Các DN phải dùng 30% chi phí không chính thức để sản xuất kinh doanh (Ảnh TL)

Tổng cục Thống kê cho thấy, trong 7 tháng đầu năm nay, số DN tạm ngừng hoạt động là 59.910 DN, tăng 38,4% so với cùng kỳ năm trước; trong khi số DN hoàn tất thủ tục giải thể là 7.714 DN, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm trước. Cũng theo số liệu Tổng cục Thống kê, năm 2016 có tới 53% DN hoạt động tại Việt Nam không có lợi nhuận.

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam chuyên đề Thị trường Vốn – Tài chính, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ  đặt câu hỏi: “Phải chăng các DN hoạt động kinh doanh thiếu khả quan do tình trạng vốn mỏng?”. Nhiều DN hoạt động chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng, do đó chi phí tài chính cao cộng thêm các chi phí khác khiến DN kinh doanh chưa tốt. Bên cạnh đó, vốn chủ sở hữu nhà nước còn hạn chế.

Số liệu từ Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương cho thấy, các DN phải dùng 30% chi phí không chính thức để sản xuất kinh doanh. Đây là một thực tế đang diễn ra do thiếu nguồn vốn nhưng lại không thể tiếp cận ngân hàng đành phải đi vay từ quỹ tín dụng “đen”, điều này khiến DN đặc biệt là các DNNVV đối mặt với rất nhiều rủi ro.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Kim Hùng - Giám đốc Công ty CP tái cấu trúc DN Việt (Verco) nhận định, hiện với các DN xuất khẩu vừa và nhỏ (SME) mức doanh thu dưới 500 tỷ đồng hầu hết chưa có cấu trúc vốn, đồng thời có sự lẫn lộn giữa vốn ngắn, trung và dài hạn.

"Chủ những công ty này hầu hết không hiểu gì về vốn, tài chính nên gặp khó khăn trong tiếp cận ngân hàng. Khi phát triển đến một quy mô nào đó, họ cần thêm vốn nhưng không thể tiệm cận được trái phiếu, ngân hàng... và dẫn đến phải dùng cả vốn phi chính thức hay còn gọi là tín dụng đen", ông Hùng nêu.

Theo tính toán của doanh nhân này, tại một số SME, tới 60% tổng vốn sản xuất kinh doanh của họ là từ tín dụng đen. “Chính phủ nên tạo ra một khung pháp lý để nếu DN phải sử dụng nguồn vốn tín dụng đen mà vẫn có thể được hợp thức hóa. Đây là khoản chi phí rất lớn nhưng không được hạch toán vào chi phí hợp lệ nên các DN vừa và nhỏ buộc phải xử lý nó vào chi phí khác và lợi nhuận còn cuối cùng rất thấp”, ông Hùng đề nghị.

Bàn luận về vấn đề vốn cho DN, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho hay: “Bản chất hoạt động tổ chức tín dụng vốn dĩ là vốn ngắn hạn, nhưng thời gian qua, theo Phó Thống đốc, hệ thống ngân hàng phải đối mặt với áp lực lớn từ phía nhu cầu vốn của nền kinh tế, nên nhu cầu vốn vay trung, dài hạn vẫn là gánh nặng với các tổ chức tín dụng. Chính áp lực cho vay trung, dài hạn lớn khiến cho các tổ chức tín dụng đang phải đối mặt với rủi ro về chênh lệch kỳ hạn”.

Đưa ra giải pháp về thị trường vốn, ông Don Lam - Phó trưởng ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân nêu ý kiến: "Một trong vấn đề thị trường vốn cần lưu tâm là huy động vốn nội địa, sử dụng hiệu quả cho những dự án đầu tư. Để làm được điều này cần nỗ lực các DN và Nhà nước. Làm thế nào sử dụng vốn dài hạn là một trong những mục tiêu mà chúng ta phải theo đuổi”.

Phát biểu tại diễn đàn Kinh tế Việt Nam vừa mới diễn ra, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, Chính phủ đang quan tâm đến 3 vấn đề liên quan đến việc phát triển DN và củng cố môi trường đầu tư. Chính phủ coi việc phát triển kinh tế vĩ mô là nhiệm vụ quan trọng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang biến động trong khi quy mô kinh tế Việt Nam còn nhỏ. Chính phủ tạo điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển, cắt giảm khoảng 50% điều kiện kiểm tra chuyên ngành. Tháo gỡ các vướng mắc khó khăn về thể chế để phát triển thị trường tài chính.

 Đức Minh