo luận đã bổ sung cho nhau hỗ trợ nhau, điều này cũng tạo tiền đề để kích hoạt những giải pháp, những ý tưởng về để chuyển đổi số trong thời gian tới. Từ đó nêu lên những tác động đối với mục tiêu của báo chí trước những tác động hiện nay, bám sát vào thời cuộc, tạo nên được những giá trị thông tin mang tính định hướng.

“Ngoài ra, việc tổ chức mô hình báo chí đáp ứng với mô hình chuyển đổi số, nghiên cứu thay đổi những mô hình truyền thống, đã lạc hậu cũ, sang mô hình mới. Qua hội thảo các đại biểu cũng biết hơn về việc xây dựng tòa soạn hội tụ, thật sự là hội tụ như thế nào để hoạt động hiệu quả trước tác động của chuyển đổi số”- GS.TS Đinh Xuân Dũng nhấn mạnh.

Vũ Kường - Lê Tâm