Hôm qua (13/7), Thổ Nhĩ Kỳ đã công bố một thỏa thuận với Ukraine, Nga và Liên Hợp Quốc nhằm nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine bị Nga chặn, nâng cao triển vọng chấm dứt tình trạng bế tắc khiến hàng triệu người trên thế giới đứng trước nguy cơ chết đói.

Hulusi Akar, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết thỏa thuận sẽ được ký kết khi các bên gặp lại vào tuần tới và sẽ liên quan đến các biện pháp kiểm soát hợp tác để kiểm tra ngũ cốc tại các cảng biển. Bên cạnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải đảm bảo sự an toàn của các tuyến đường xuất khẩu ở Biển Đen đối với ngũ cốc của Ukraine.

Ông cũng tuyên bố rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thành lập một trung tâm điều phối xuất khẩu ngũ cốc với Ukraine, Nga và Liên Hợp Quốc.

Ukraine, quốc gia bị Nga tấn công vào tháng 2 trong cuộc xung đột đã trở thành cuộc xung đột lớn nhất của châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai, trước đó đã tuyên bố rằng một giải pháp phá vỡ phong toả xuất khẩu ngũ cốc chỉ là "hai bước đi" khi Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức các cuộc đàm phán giữa bốn bên liên quan đề cập ở trên tại Istanbul.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết “một bước tiến quan trọng” đã được thực hiện nhằm phục hồi hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine nhưng cảnh báo rằng “hiện nay sẽ cần nhiều công việc kỹ thuật hơn để hiện thực hóa tiến bộ ngày nay”.

“Hôm nay là một bước quan trọng và thực tiễn, là một bước trên con đường đi đến một thỏa thuận toàn diện”. Ukraine và Nga cho thấy họ có thể lắng nghe, nhưng "vì hòa bình, chúng tôi vẫn còn một chặng đường dài phía trước", ông nói với các phóng viên ở New York.

Hãng thông tấn Interfax của Nga dẫn lời Pyotr Ilyichev, người đứng đầu bộ phận tổ chức quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Nga, trước đó hôm thứ Tư (13/7) cho biết Nga muốn kiểm soát và kiểm tra chính các tàu thuyền để loại trừ buôn lậu vũ khí.

Được biết, hơn 20 triệu tấn ngũ cốc Ukraine đang mắc kẹt trong các hầm chứa tại cảng Odesa ở Biển Đen, cộng với hàng chục tàu tải ngũ cốc bị mắc cạn do sự phong tỏa của Nga.

Igor Konashenkov, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Nga, chia sẻ rằng Moscow đã đưa ra các đề xuất để giải quyết vấn đề ngũ cốc càng sớm càng tốt.

Ngoài là nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu, Nga còn là nhà xuất khẩu phân bón lớn và Ukraine là nhà sản xuất ngô và dầu hướng dương đáng kể. Vì vậy, việc đạt được thỏa thuận để bỏ cấm xuất khẩu được coi là điều quan trọng đối với an ninh lương thực, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển, quan trọng hơn thị trường sẽ ổn định trở lại.

Khi các cuộc đàm phán giải quyết các vấn đề liên quan đến giải cứu ngũ cốc của Ukraine ở Istanbul đang diễn ra, Ngoại trưởng Kuleba tái khẳng định lập trường chung của Ukraine trong cuộc chiến rằng: đến thời điểm hiện tại sẽ chưa có cuộc đàm phán hòa bình nào với Nga và sẽ không có lãnh thổ nào được nhượng cho Nga theo bất kỳ thỏa thuận nào trong tương lai.

Trong khi đó, Nga đã bị Ukraine và phương Tây cáo buộc làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu và thúc đẩy lạm phát bằng cách làm phức tạp nỗ lực cung cấp ngũ cốc cho các quốc gia nghèo hơn.

Đáp lại, Nga cũng đã chỉ trích phương Tây vì áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một loạt lĩnh vực khiến Nga khó có thể tài trợ và bảo hiểm cho các dịch vụ vận chuyển hàng hóa hàng hải của mình.

Các nhà ngoại giao cho biết các chi tiết của kế hoạch đang được thảo luận tại cuộc đàm phán vào ngày hôm qua (13/7) bao gồm ý tưởng cho các tàu Ukraine hướng dẫn các tàu chở ngũ cốc ra vào vùng nước cảng đã khai thác; Nga đồng ý đình chiến trong khi các chuyến hàng chuyển đi; và Thổ Nhĩ Kỳ - được Liên hợp quốc hỗ trợ - kiểm tra các tàu để xoa dịu nỗi lo buôn lậu vũ khí của Nga.

Được biết, ông Ilyichev nói rằng Nga sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hướng của các tàu thương mại nước ngoài để xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine.

Hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời một nguồn tin ngoại giao giấu tên cho biết các yêu cầu của Nga bao gồm việc loại bỏ "những trở ngại đối với xuất khẩu" do các lệnh trừng phạt của phương Tây tạo ra, với lý do "bảo hiểm hàng hải, hậu cần, dịch vụ vận tải và hoạt động ngân hàng".

Lê Na (Theo SCMP)