Theo một số nghiên cứu trên thế giới, các hợp chất của trà hoa vàng có khả năng kiềm chế sự sinh trưởng của các khối u đến 33,8%; giúp giảm đến 35% hàm lượng cholesterol trong máu. Ngoài ra, còn có khả năng làm giảm triệu chứng xơ vữa động mạch do máu nhiễm mỡ, điều hoà huyết áp và chữa các bệnh về tim mạch, tiểu đường, u bướu…

Kết quả nghiên cứu của trường Đại học Dược Hà Nội cũng đã chỉ ra: “Hoa và lá cây trà hoa vàng, bao hàm hơn 400 thành phần hoá học, không có độc và tác dụng phụ; trong đó phải kể tới Saponin, các hợp chất phenolic, amio acid, axit folic, protein, vitamin B1, B2, C, E, axit béo..., cùng rất nhiều các thành phần dinh dưỡng tự nhiên. Trà hoa vàng có vài chục loại axitamin, rất nhiều các nguyên tố vi lượng Ge, Se, Mo, Zn, V..., có tác dụng bảo vệ sức khoẻ, nâng cao sức đề kháng, ngăn ngừa bệnh tật…”.

Trà hoa vàng - cây dược liệu quý đã được bảo tồn, phát triển ở huyện Ba Chẽ

Theo một số nghiên cứu khoa học từ trong nước và nước ngoài thì Trà hoa vàng không chỉ là một loại trà mà còn là loại dược liệu quý, có giá trị cao, giúp tăng cường sức khỏe. Nhiều năm qua, người dân huyện Ba Chẽ (Quảng Ninh) thường tự phát từ việc trồng, thu hoạch (nụ, hoa và lá) cho đến tiêu thụ loài dược liệu quý giá này (khoảng 15 triệu đồng/kg hoa trà khô, trên thị trường).

Gần đây, huyện Ba Chẽ đã xây dựng Đề án bảo tồn và phát triển một số loài dược liệu quý trên địa bàn, trong đó tập trung vào Trà hoa vàng và ba kích. Nhờ đề án này, phong trào trồng và chế biến các loại dược liệu quý đã phát triển, lan rộng trên toàn huyện. Riêng diện tích trồng Trà hoa vàng đã đạt trên 200ha; một nửa trong số đó đang cho thu hoạch, đạt sản lượng bình quân từ 3 đến 3,5 tấn mỗi năm. Đã xuất hiện một số hộ gia đình có thu nhập đạt hàng trăm triệu đến 2 tỷ đồng/năm từ trồng Trà hoa vàng, tại các xã như Đạp Thanh, Thanh Sơn…

Sản phẩm Trà hoa vàng của Ba Chẽ đã được bày bán tại các hội chợ, các cửa hàng OCOP của huyện và các địa phương trong tỉnh. Quảng Ninh cũng đã định hướng phát triển Trà hoa vàng thành sản phẩm OCOP quốc gia.

Huyện Ba Chẽ đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ phát triển thêm 800ha dược liệu gồm: Ba kích 384ha, Trà hoa vàng 189ha và Dược liệu khác 227ha. Chủ trương chung là phát triển tuân thủ nguyên tắc: tiêu chuẩn GACP–WHO, gắn liền với chính sách hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm để bảo vệ quyền lợi của người trồng dược liệu. Phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng  trà hoa vàng trở thành sản phẩm OCOP cấp Quốc gia; đưa huyện trở thành vùng sản xuất kinh doanh dược liệu trọng điểm của tỉnh Quảng Ninh.

Việc đưa cây trà hoa vàng vào Đề án bảo tồn và phát triển, vừa bảo vệ được nguồn dược liệu quý, vừa tạo nguồn lực nâng cao thu nhập, giải quyết việc làm cho người dân địa phương góp phần xóa đói giảm nghèo trên quê hương Ba Chẽ.

Lễ hội Trà hoa vàng lần thứ III

Nhằm quảng bá mạnh mẽ hơn nữa thế mạnh của huyện Ba Chẽ trong việc phát triển các loại thảo dược có giá trị, huyện Ba Chẽ đã tổ chức và đưa Hội Trà hoa vàng trở thành hoạt động thường niên của huyện. Hội Trà hoa vàng năm 2020 sẽ được khai mạc vào 8 giờ sáng ngày 26/12, tại Sân tổ chức Lễ hội của Di tích Miếu Ông - Miếu Bà (thôn Cái Gian, xã Nam Sơn, huyên Ba Chẽ). Đây là Hội Trà hoa vàng lần thứ III của huyện và kéo dài đến ngày 27/12.

Dự kiến, Hội Trà hoa vàng năm 2020 sẽ có 25 gian hàng trưng bày, bán các sản phẩm OCOP cùng nhiều sản phẩm đặc trưng khác của huyện và các địa phương trong, ngoài tỉnh. Du khách sẽ được mua sắm các sản phẩm OCOP và đa dạng các sản phẩm đặc trưng khác của các địa phương; được thưởng thức, ngắm hoa trà; dùng thử các sản phẩm từ cây Trà hoa vàng; đi du thuyền, ngắm các cảnh đẹp trên sông Ba Chẽ, tham quan Miếu Bàn vương...

Chương trình còn thực hiện việc công bố về công dụng của các hoạt chất có trong Trà hoa vàng do các chuyên gia Hà Lan cùng với Viện Công nghệ sinh học - Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam nghiên cứu (PGS.TS Đặng Thị Cẩm Hà - Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam và Giáo sư Brouwer nghiên cứu…) cho tất cả du khách và người dân đến với Hội Trà hoa vàng lần này.

Cũng trong dịp này, huyện Ba Chẽ còn tổ chức đón bằng công nhận di tích Miếu Ông - Miếu Bà là di tích lich sử cấp Quốc gia và Lễ hội Bàn Vương - một lễ hội cổ truyền quan trọng trong đời sống tâm linh người Dao, hiện đã cơ bản thất truyền trong các nhóm Dao ở Việt Nam.

Nguyễn Quân