Dấu ấn của cầu mây, bắn súng, karate…

Năm 2023 đúng là một năm vàng của cầu mây Việt Nam khi các vận động viên (VĐV) của chúng ta liên tiếp lên đỉnh vinh quang, giành tấm huy chương vàng (HCV) cao quý tại cả sân chơi khu vực và châu lục.

Tại SEA Games 32 diễn ra ở Campuchia từ ngày 5/5-17/5/2023, đội cầu mây nữ Việt Nam có một chiến dịch chinh phục danh hiệu đầy kịch tính khi nhóm VĐV nữ gồm: Nguyễn Thị Yến, Trần Thị Ngọc Yến và Nguyễn Thị Ngọc Huyền (đôi nữ thi đấu, 1 VĐV dự bị) đã thi đấu xuất sắc để mang về tấm HCV lịch sử cho cầu mây Việt Nam. Ở vòng loại, đôi nữ cầu mây Việt Nam dẫn đầu bảng với 3 trận thắng trước Lào, Myanmar và Campuchia. Dù nhóm VĐV phải nhận thất bại tiếc nuối trong lượt đấu gặp Indonesia, nhưng do ứng viên vô địch Indonesia bất ngờ gục ngã trước Myanmar với tỷ số 1-2 giúp đôi nữ cầu mây Việt Nam có được 6 điểm, bằng với Indonesia và Myanmar. Nhờ lợi thế hơn về chỉ số phụ, nhóm nữ cầu mây Việt Nam lần đầu tiên giành tấm HCV ở nội dung đôi nữ, đồng thời “phá dớp” thua ở đấu trường SEA Games, bởi trước đó chúng ta vẫn thường thất thế trước cầu mây Thái Lan.

Không lâu sau, tại ASIAD 19 ở Trung Quốc (từ ngày 23/9-8/10), cầu mây Việt Nam một lần nữa đứng trên bục chiến thắng. Sáng 4/10, đội tuyển cầu mây nữ Việt Nam bước vào trận chung kết nội dung 4 người, gặp đối thủ Indonesia. Trận chung kết diễn ra kịch tính và hấp dẫn từ đầu đến cuối. Các cô gái của chúng ta thua ván 1 nhưng sau đó lội dòng nước ngược thành công (18-21, 21-18, 21-14) để làm nên chiến tích lịch sử, đoạt tấm HCV cầu mây ASIAD sau 17 năm chờ đợi.

Cũng tại ASIAD 19, đội tuyển bắn súng Việt Nam cũng ghi dấu ấn lớn với tấm HCV của xạ thủ Phạm Quang Huy, nội dung 10m súng ngắn hơi nam. Thành tích của Quang Huy là 240,5 điểm, nhỉnh hơn VĐV của Hàn Quốc giành HCB chỉ 1,1 điểm. Ngay sau đó, đội tuyển bắn súng giành thêm 1 HCB của VĐV Ngô Hữu Vương và 1 HCĐ đồng đội (Phạm Quang Huy, Phan Công Minh, Lại Công Minh) để khép lại kỳ đại hội thể thao châu Á đáng nhớ.

Cùng với cầu mây và bắn súng, karate cũng là môn thi đấu để lại dấu ấn lớn trong năm 2023. Tại ASIAD 19, đội tuyển Karate đã làm rạng danh cái tên Việt Nam khi bộ ba Nguyễn Thị Phương, Lưu Thị Thu Uyên và Nguyễn Ngọc Trâm xuất sắc vượt qua các võ sĩ Malaysia vốn được đánh giá rất cao ở nội dung quyền biểu diễn, để giành tấm HCV kata đồng đội nữ. Đây cũng là tấm HCV thứ 3 và cuối cùng của đoàn thể thao Việt Nam tại đại hội thể thao châu Á 2023.

Trong một năm thể thao Việt Nam không quá nổi bật trên trường quốc tế, tấm HCB ASIAD 19 của thể dục dụng cụ là một điểm nhấn cần nhắc tới. VĐV Nguyễn Văn Khánh Phong có màn trình diễn ấn tượng ở nội dung vòng treo giúp anh vượt qua các ứng viên rất tài năng của Trung Quốc, Hàn Quốc, Iran, Triều Tiên để ghi dấu ấn lịch sử, giành tấm HCB đầu tiên cho thể dục dụng cụ tại đấu trường Asian Games trong suốt 40 năm.

Ngoài thành tích của cầu mây, bắn súng, karate hay thể dục dụng cụ… nhiều môn thể thao khác cũng thể hiện xuất sắc tài năng, bản lĩnh ở các giải đấu quốc tế trong suốt một năm qua.

Đầu tiên có thể kể tới chức vô địch World Cup của Bao Phương Vinh ở môn billiard, nội dung carom 3 băng. Điều ấn tượng với Phương Vinh ở chỗ anh vô địch thế giới ngay lần đầu dự giải và tay cơ Bình Dương cũng chỉ đến với môn thể thao này trong chưa đầy 2 năm. Kỳ tích của Bao Phương Vinh và những màn thể hiện ở các giải quốc tế trước đó của các cơ thủ như Nguyễn Quyết Chiến, Nguyễn Đức Anh Chiến, Trần Thanh Lực, Chiêm Hồng Thái… thực sự đưa tên tuổi của billiard Việt Nam vào hàng top đầu thế giới, đồng thời thúc đẩy phát triển phong trào và nâng tầm môn thể thao này ở nhiều nơi cả nước.

