Nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với một số khó khăn, từ những đợt bùng phát dịch mới đến sự suy thoái trong lĩnh vực bất động sản, đe dọa mục tiêu tăng trưởng hàng năm của nước này. Hiện tại, các ngân hàng đa quốc gia bao gồm Goldman Sachs, Citi, JP Morgan và Morgan Stanley đã cắt giảm dự báo tăng trưởng của nền kinh tế số 2 thế giới xuống còn từ 4 đến 4,3%.

Đối với các nền kinh tế trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), sự suy thoái của Trung Quốc có thể gây ra rắc rối.

Theo Ban Thư ký ASEAN, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN kể từ năm 2009 và chiếm 18% tổng giá trị hàng hóa giao dịch của khối vào năm 2019. ASEAN cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Ông Jayant Menon, thành viên cấp cao tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, một trung tâm nghiên cứu và hội đồng quản lý thuộc Bộ Giáo dục Singapore, cho biết: “Sự suy giảm tăng trưởng của Trung Quốc đang có những tác động khác nhau đối với các khu vực khác nhau của ASEAN".

Ông nói thêm: “Ở khu vực sông Mekong, các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc bị ảnh hưởng nhiều nhất. Tuy nhiên, các nước thành viên ASEAN cũng chịu tác động từ việc gãy chuỗi cung ứng và gián đoạn bắt nguồn từ việc đóng cửa liên tục ở Trung Quốc".

Theo bà Cyn-young Park, giám đốc bộ phận hợp tác và hội nhập khu vực tại Ngân hàng Phát triển Châu Á, việc sản xuất chậm lại ở Trung Quốc sẽ có tác động đến ASEAN. Bà nói, các ngành sản xuất, dệt, may, thực phẩm và nguyên liệu thô của ASEAN sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Các chỉ số chính đo lường tình trạng nền kinh tế Trung Quốc không đạt được kỳ vọng, với sản xuất công nghiệp, doanh số bán lẻ, đầu tư tài sản cố định giảm xuống mức thấp nhất trong hơn hai năm.

Trong chuyến thăm Vân Nam, Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết dữ liệu kinh tế của tháng 4 “rõ ràng là yếu” và cần phải làm nhiều hơn nữa để ổn định tăng trưởng và chuỗi cung ứng.

Ông Timothy Uy, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Moody’s Analytic, cho biết sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2023, tạo ra tình trạng thiếu linh kiện và lao động. Ông nói: “Chuỗi cung ứng của Trung Quốc ngày nay bị hạn chế do các xe tải trên khắp Trung Quốc không thể di chuyển thuận lợi bởi các trạm kiểm dịch địa phương".

Tăng trưởng kinh tế của Singapore có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất ở ASEAN do nhu cầu của Trung Quốc giảm, tiếp theo là Thái Lan và Malaysia - theo ngân hàng Pháp Natixis. Ngân hàng này dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong năm nay là 4,2%.

Tuy nhiên, Mỹ cũng đang đẩy mạnh cam kết với ASEAN trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị với Trung Quốc ngày càng gia tăng. Tổng thống Joe Biden đã tiếp các nhà lãnh đạo ASEAN tại Washington vào đầu tháng này, gửi thông điệp rằng Mỹ rất nghiêm túc trong việc nâng cao quan hệ với khối 10 thành viên - nền kinh tế lớn thứ 7 thế giới.

ASEAN đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của ông Biden, trong đó nhấn mạnh đến việc xây dựng liên minh, răn đe quân sự và sự hiện diện mạnh mẽ hơn ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc sẽ không tạo cơ hội cho Mỹ mở rộng quan hệ với ASEAN trong ngắn hạn. 

Ông Louis Chan, nhà kinh tế chính tại nhóm nghiên cứu toàn cầu của Hội đồng Phát triển Thương mại Hồng Kông, cho biết các sáng kiến ​​thương mại khác nhau, do Trung Quốc và Mỹ thúc đẩy, “sẽ cân bằng lẫn nhau” ở châu Á - Thái Bình Dương.

Các nhà quan sát ngoại giao cho biết các quốc gia ASEAN sẽ không đứng về phía nào khi cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gia tăng trong khu vực, nhưng họ sẽ hợp tác với hai cường quốc dựa trên nhu cầu riêng của họ.

Ông Chan cho biết đại dịch và các đợt phong tỏa "đột ngột" tại Trung Quốc đã khiến nhiều nhà sản xuất bắt đầu suy nghĩ về khả năng phục hồi chuỗi cung ứng ở châu Á, đặc biệt là đối với các sản phẩm phức tạp hơn như ô tô và hàng điện tử.

Hoàng Nam (theo SCMP)