Theo kế hoạch, Lực lượng Phòng vệ Mặt đất, Hàng hải và Phòng không sẽ tham gia cùng Lực lượng Thủy quân lục chiến và Không quân Hoa Kỳ trong một cuộc tập trận để bảo vệ quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.

Bộ trưởng Quốc phòng Nobuo Kishi nhấn mạnh sự cần thiết của các cuộc tập trận chung trong một chương trình của Fuji TV được phát sóng hôm thứ Sáu (19/3).

Ông nói: “Chúng tôi cần cải thiện năng lực của mình thông qua các cuộc tập trận chung và chứng minh sự hiện diện của chúng tôi”.

Vào tháng 2, Trung Quốc đã thông qua luật cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển của họ nổ súng vào tàu nước ngoài. Kể từ đó, các tàu tuần duyên của Trung Quốc đã nhiều lần đi vào vùng biển của Nhật Bản gần các đảo nhỏ. Tokyo lo ngại rằng Trung Quốc sẽ đẩy mạnh các nỗ lực nhằm thay đổi hiện trạng ở Biển Hoa Đông.

Trong một động thái gần như tương tự, chính quyền Nhật Bản mới đây đã diễn ra về các luật hiện hữu của nước này rằng lực lượng tuần duyên Nhật Bản có quyền bắn vào các cầu thuyền nước ngoài cố gắng tiếp cận đảo Senkaku.

Trước đó, giới chức chính phủ Nhật cho hay lực lượng tuần duyên của họ chỉ được phép nổ súng trực tiếp vào tàu nước ngoài trong trường hợp tự vệ và trốn thoát khẩn cấp.

Cuộc tập trận diễn ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin gặp những người đồng cấp Nhật Bản Toshimitsu Motegi và Kishi trong cuộc hội đàm "2+2" tại Tokyo hôm thứ Ba (16/3) và xác nhận kế hoạch tiến hành các cuộc tập trận trong khu vực.

Sau cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Blinken tố cáo sự bành trướng trên biển của Trung Quốc gần quần đảo Senkaku và Đài Loan, nói rằng Trung Quốc đang "hành động, cả trong nước và hung hăng hơn ở nước ngoài".

Mỹ và Nhật Bản đang tăng cường mối quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong vấn đề hàng hải kể từ khi Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền vào tháng 1 năm nay. Trong thời gian ngắn qua, hàng loạt cuộc gặp và tiếp xúc giữa quan chức hai bên đã diễn ra cũng như rất nhiều tuyên bố được phát đi khẳng định mối quan hệ đồng minh thân thiết giữa Mỹ và Nhật Bản. 

Chính quyền Tổng thống Biden đã tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với việc hỗ trợ Nhật Bản bảo vệ quần đảo Senkaku mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư.