(NB&CL) Ngày 14/7/2016, tại Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội nghị Tổng kết 10 năm Giải Báo chí Quốc gia (BCQG) (2006- 2016). Hội nghị nhằm tổng kết, đánh giá những kết quả đạt được, những bất cập và những bài học kinh nghiệm qua 10 năm tổ chức thực hiện Giải BCQG. Đồng thời, thảo luận, đề xuất phương hướng, các khuyến nghị, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng Giải BCQG trong thời gian tới.

Giải BCQG – động lực thúc đẩy sự phát triển của báo chí

Phát biểu khai mạc Hội nghị, đồng chí Thuận Hữu- Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch HNBVN, Chủ tịch Hội đồng Giải BCQG nêu rõ: “Từ mùa Giải đầu tiên (2006) đến nay, Giải BCQG đã được báo giới và công chúng hưởng ứng và đón nhận tích cực. Giải đã thực sự là sự cổ vũ to lớn đối với người làm báo, ghi nhận, tôn vinh thành quả lao động sáng tạo của những người làm báo nói chung và những người đoạt Giải nói riêng... Những tác phẩm được chọn trao Giải thực sự đạt chất lượng về chính trị tư tưởng, có nội dung phong phú, phản ánh trung thực bức tranh kinh tế – xã hội trong năm của đất nước, có hình thức, kỹ thuật thể hiện sáng tạo, có ảnh hưởng tích cực và hiệu quả xã hội thiết thực. Tuy nhiên, qua 10 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả, thành tựu, được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, Giải BCQG vẫn còn những mặt hạn chế cần được khắc phục, cải tiến.

Báo cáo Tổng kết 10 năm tổ chức thực hiện Giải BCQG do nhà báo Hồ Quang Lợi- Phó Chủ tịch Thường trực HNBVN, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Giải BCQG trình bày đã nêu bật những thành tựu như: Qua 10 năm thực hiện, Giải BCQG đã đạt những kết quả đáng ghi nhận. Giải được xã hội nói chung, báo giới nói riêng hưởng ứng rộng rãi và đón nhận tích cực. Công tác tổ chức Giải được thực hiện nghiêm túc, bài bản, chuyên nghiệp. Số lượng các đơn vị và tác phẩm tham gia ngày càng tăng: Trong 10 năm đã có 12.486 tác phẩm dự, trong đó có 1.550 tác phẩm vào Chung khảo và Hội đồng Giải đã trao thưởng cho 1.003 tác phẩm. Ngay cả những tác phẩm lọt vào vòng Chung khảo không đoạt Giải cũng được tôn vinh bằng giấy chứng nhận và tiền thưởng vinh danh. Các tác phẩm đoạt Giải là những tác phẩm tiêu biểu xuất sắc của báo chí trong năm đó. Nhiều tác phẩm có tiếng vang trong đời sống xã hội, có hiệu quả xã hội thiết thực, được các cơ quan chức năng vào cuộc, xử lí. Một số địa phương có nhiều tác phẩm tốt và đoạt Giải trong nhiều năm.

Bước ngặt của Giải BCQG là việc ngày 22/9/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1694/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án nâng cao chất lượng Giải Báo chí Quốc gia. Sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, “Đề án nâng cao chất lượng Giải Báo chí Quốc gia” đã được thực hiện từ năm 2015 (trao Giải lần thứ IX – năm 2014), và năm 2016 là năm thứ hai thực hiện theo Đề án này. Hội đồng Giải, đặc biệt là Hội Nhà báo Việt Nam với tư cách là cơ quan chủ trì, đã nỗ lực thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, vừa làm vừa rút kinh nghiệm để chất lượng Giải ngày một nâng cao. Lễ trao Giải hàng năm được tổ chức đúng dịp Kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6) có sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các ngành, các cấp, được THTT, trở thành ngày hội của giới báo chí. Vì vậy, Giải BCQG đã thực sự là một động lực thúc đẩy sự phát triển báo chí nước ta.

Những góp ý tâm huyết để đổi mới, nâng tầm chất lượng Giải

Tổng kết 10 năm Giải BCQG không phải là sự kết thúc mà là mở đầu cho những chặng đường tiếp theo phát triển tốt hơn. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng Giải BCQG, Hội nghị đã dành nhiều thời gian thảo luận sôi nổi, phân tích kết quả đạt được, nêu ra những hạn chế, đề xuất phương hướng, giải pháp tích cực nhằm nâng cao chất lượng Giải.

Là người nhiều năm theo dõi và tham gia chấm Giải BCQG, nhà báo lão thành Phan Quang có tham luận góp ý về tiêu chí của Giải rất cụ thể, chi tiết. Trong đó nhấn mạnh: Đề án nâng cao chất lượng Giải BCQG đã nêu 4 tiêu chí đúng đắn, bao quát. Trong bối cảnh tình hình đất nước và thời cuộc hiện nay, nên chăng cần bổ sung hoặc nhấn mạnh hơn nữa vai trò của báo chí trong việc phản biện, đấu tranh định hướng dư luận, kịp thời phê phán các luận điệu sai trái, tung tin thất thiệt bất kỳ xuất phát từ đâu, không để lan truyền, gây thiệt hại cho người dân và có thể khiến một bộ phận công chúng phân tâm, làm phương hại đến lợi ích Quốc gia…”. Không nói về tiêu chí mà bàn nhiều hơn đến cơ cấu Giải, ông Lê Quốc Trung – nguyên Phó Chủ tịch Thường trực HNBVN cho rằng: "Cơ cấu giải hiện nay tương đối hợp lý, nhưng nhằm khắc phục những bất cập và nâng cao hơn nữa chất lượng Giải vẫn cần tiếp tục xem xét cải tiến cơ cấu Giải". Vì vậy, ông đề xuất thêm rằng: "Trong trường hợp vẫn dựa trên cơ cấu hiện nay, đề nghị xem xét bổ sung thêm Giải cho báo chí dành cho thiếu niên nhi đồng và đồng bào các dân tộc và miền núi để động viên những nhà báo có các tác phẩm xuất sắc phục vụ các đối tượng đặc biệt này".

Không chỉ trao đổi về mặt tổ chức Giải mà nhiều tham luận của đại biểu cũng bàn về kinh nghiệm thực tiễn soi chiếu từ những tác phẩm báo chí đã đoạt Giải BCQG. Trong đó, có tham luận của nhà báo Nguyễn Anh Tuấn – nguyên Tổng biên tập báo Đầu Tư. Đây là tham luận chia sẻ kinh nghiệm để có được những tác phẩm báo chí viết về kinh tế hay để dự và  đoạt Giải BCQG. Bên cạnh đó, tham luận của nhà báo Trần Huy Thanh – TBT Báo Đồng Nai đã  đề  cập về vấn đề “Xóa bỏ tâm lý tự ti dè dặt của báo Đảng địa phương khi dự Giải Quốc gia”; Còn  tham luận  của nhà báo Trần Duy Ngoãn – Chủ tịch HNB tỉnh Nghệ An cũng chia sẻ về góc độ khuyến khích những hội viên, tác giả có thêm động lực để đầu tư công phu hơn cho tác phẩm báo chí dự Giải. Ông cho rằng, cần khuyến khích lợi ích vật chất cho các tác giả có tác phẩm đạt giải cao. Giải thưởng này thậm chí gấp 2, 3 lần Giải BCQG mà các tác giả đã nhận được…

Kết luận hội nghị, đồng chí Thuận Hữu- Chủ tịch HNBVN ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến thảo luận tại hội nghị. Đồng chí nhấn mạnh: Các ý kiến đã đem đến cho chúng ta nhiều chia sẻ, kinh nghiệm hay để học tập và tiếp thu, để thấy rằng sẽ có nhiều điều cần phải thay đổi, đặc biệt là sự cần thiết phải thay đổi lại Thể lệ Giải. BTC sẽ nghiệm thu tối đa những ý kiến, giao cho Hội đồng Giải BCQG. Mong muốn rằng, các nhà báo lão thành cũng như các đồng chí thành viên Hội đồng Giải BCQG và các cơ quan báo chí, các nhà báo sẽ tiếp tục hưởng ứng, đồng hành cùng Giải BCQG để có được những mùa giải thành công hơn nữa. Chủ tịch cũng tin tưởng rằng, năm tới sẽ có một mùa Giải BCQG nhiều đổi mới.

Vân- Lành