Nếu chức vô địch World cup carom 3 băng của Bao Phương Vinh bất ngờ bao nhiêu, thì ngôi vô địch thể hình thế giới hạng cân 55kg của lực sĩ Phạm Văn Mách ngạc nhiên bấy nhiêu. Tại giải Vô địch Thể hình và Fitness thế giới lần thứ 14 diễn ra ở thành phố Wonju (Gangwon, Hàn Quốc) vào đầu tháng 11/2023, biểu tượng của thể hình Việt Nam xuất sắc vượt qua nhiều đối thủ nặng ký để đoạt chức vô địch thế giới trong sự bất ngờ và thán phục của tất cả. Dù ở tuổi 47 nhưng Phạm Văn Mách vẫn sở hữu những cơ bắp rất đẹp và với thế mạnh về biểu diễn với nhạc nhuần nhuyễn, có hồn, lực sĩ có biệt danh “kiến càng” đã thuyết phục được ban giám khảo để giành vị trí cao nhất. Đây là chiến thắng vô cùng ý nghĩa với cá nhân Phạm Văn Mách, bởi đây là lần thứ 6 vô địch thế giới của anh và nó cho thấy giá trị của niềm đam mê, khát khao cống hiến sẽ vươn tới thành công.

Những cái tên khác cũng xứng đáng được nhắc đến như: đội tuyển bi sắt Việt Nam lần đầu vô địch thế giới; Lại Lý Huynh vô địch cờ tướng thế giới 2023, nội dung cờ nhanh; đội tuyển thể dục Aerobic Việt Nam giành HCV tại Cúp thế giới 2023 ở Nhật Bản; Võ sĩ Nguyễn Thị Bích Ngọc đoạt HCV giải Kurash vô địch thế giới; đội tuyển Wushu Việt Nam giành 5 huy chương vàng thế giới…

2023 - Năm của thách thức và nỗ lực chuyển mình

Có nhiều VĐV đạt thành tích cao trong năm 2023 nhưng khó có thể nói đây là một năm mỹ mãn với thể thao Việt Nam. Điều này tưởng như mâu thuẫn khi đoàn thể thao Việt Nam đã trải qua một kỳ SEA Games 32 thành công tại Campuchia với ngôi số 1. Giành 136 HCV, 105 HCV và 114 HCĐ, Việt Nam lần thứ hai liên tiếp dẫn đầu toàn đoàn, bỏ xa đoàn xếp thứ hai là Thái Lan hơn 20 HCV. Song, thực tế nhiều môn thể thao trọng điểm, môn thi đấu Olympic lại bộc lộ sự sa sút.

Điển hình là điền kinh khi chỉ giành được 12 HCV trên tổng số 47 nội dung của SEA Games 32, qua đó để mất ngôi vị số 1 vào tay Thái Lan sau 2 kỳ liên tiếp thống trị khu vực.

Sự sa sút của điền kinh tiếp tục lặp lại tại ASIAD 19. Các chân chạy của Việt Nam trắng tay sau hai kỳ đại hội liên tiếp đều có huy chương. Những cái tên được kỳ vọng nhất của điền kinh Việt Nam như Nguyễn Thị Oanh, Nguyễn Thị Huyền, tổ tiếp sức 4x400 nữ đều thi đấu dưới sức.

“Cô gái vàng” Nguyễn Thị Oanh sau khi “làm mưa làm gió” tại SEA Games 32 mà nổi bật là cú đúp HCV chỉ trong 30 phút từng khiến truyền thông quốc tế choáng váng, đã không giữ được phong độ để rồi sớm bị loại từ vòng bảng.

Ở nội dung nhảy xa, VĐV Bùi Thị Thu Thảo chỉ xếp thứ 8 với thành tích 6,09m, kém xa thành tích 6m55 từng giúp cô giành HCV ở ASIAD 2018. Trong khi đó, tổ tiếp sức 4x400m nữ gồm Nguyễn Thị Hằng, Nguyễn Thị Huyền, Nguyễn Thị Ngọc, Hoàng Thị Minh Hạnh chỉ cách đó ít lâu đã gây chấn động bằng chức vô địch châu Á 2023, lại không thể xuất sắc hơn ở lượt đấu chung kết để giành huy chương. Đạt thành tích 3 phút 31 giây 61, bốn cô gái Việt Nam chỉ xếp thứ tư chung cuộc, dù hơn thành tích 3 phút 33 giây 05 tại giải vô địch châu Á.

