Cũng theo thống kê của Tổng cục Hải quan, 2 tháng đầu năm 2019, trị giá xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc đạt 14,63 tỷ USD, sụt giảm 1,1% so với cùng kỳ 2018.

Đây là lần đầu tiên kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Trung Quốc bị sụt giảm trong 2 tháng đầu năm. Việc sụt giảm chủ yếu do kim ngạch xuất khẩu của nước ta sang Trung Quốc giảm mạnh. Trung Quốc đang là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch vượt mốc 100 tỷ USD vào năm ngoái.

Đáng chú ý, một số mặt hàng chủ lực giảm rất mạnh như: gạo giảm tới 95,5%; nhóm hàng điện thoại các loại và linh kiện giảm tới 75%; máy ảnh, máy quay phim và linh kiện giảm 18,5%; hàng rau quả giảm 14,5%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 8,6%...

Theo hạn ngạch nhập khẩu gạo của Trung Quốc từ Viêt Nam mỗi năm ước chừng có khoảng 5,32 triệu tấn gạo được nhập và số gạo nhập này được duy trì 10 năm nay. Trong số 5,32 triệu tấn này thì khoảng 2,66 triệu tấn cho khối nhà nước thực hiện còn lại 2,66 triệu tấn cho khối tư nhân và doanh nghiệp nước ngoài.

Trước đây, Trung Quốc được coi là nước khá “dễ tính” trong việc kiểm soát gạo nhập khẩu và vẫn duy trì nhập qua đường biên mậu. Tuy nhiên hiện nay, vấn đề nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu biên mậu đã được Trung Quốc siết chặt nên đã dẫn đến hàng loạt lô hàng gạo với số lượng lên tới hàng chục nghìn tần bị tắc lại tại các cửa khẩu.

Theo Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, số lượng doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu gạo sang Trung Quốc giảm dần. Trước đây, trong quy hoạch các doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Công Thương đã chủ trương và chỉ chấp nhận cho 159 doanh nghiệp trong nước được thực hiện xuất khẩu gạo vào Trung Quốc.

Tuy nhiên, phía Trung Quốc muốn chủ động trong việc kiểm soát nhập khẩu gạo và cho rằng họ mới mới chính là đơn vị cấp phép cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam. Do vậy sau những đợt thanh tra của đoàn Trung Quốc, số lượng doanh nghiệp được phép xuất khẩu gạo sang Trung Quốc của Việt Nam giảm xuống chỉ còn vài chục doanh nghiệp.

Ngọc Hà