Quốc ca bị tắt tiếng trên YouTube, BH Media lên tiếng

Hôm qua, trong trận ra quân của đội tuyển bóng đá Việt Nam tại giải AFF Suzuki Cup, trên kênh Youtube của Next Sports (Next Media), đơn vị nắm bản quyền phát sóng trận đấu đã có thông báo: “Vì lý do bản quyền âm nhạc, chúng tôi buộc lòng phải tắt tiếng ở phần lễ chào cờ. Sau lễ chào cờ, tín hiệu âm thanh sẽ trở lại bình thường, mong quý vị thông cảm”.

Đại diện BH Media lên tiếng, sự cố tắt tiếng Quốc ca trong trận đấu của đội tuyển bóng đá Việt Nam vào tối qua không liên quan tới doanh nghiệp này.

Ngay sau sự cố tắt tiếng Quốc gia trên nền tảng YouTube, rất nhiều người dùng mạng xã hội cho rằng BH Media đã can thiệp bản quyền dẫn tới sự cố trên. Các ý kiến nhắc lại nghi án BH Media nhận sở hữu quyền tác giả với Tiến quân ca, đánh gậy bản quyền quốc ca nên mới có việc như vậy.

Tuy nhiên, sáng 7/12, đại diện BH Media lên tiếng, sự cố tắt tiếng Quốc ca trong trận đấu của đội tuyển bóng đá Việt Nam vào tối qua không liên quan tới doanh nghiệp này.

BH Media thông tin thêm tới báo chí: "Trong trận Việt Nam - Ả Rập Xê Út diễn ra tối 16/11 tại Việt Nam, kênh YouTube của FPT (đơn vị có bản quyền tiếp sóng trận đấu này) đã không thể kiếm được tiền vì lý do trận đấu dùng bản ghi Tiến quân ca do hãng đĩa nước ngoài sản xuất, cụ thể là Hãng đĩa Marco Polo.

Video trận đấu thuộc Vòng loại thứ 3 của World Cup 2022 giữa đội tuyển Việt Nam và Ả Rập Xê Út đăng tải trên kênh YouTube "FPT Bóng Đá Việt" đã bị Naxos Digital Services US (thay mặt cho Hãng đĩa Marco Polo) thông báo xác nhận sở hữu bản quyền bản ghi Quốc ca Việt Nam.

Kênh YouTube của FPT không có lỗi, họ chỉ là đơn vị tiếp sóng. Ban tổ chức sân mới chính là người đã chọn bản ghi Tiến quân ca của Hãng đĩa Marco Polo. Đây là bản ghi mà hãng đĩa này bỏ tiền sản xuất và đã đăng ký bản quyền trên YouTube. Theo luật, bất kì ai muốn sử dụng bản ghi này thì phải xin phép nhà sản xuất.

Sự vô tư sử dụng bản ghi Tiến quân ca của hãng đĩa nước ngoài, mà không xin phép, của ban tổ chức sân, đã khiến các kênh YouTube ở Việt Nam tiếp sóng bị mất doanh thu.

Trong trận đấu Việt Nam - Lào, không hề có bên nào "đánh bản quyền" Tiến quân ca, mà chỉ là do đơn vị tiếp sóng tự tắt tiếng phần Tiến quân ca để phòng xa, tránh bị mất doanh thu như kênh YouTube của FPT mà thôi. Mọi người có thể thấy video trận đấu của các quốc gia khác trên kênh YouTube của Next Media cũng bị họ tắt tiếng để không bị xác nhận bản quyền âm nhạc.

Hiện nay có rất nhiều đơn vị sản xuất bản ghi Tiến quân ca, cả trong nước và ngoài nước. Theo Luật Sở hữu trí tuệ nếu bất kỳ ai bỏ tiền, thời gian, công sức, kĩ thuật ra sản xuất bản ghi (mà đã thanh toán quyền tác giả) thì là chủ sở hữu hợp pháp của bản ghi; bất kì ai sử dụng bản ghi đó thì phải xin phép nhà sản xuất.

Lỗi do liên đoàn bóng đá Việt Nam cẩu thả?

Trong khi đó, trao đổi với phóng viên báo Nhà báo và Công luận, Luật sư Nghiêm Quang Vinh, Văn phòng Luật sư Nghiêm Quang, Đoàn Luật sư Hà Nội phân tích: Trước hết, việc Quốc ca bị tắt tiếng trên các nền tảng số là lỗi cẩu thả của ban tổ chức giải và sự thiếu trách nhiệm, thiếu hiểu biết về nền tảng số của liên đoàn bóng đá Việt Nam.