Bên cạnh điền kinh, bơi lội cũng có đôi chút chững lại. Tại SEA Games 32, bơi lội Việt Nam chỉ giành 7 HCV do công của Trần Hưng Nguyên, Nguyễn Huy Hoàng, Phạm Thanh Bảo (mỗi người 2 huy chương vàng cá nhân), cùng 1 huy chương vàng tiếp sức 4x200m tự do (Hưng Nguyên, Kim Sơn, Huy Hoàng, Quý Phước), kém xa kỳ tích đoạt 11 HCV như ở SEA Games 31. Tại ASIAD 19, các kình ngư của chúng ta giành 2 tấm HCV (800m tự do, 400m tự do nam) đều của Huy Hoàng. Tuy so với các nước trong khu vực, bơi lội của Việt Nam vẫn giữ được vị thế ở đấu trường châu lục, nhưng chúng ta lại kém đi so với chính mình (giành 1 HCB ở ASIAD 18).

Bóng đá Việt Nam cũng vừa trải qua một năm nhiều cảm xúc trái ngược và bóng đá nữ vẫn thực sự là tấm gương cho các đồng nghiệp nam. Dù có kết quả không tốt trong lần đầu tiên bước ra sân chơi lớn World Cup, nhưng các cô gái của chúng ta đã chứng minh bản lĩnh để bảo vệ tấm HCV SEA Games cùng lần thứ 4 liên tiếp đứng trên đỉnh Đông Nam Á.

Trong khi đó, bóng đá nam thể hiện sự trồi sụt phong độ sau cuộc chia ly với HLV Park Hang Seo. Dưới sự dẫn dắt của tân HLV Philippe Troussier, đội U22 Việt Nam không thể có cú hat-trick Vàng sau trận thua khó tin ở bán kết trước U22 Indonesia, đội bóng sau đó lên ngôi cao nhất. Ngay sau đó, đội U23 Việt Nam tiếp tục bị loại từ vòng bảng tại ASIAD 19.

Ở cấp độ đội tuyển quốc gia, HLV Troussier đã làm một “cuộc cách mạng” về nhân sự, mạnh dạn loại bỏ những “công thần” thời Park Hang Seo, song kết quả mang về lại khá thất thường. Dẫu vậy, đa số người hâm mộ vẫn kỳ vọng vào sự thay đổi mạnh mẽ của đội tuyển Việt Nam trong hành trình hướng tới một suất dự VCK World Cup 2026, khi mà những điều chỉnh của ông thầy người Pháp ở hai trận đầu tiên tại vòng loại đang thắp lên tia hy vọng.

Cũng như vậy, một số môn thể thao được xem là thế mạnh như vật, teakwondo, cử tạ, xe đạp… vì nhiều lý do đã trải qua một năm 2023 không thật sự ấn tượng, qua đó không thể góp vào thành tích chung của thể thao Việt Nam trong một năm có hai sự kiện quan trọng là SEA Games và Asian Games.

Sau ASIAD 19, nhiều vấn đề được đặt ra đối với ngành thể thao Việt Nam. Có không ít ý kiến bày tỏ sự lo ngại cho sự sa sút của một số môn mũi nhọn ở cả đấu trường khu vực và quốc tế. Nhiều chuyên gia, nhà quản lý đã đưa ra những đánh giá xác đáng về thực trạng này.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn cho rằng sự tụt hậu của thể thao Việt Nam do nguồn lực (cơ sở vật chất, việc áp dụng khoa học công nghệ, y học thể thao, đội ngũ nhân lực- chuyên gia chất lượng cao,…) của chúng ta còn hạn chế so với một số quốc gia trong khu vực và châu lục. Ngoài ra, chúng ta còn thiếu lực lượng kế cận ở những môn mũi nhọn (ở môn bơi, điền kinh…).

Việc tuyển chọn, đào tạo nhân tài ở các đơn vị, địa phương bộc lộ nhiều hạn chế cũng như trên cả nước thiếu một hệ thống huấn luyện, đào tạo thể thao khoa học, bài bản và thống nhất từ Trung ương đến địa phương.

Nói về thể thao Việt Nam trong năm 2023, thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hoàng Đạo thừa nhận năm 2023 thể thao Việt Nam đối diện với nhiều thách thức, thành tích tại Asian Games đạt chỉ tiêu đề ra nhưng vẫn chưa đáp ứng kỳ vọng của người hâm mộ. “Điều này rất cần phải tổng kết, rút kinh nghiệm để tìm ra nguyên nhân thất bại. Ngay trong thời gian tới, Bộ VHTT&DL sẽ chỉ đạo Cục Thể dục thể thao tổng rà soát, đánh giá toàn diện để chuẩn bị cho các kỳ Olympic, Asian Games tiếp theo” - ông nói.

Đoàn thể thao Việt Nam có thể không gặt hái nhiều thành công như kỳ vọng trong năm 2023, nhưng chính điều đó lại là động lực, mục tiêu để các VĐV, các đội tuyển nỗ lực hơn nữa. Như chính Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương chia sẻ, “đối với thể thao thành tích cao, kết quả là sự phản ánh của quá trình nhiều năm chuẩn bị…” và kinh nghiệm tích lũy từ những thất bại hôm nay có thể sẽ trở thành trái ngọt mai sau.

Hoài Đức