Hai nhà lãnh đạo của Mỹ và Nhật Bản đã nói chuyện khoảng 30 phút trong một cuộc điện đàm đầu tiên kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào ngày 20 tháng 1.

Hai người đã "thảo luận về cam kết vững chắc của Hoa Kỳ đối với việc bảo vệ Nhật Bản theo Điều 5 của hiệp ước an ninh của chúng tôi, bao gồm quần đảo Senkaku", Nhà Trắng cho biết.

Điều 5 của Hiệp ước An ninh Nhật Bản-Hoa Kỳ quy định rằng: "Mỗi Bên nhận ra rằng một cuộc tấn công vũ trang chống lại một trong hai bên ở các vùng lãnh thổ dưới sự quản lý của Nhật Bản sẽ nguy hiểm cho hòa bình và an toàn của chính mình và tuyên bố rằng họ sẽ hành động để chống lại mối nguy hiểm chung phù hợp với các quy định và quy trình hiến pháp của mình". 

Điều đó được hiểu rộng rãi có nghĩa là phía Mỹ sẽ chống lại bất kỳ cuộc tấn công nào vào quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý, mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư, tương đương với một cuộc tấn công trên đất Mỹ.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cũng xác nhận với người đồng cấp Nhật Bản Shigeru Kitamura trong cuộc điện đàm ngày 21/1 rằng, hiệp ước quốc phòng của Washington áp dụng cho Senkaku. Nhưng thông báo của Nhà Trắng sau cuộc gọi không đề cập đến cuộc trao đổi này.

"Trong cuộc gọi với ông Kitemura, ông Sullivan nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng tôi đối với liên minh Mỹ-Nhật và mong muốn của chúng tôi hợp tác để giải quyết các thách thức chính trong khu vực và toàn cầu, bao gồm COVID-19, Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên", phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Emily Horne nói.

Tổng thống Biden đã mời Thủ tướng Suga tham dự một hội nghị thượng đỉnh về khí hậu cho các nhà phát thải khí nhà kính lớn dự kiến vào ngày 22 tháng 4, và ông Suga cho biết ông sẽ có kế hoạch tham dự, theo các nguồn tin chính phủ Nhật Bản. Các nhà lãnh đạo cũng khẳng định hợp tác bảo đảm nguồn cung vắc xin COVID-19.

Cả ông Biden và Suga đồng ý củng cố liên minh Nhật-Mỹ và hợp tác hướng tới một 'Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở,' bao gồm thông qua Đối thoại An ninh Tứ giác với Australia và Ấn Độ.

Họ đã thảo luận về sự hiện diện của Trung Quốc trong khu vực, và ông Biden tái khẳng định rằng Mỹ sẽ cung cấp nền tảng 'răn đe' cho Nhật Bản bằng cách mở rộng năng lực hạt nhân của mình trên đất nước này.

Hai nước này sẽ hợp tác về phi hạt nhân hóa Triều Tiên, cũng như giải quyết vấn đề công dân Nhật Bản bị Bình Nhưỡng bắt cóc từ nhiều thập kỷ trước.

"Tôi hy vọng sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ cá nhân của tôi với Tổng thống Biden và hướng tới một liên minh Nhật Bản-Mỹ mạnh mẽ hơn", ông Suga sau đó nói với các phóng viên. 'Chúng tôi đã có một cuộc thảo luận cực kỳ tốt".

Về việc đến thăm Hoa Kỳ, "chúng tôi quyết định chuẩn bị cho một chuyến đi càng sớm càng tốt", Thủ tướng Suga nói.

Các nhà lãnh đạo cũng đồng ý làm việc cùng nhau về ứng phó đại dịch và biến đổi khí hậu. Vấn đề về Thế vận hội Olympic và Paralympic Tokyo đã bị trì hoãn đến mùa hè này do đại dịch, đã không xuất hiện trong cuộc trò chuyện này, ông Suga cho biết..