Những trải lòng của nữ nhà báo Maria Ressa - cũng phần nào cho thấy quan điểm làm nghề của một trong hai tân chủ nhân của giải Nobel Hòa bình 2021.

Hành trình bền bỉ

Tại Philippines, Maria Angelita Ressa - tên đầy đủ của Maria Ressa - là một nhân vật không hề xa lạ, nếu không muốn nói nữ nhà báo tiếng tăm này từ lâu đã là một trong những gương mặt nhà báo được nể vì bậc nhất tại quốc gia này. Hành trình sự nghiệp trước khi gặt hái được giải thưởng Nobel Hòa bình của Maria Ressa, vì thế cũng có nhiều điều để nói.

Bà Maria Angelita Ressa, trước khi vang rền trên các phương tiện truyền thông với tư cách là tân chủ nhân của giải thưởng Nobel Hòa bình, đã sở hữu một thâm niên làm nghề dày dặn, đã từng “thử lửa” trải qua hàng loạt vị trí khác nhau tại nhiều cơ quan báo chí khác nhau.

Sinh ngày 2/10/1963 ở thủ đô Manila, Philippines, nhưng với bà Maria Angelita Ressa, nước Mỹ mới là nơi bà lớn lên và trưởng thành. “Tôi đáp xuống New Jersey, nơi tôi hầu như không thể nói tiếng Anh và tôi phải tìm hiểu xem một đứa trẻ da nâu lùn tịt sẽ làm gì trong thế giới da trắng rộng lớn này”, Maria Angelita Ressa từng chia sẻ với báo giới về hành trình lập thân, lập nghiệp đầy gian nan của mình.

Tuy nhiên, cá tính và bản lĩnh đã khiến mọi sự không thể làm khó Maria Angelita Ressa. Nữ nhà báo từng có đến hai thập kỷ tác nghiệp với tư cách là một phóng viên điều tra, sau đó là trưởng văn phòng Manila và Jakarta của đài truyền hình Mỹ CNN rồi lại làm trưởng ban tin tức của kênh truyền hình thời sự lớn nhất Philippines ABS-CBN. Tuy nhiên, bước ngoặt lớn nhất trong sự nghiệp của Maria Angelita Ressa là việc năm 2012, sau khi tốt nghiệp Đại học Princeton, bà trở về Philippines cùng ba nữ nhà báo khác quyết định cùng nhau thành lập nền tảng tin tức trực tuyến Rappler, trên tư cách là giám đốc điều hành của Rappler.

Không biết do tài năng của ba vị đồng sáng lập, trí tuệ của 12 phóng viên và kỹ sư phát triển phần mềm tham gia hay tính mới mẻ của một nền tảng tin tức trực tuyến… mà rất nhanh sau đó, Rappler nhanh chóng định vị thương hiệu, trở thành trang tin tức lớn thứ tư Philippines với hơn 100 nhà báo.

Tuy nhiên, điều khiến Rappler ngày càng nổi như cồn đó là việc trang tin tức này không ngừng phơi bày những mặt xấu của mạng xã hội, phơi bày cả cách mà nhiều chính trị gia đã viện tới để chiến thắng trong các cuộc đua chính trị. Rappler sau này còn thu hút nhiều sự chú ý khi không e ngại lên tiếng chỉ trích Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte  và chiến dịch trấn áp ma túy cứng rắn của ông. Cũng bởi chính những bài điều tra phơi bày không e ngại này, Maria Ressa và nhiều đồng nghiệp của bà tại Rappler đã không ít lần phải ra hầu tòa hoặc đụng tới những rắc rối về mặt pháp lý.

Tổng thống Duterte và những người ủng hộ ông từng nhiều lần cáo buộc bà tung tin giả thông qua trang tin Rappler… Thậm chí từng cáo buộc Rappler là công cụ của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA). Gần đây nhất, Maria Ressa bị tòa án Manila kết tội “phỉ báng trên không gian mạng” và đối mặt với mức án 6 năm tù, nhưng chưa bị bắt giam. Thậm chí đã có thời điểm tòa soạn Rappler đã phải đóng cửa.

Dĩ nhiên, về phần mình, Maria Ressa phủ nhận mọi cáo buộc. Trong khi chính quyền không ngừng kết tội bà và Rappler thì bà và đồng nghiệp cùng trang tin này đã trở thành biểu tượng của cuộc đấu tranh cho tự do báo chí.

Trung trinh với sứ mệnh

Maria Ressa cùng Rappler  được công chúng báo chí đánh giá là những con người đã làm việc không mệt mỏi để đấu tranh trước tình trạng tham nhũng và lạm quyền ở Philippines. Được tạp chí Time bình chọn vinh danh là “Nhân vật của năm 2018”, được  nhận rất nhiều giải thưởng báo chí danh giá. Và mới đây nhất, danh giá hơn cả là giải Nobel Hòa bình 2021 - giải thưởng mà bà Maria Ressa chia sẻ rất thật là “quá đỗi ngạc nhiên đến mức sốc và choáng váng”.

Nhưng với Maria Ressa, điều đáng giá nhất mà bà nhận được giải Nobel Hòa bình 2021 - không đơn giản từ tầm vóc, sự danh giá của giải thưởng mà là việc Uỷ ban giải Nobel công nhận, tôn vinh bà cũng sẽ đồng nghĩa với việc Ủy ban Nobel nhận ra chân giá trị, ý nghĩa của lý tưởng mà bà cùng các đồng sự tại Rappler đang đeo đuổi, đó là sự tôn thờ, trung trinh với sự thật, đấu tranh cho sự thật.

“Ủy ban Nobel nhận ra rằng một thế giới thiếu đi sự thật là một thế giới không có niềm tin và lẽ phải… Ủy ban Nobel thấy được rằng, Rappler đã phơi bày cách thức mà các phương tiện truyền thông xã hội đang được sử dụng để lan truyền tin giả, quấy rối những phe phái đối lập và thao túng dư luận” - và đó dường như là động lực lớn nhất để bà và các đồng nghiệp tại Rappler tiếp tục theo đuổi phía trước.

“Chúng tôi đã cùng nhau tuyên bố từ năm 2016 rằng chúng tôi sẽ chiến đấu cho sự thật. Khi chúng ta sống trong thế giới mà sự thật bị hoài nghi, khi những bên cung cấp thông tin lớn nhất thế giới ưu tiên đưa những điều đầy giận dữ và thù hận với tốc độ nhanh hơn, xa hơn sự thật, báo chí sẽ phải hành động" - Maria Ressa thẳng thắn chia sẻ. “A triumph of truth over lies”- “Chiến thắng của sự thật trước những lời dối trá” - với Maria Ressa đó sẽ là phần thưởng lớn nhất cũng như là đích đến cuối cùng của hành trình báo chí mà bà đeo đuổi. Cho dù, phía trước bà, sẽ vẫn là những cáo buộc và hiểm nguy rình rập.

Hà Anh