Tổ chức Y tế Thế giới đã tập hợp một nhóm quốc tế gồm 10 nhà khoa học để truy tìm nguồn gốc của virus.

Họ sẽ phải điều tra cả những con vật bị nghi ngờ và những bệnh nhân đầu tiên có thể đã bị nhiễm bệnh như thế nào.

Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói với các phóng viên hôm thứ Hai: “Chúng tôi muốn biết nguồn gốc và chúng tôi sẽ làm mọi cách để biết nguồn gốc". 

Nhưng không chắc nhóm này sẽ tìm ra nguồn gốc của virus SARS-CoV-2.

Nguồn lây lan

Các trường hợp đầu tiên được báo cáo tại thành phố Vũ Hán của Trung Quốc một năm trước, trước khi các quốc gia trên thế giới bắt đầu ghi nhận các ca nhiễm trùng ngày càng tăng.

WHO cho biết các trường hợp đầu tiên ở Vũ Hán được cho là từ đầu tháng 12/2019.

Nhưng 'nơi dịch bệnh được phát hiện lần đầu tiên không nhất thiết phản ánh nơi nó bắt đầu', WHO nói thêm trong một báo cáo tháng 11 vừa qua.

Trong những tháng gần đây, các nhà nghiên cứu ở các quốc gia khác nhau đã gợi ý rằng các trường hợp có thể đã không được chú ý từ lâu trước tháng 12 năm 2019, dựa trên phân tích nước thải hoặc mẫu máu.

Nhưng thiếu “bằng chứng rõ ràng” để chứng minh những tuyên bố này, Etienne Simon-Loriere, thuộc khoa virus học tại Viện Pasteur ở Paris cho biết.

Để thiết lập cây họ virus, các nhà nghiên cứu dựa vào phân tích gen. Điều này có thể giúp “hiểu rõ hơn về động lực lây truyền, đặc biệt là cách virus có thể đã phát triển theo thời gian và cách các cụm có thể liên quan với nhau về thời gian và địa điểm”, WHO cho biết.

Nhảy vọt lên cơ thể con người

Các nhà khoa học đồng ý rằng căn bệnh này có nguồn gốc từ động vật. Ông Simon-Loriere nói: “Câu hỏi lớn là điều gì đã khiến nó lây nhiễm vào con người".

Ông cho biết thêm, những nghi ngờ đã nhằm vào loài dơi, vốn là 'một nguồn chứa chính virus Corona'. Nhưng rất có thể đã có một con vật trung gian dẫn dắt SARS-CoV-2 vào cơ thể con người.

Tê tê - loài động vật có vú bị buôn lậu động vật hoang dã tràn lan trong khu vực - đã được xác định sớm là vật mang mầm bệnh dựa trên phân tích gen.

Các nhà điều tra của WHO sẽ cần làm rõ điểm này bằng cách thăm dò khu chợ ẩm ướt ở Vũ Hán, nơi bán động vật sống và động vật hoang dã và có liên quan đến nhiều trường hợp ban đầu.

Đội sẽ được trang bị những manh mối mà không có khi bắt đầu đại dịch.

Simon-Loriere cho biết họ có thể tìm ra một loài động vật có thụ thể virus, một loại protein gọi là ACE2, tương tự như loại được tìm thấy ở người. Chính nhờ thụ thể này mà virus bám vào các tế bào.

Một số loài động vật như chồn và chồn đã được phát hiện có cơ quan cảm thụ rất giống với con người, trong khi những loài khác lại hoàn toàn khác.

Một giả thuyết nguồn gốc khác xoay quanh những tin đồn về âm mưu trong nhiều tháng là Viện Virus Vũ Hán có liên quan đến vụ bùng phát.

Trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã từng cáo buộc điều này này, đồng thời tuyên bố virus có thể đã bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm an toàn sinh học. Trung Quốc đã bác bỏ các cáo buộc.

Trong khi Simon-Loriere cho biết vẫn chưa thể loại trừ hoàn toàn ý kiến ​​rằng virus đã vô tình thoát ra, nhưng ông nhấn mạnh rằng “không có dấu hiệu nào cho thấy nó là do con người tạo ra”.

Ông nói: “Tất cả các yếu tố trong bộ gen của nó đã được quan sát thấy trong tự nhiên, chủ yếu là ở các virus Corona ở dơi".

Làm sáng tỏ 'câu đố'

WHO cho biết việc hiểu được dịch bệnh bắt đầu như thế nào là “điều cần thiết để ngăn chặn sự xâm nhập sâu hơn vào dân số”.

Nhưng họ đã cảnh báo rằng quá trình truy tìm cách thức dịch bệnh lây lan từ động vật 'là một câu đố có thể mất nhiều năm để giải'. 

WHO cho biết: “Sự xuất hiện của một loại virus mới đối với con người là một trong những bí ẩn lớn nhất mà một nhà dịch tễ học có thể hy vọng sẽ làm sáng tỏ".

Mục tiêu là “hiểu cơ chế và đưa ra các biện pháp để tránh sự xuất hiện của SARS-CoV-3, 4, v.v.”, Simon-Loriere nói.

Ví dụ, trong đợt dịch SARS năm 2002, lệnh cấm tiêu thụ mèo cầy hương - được xác định là vật chủ trung gian của virus đó - được cho là đã giúp ngăn chặn sự tái sinh của virus này vào người.

Cơ quan y tế Liên Hợp Quốc đã cử một nhóm trước đến Bắc Kinh vào tháng 7 để đặt nền móng cho cuộc thăm dò.

Nhưng vẫn chưa rõ khi nào nhóm lớn hơn sẽ có thể đến Trung Quốc để bắt đầu công việc của mình.

Vào cuối tháng 11, WHO cho biết họ hy vọng sẽ có một nhóm các nhà khoa học lớn hơn  'càng sớm càng tốt.'

Hoa Kỳ đã cáo buộc Bắc Kinh không minh bạch trong khi nói rằng WHO đã khuất phục trước Trung Quốc và cố gắng điều tra cách thức bùng phát lần đầu tiên chứ không phải điều tra nơi nào là nguồn gốc của virus.

Ông Tedros đã yêu cầu các nhà phê bình ngừng “chính trị hóa” vấn đề vào thứ Hai (30/11) vừa qua.