(CLO) Đó là gia đình bà Nguyễn Thị Kim Liên (49 tuổi). Hơn 15 năm nay bà Liên dựng ki ốt bán café và làm nơi sinh sống trên hành lang quốc lộ 1, sát hàng rào trước cổng trường ĐH Vinh thuộc địa bàn phường Bến Thủy, TP.Vinh (Nghệ An).

Lô đất hiện bà Liên đang “cư trú” do ông bà ngoại của bà Liên là Nguyễn Hữu Mão - Trần Thị Chinh để lại. Theo bà Liên, lô đất này ông Mão, bà Chinh sử dụng từ năm 1968 nhưng hiện không có giấy tờ gì.

Năm 1978, Nhà nước xây dựng trường ĐH Vinh. Lô đất gia đình ông Mão có 350m2 phía sau nằm trong diện tích xây dựng do UBND tỉnh Nghệ An cấp cho trường ĐH Vinh từ năm 1973. Sau đó, trường ĐH Vinh đền bù tài sản trên đất cho ông Mão, bà Chinh. Từ đó, ông Mão chỉ dịch ra ở trên diện tích 500m2 còn lại phía trước đường Nguyễn Du, giáp Quốc lộ 1A.

Năm 1990, Nhà nước giải phóng mặt bằng để mở rộng Quốc lộ 1A và đã thu hồi thêm 200m2. Năm 2000 Nhà nước tiếp tục thu hồi 48,75m2 đất để xây dựng mương thoát nước dọc quốc lộ nên bà Chinh (lúc này ông Mão đã mất) phải lùi lại ở trên hành lang giao thông cho đến nay.

Năm 2001, UBND tỉnh Nghệ An có quyết định phê duyệt phương án đền bù giải phóng mặt bằng dự án nâng cấp Quốc lộ 1A. Gia đình bà Mão được bồi thường 676.000 đồng nhưng không bồi thường đất. Vì thế bà Mão ủy quyền cho cháu ngoại (ở với ông bà Mão từ nhỏ) là bà Nguyễn Thị Kim Liên làm đơn khiếu nại lên UBND tỉnh Nghệ An.

Năm 2004, UBND tỉnh Nghệ An có quyết định giao UBND TP.Vinh phối hợp trường ĐH Vinh phân cho gia đình bà Liên 1 lô đất tái định cư (không xét tương đương khu đất bị giải tỏa) để gia đình bà Liên sinh sống, không cư trú trên hành lang giao thông. Tuy nhiên, bà Liên không chấp nhận và khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu UBND tỉnh Nghệ An bồi thường giá trị về đất đã thu hồi năm 1990 và năm 2000. Đồng thời yêu cầu UBND tỉnh ra quyết định thu hồi 250m2 đất hiện bà đang ở trên hành lang giao thông và buộc UBND tỉnh, UBND TP.Vinh bồi thường về đất theo giá trị tương đương.

Trong lúc đó, ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chánh thanh tra tỉnh Nghệ An (người được Chủ tịch UBND tỉnh ủy quyền tham gia phiên tòa hành chính sơ thẩm ngày 25/9/2013) cho biết: Từ năm 1991, trường ĐH Vinh đã trích một lô đất 140m2 trong tiêu chuẩn cấp cho cán bộ nhà trường để giao cho gia đình ông Mão và hỗ trợ kinh phí di chuyển. Gia đình ông Mão nhất trí ký vào biên bản nhưng sau đó không chấp hành.

Mới đây gia đình bà Liên cơi nới và lợp mái tôn chắc chắn trên toàn bộ lô đất, chiếm trọn hành lang giao thông để phía ngoài (mặt đường quốc lộ 1) bán café, phía trong ngăn phòng làm nơi ăn nghỉ, cho thuê hội họp. Phía mặt đường Bạch Liêu (nối với đường Nguyễn Du), bà Liên cho ba người khác thuê bán hàng ăn. Vị trí này có đông khách hàng là sinh viên và người dân vào ra trường ĐH Vinh, tạo thành tụ điểm sầm uất che khuất một góc phía trước ngôi trường.

Chứng kiến cảnh cơi nới ki ốt, chúng tôi gọi điện tới ông Phan Thanh Sơn - Chánh thanh tra đô thị TP.Vinh tìm hiểu về vụ việc này. Ông Sơn nói: “Chưa nghe anh em báo cáo nên chưa biết”. Chúng tôi hỏi ông Nguyễn Văn Ngọc - Chủ tịch UBND phường Bến Thủy. Cũng như ông Sơn, ông Ngọc nói: “Tôi mới về làm chủ tịch phường nên không rõ. Để tôi kiểm tra”.

Chúng tôi tìm gặp bà Liên hỏi vì sao lại dựng ki ốt trên hành lang giao thông. Bà Liên giãi bày như nêu trên và cho biết: “Sau khi phiên tòa sơ thẩm bác yêu cầu khởi kiện của tôi thì tôi kháng án. Ngày 25/12/2014 Tòa Phúc thẩm (TAND tối cao) tại Hà Nội xét xử vụ này. Phiên tòa đã chấp nhận kháng cáo của tôi và hủy bản án hành chính sơ thẩm của TAND tỉnh Nghệ An; giao hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Nghệ An xét xử lại từ đầu theo quy định của pháp luật”. Theo đó, ngày 25/9 tới phiên tòa thứ ba tiếp tục xét xử công khai.

Điều ai cũng có thể nhận thấy là, hiện trạng gia đình bà Liên "cư trú" trên hành lang giao thông là trường hợp hy hữu diễn ra hơn 15 năm, như một "lô cốt quán xá", đóng ngay trước cổng trường đại học Vinh-một trong những trường Đại học trọng điểm quốc gia.                                                                                               

Vũ Toàn