Từ sự việc trâu húc chết chủ vừa qua đã tạo ra một làn sóng tranh cãi giữa việc bảo tồn và loại bỏ lễ hội. Hầu hết những khách nước ngoài và những hội bảo về động vật trong và ngoài nước  đều chung một ý kiến là loại bỏ lễ hội vì họ cho rằng quá tàn nhẫn, bạo lực ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh đất nước trong mắt bạn bè quốc tế.

Giám đốc Phúc lợi động vật Tổ chức Động vật châu Á David Neale gửi thư cho UBND thành phố Hải Phòng ông Nguyễn Văn Tùng, Giám đốc Sở VHTT Hải Phòng và Chủ tịch UBND quận Đồ Sơn.  “Các hoạt động trong lễ hội như huấn luyện, chọi trâu và giết mổ sau trận đấu là hoàn toàn không phù hợp với định hướng phát triển một nền văn hóa Việt Nam văn minh, tiên tiến. Lễ hội để lại nhiều trải nghiệm tiêu cực cho du khách, khi trở về họ sẽ mang theo những hình ảnh về một lễ hội lạm dụng động vật để tiêu khiển hơn là một thành phố Hải Phòng hiện đại và năng động”, ông David viết.

Tổ chức này lí luận, việc chứng kiến động vật chọi nhau và sau đó chúng bị giết để lấy thịt bán ngay bên ngoài đấu trường có thể khiến con người ngày càng vô cảm trước bạo lực, đặc biệt là trẻ em khi tâm lý và nhận thức chưa vững vàng. Nhiều nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những người chứng kiến hay thực hiện hành vi bạo hành động vật sẽ có xu hướng bạo lực với cộng đồng. Đại diện tổ chức này cũng nhấn mạnh vấn đề nổi cộm năm qua: Chủ trâu Đinh Xuân Hướng thiệt mạng trong vòng loại chọi trâu Đồ Sơn 2017.  Trước đó, năm 2006 và 2007 trâu chọi cũng gây thương tích cho trọng tài và người dân ngồi xem trên khán đài. 

“Việc tiếp tục tổ chức lễ hội cũng là trái với ý định xây dựng nền văn hóa tiên tiến của Nhà nước, theo đó cần đề cao các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp và tính nhân văn còn các hủ tục cần được loại bỏ”, ông David nêu quan điểm. Tổ chức này kêu gọi Hải Phòng hợp tác chấm dứt lễ hội chọi trâu Đồ Sơn.

Hơn một tháng sau khi lễ hội chọi trâu Đồ Sơn 2017 khép lại, chiều 4/11, Tổ chức động vật châu Á tổ chức cuộc tranh biện chủ đề “Duy trì nghi lễ hiến sinh trong các lễ hội để bảo tồn nền văn hóa”. Ông Nguyễn Tam Thanh, Tổ chức động vật châu Á trình bày báo cáo về lễ hội chọi trâu, trong đó đưa ra điều tra khá tỉ mỉ về quy mô lễ hội phát triển trong suốt những năm qua. Quan tâm tới phúc lợi động vật, tổ chức này lo ngại chế độ dinh dưỡng và tập luyện của trâu chọi. Đặc biệt khi đưa vào sân, trâu chọi còn được mài sừng để tăng tính sát thương.

Dù ghi nhận đây là lễ hội truyền thống của dân chài Đồ Sơn,nhưng tổ chức này bày tỏ quan điểm rằng: “Lễ hội truyền đi thông điệp sai về việc sử dụng động vật làm trò tiêu khiển cho con người”. Cho rằng lí lẽ “văn hóa”, “truyền thống” trong các lễ hội hiến sinh ở Việt Nam như cầu trâu, chém lợn là ngụy biện, Họ cho rằng văn hóa và truyền thống nên thay đổi và phát triển theo thời gian.

Trước đó, Bộ VHTT&DL cũng đã tạm dừng và tổ chức lấy ý kiến các nhà quản lý, nhà khoa học hồi tháng 9. Nhiều nhà khoa học, văn hóa từng nêu quan điểm nên chăm chút thay vì cấm, bởi “nhìn theo hoàn cảnh lịch sử, huyện thoại nó có giá trị văn hóa và tâm linh”. Trong đó, các nhà văn hóa nhấn mạnh đến vai trò nhà quản lý, làm sao để các lễ hội này không ngày càng biến tướng và mang nặng tính thương mại hóa. 

Dù đây là cuộc tranh luận chưa có hồi kết, cũng như chưa có một quyết định nào được ban hành nhưng các cơ quan chức năng cũng cần xem xét, tổng hợp các ý kiến của dư luận cũng như của bạn bè quốc tế để đưa ra một quyết định, giải pháp phù hợp nhất để giữ được trọn cả giá trị về văn hóa lẫn giá trị nhân văn.

                                                                                                                                                                                                                               Bích Huyền