Theo Luật sư Vinh, mặc dù gia đình nhạc sĩ Văn Cao đã hiến tặng bài hát Tiến quân ca (Quốc ca) cho Nhà nước cho nhân dân Việt Nam, có thể nói bài hát này là của toàn dân. Thế nhưng, các cá nhân, tập thể khác có thể “biến tấu” theo cách riêng của họ, thì bản nhạc mới lại là của riêng cá nhân đó.

“Hiểu một cách đơn giản rằng, phần lời bài hát là của toàn dân, thế nhưng, một số tập thể, cá nhân có thể hòa âm, phối khí theo cách riêng, thì phần nhạc mới lại là chất xám của họ. Người làm ra bản nhạc mới có thể đăng ký bản quyền, và có quyền sở hữu chất xám đó”, Luật sư Vinh nói.

Dựa trên phân tích đó, Luật sư Nghiêm Quang Vinh nói: “Rõ ràng, Việt Nam có rất nhiều bản thu âm Tiến quân ca mang tính toàn dân, do dàn nhạc giao hưởng Quốc gia thực hiện. Nếu sử dụng các bản nhạc này, chắc chắn sẽ không bị “dính” bản quyền. Vậy tại sao đoàn bóng đá Việt Nam, ban tổ chức giải không sử dụng các bản thu âm này, mà họ lại sử dụng bản thu âm của một cá nhân khác. Điều này rõ ràng là lỗi cẩu thả của ban tổ chức và liên đoàn bóng đá Việt Nam”.

Luật sư Vinh nói thêm: Hiện nay, thế giới và cả Việt Nam đang bước vào thời đại số, xã hội số, sử dụng rất nhiều công nghệ hiện đại mới, thay thế cho con người. Thế nhưng, hiện đại lại thành hại điện, các công nghệ mới sẽ làm việc một cách máy móc, theo các thuật toán đã được lập trình sẵn.

“Công nghệ không giống như con người. Khi chúng ta phát Quốc ca, đoạn nhạc được phát chỉ cần giống vài tiếng thôi là đã bị phát hiện là vi phạm, công nghệ sẽ tự động “đánh gậy” bản quyền chủ kênh. Nhẹ chủ kênh sẽ bị cắt kênh kiếm tiền, nếu nặng và vi phạm nhiều lần sẽ bị mất kênh”, ông Vinh chia sẻ.

Luật sư Vinh nhấn mạnh: Dù đây là sự cố không mong muốn, nhưng cũng là bài học kinh nghiệm của đoàn thể thao Việt Nam khi đi thi quốc tế.

“Trong các giải đấu thể thao quốc tế, các vận động viên của chúng ta được huy chương vàng, chắc chắn khi bước lên bục nhận giải, ban tổ chức sẽ được phát Quốc ca. Nếu chúng ta tiếp tục cẩu thả, không sử dụng các bản thu âm quốc gia, chuyện này sẽ lại một lần nữa xảy ra”, ông Vinh chia sẻ thêm.

Có cùng quan điểm này, ông Đỗ Hải Anh, một chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng thương hiệu cho rằng: Trên các nền tảng số quốc tế như Facebook hay Youtube kiểm soát rất mạnh yếu tố bản quyền.

Trên thực tế, trong trận ra quân của đội tuyển bóng đá Việt Nam hôm qua, trên sóng truyền hình quốc gia vẫn được phát Quốc ca bình thường, trong khi đó lại bị tắt tiếng trên kênh tiếp sóng của Next Sports, đơn vị nắm bản quyền trận đấu.

Điều này chứng tỏ rằng, đơn vị nắm bản quyền phát sóng trận đấu trên nền tảng số đã biết được bản nhạc này vi phạm bản quyền, và chủ động tắt tiếng để tránh bị “ăn gậy” từ Youtube.

“Lỗi nằm ở liên đoàn bóng đá Việt Nam khi xem nhẹ yếu tố bản quyền, thích sử dụng “hàng chùa”. Nếu đoàn chúng ta sử dụng các bản nhạc thu âm Quốc gia, câu chuyện sẽ không lùm xùm như hiện nay”, ông Hải Anh nói.