Chiều 30/7, tại cuộc họp báo chuyên đề của Tổng cục Hải quan về công tác quản lý hải quan đối với phế liệu nhập khẩu, ông Âu Anh Tuấn, quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết: Thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng gia tăng mạnh, có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống gây bức xúc trong dư luận.

 Lực lượng Cảnh sát môi trường phối hợp với Hải quan phát hiện và xử lý các trường hợp nhập rác thải. Ảnh: TL

Trong đó, có tình trạng nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Trước tình trạng trên, nhằm bảo vệ môi trường, không để Việt Nam trở thành bãi rác của thế giới, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho biết, Tổng cục Hải quan đã có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hải quan các địa phương thực hiện các biện pháp siết chặt phế liệu nhập khẩu.

“Trên cơ sở rà soát, phân tích thông tin hàng hóa khai báo trên bản lược khai trước khi hàng đến, cơ quan hải quan tiến hành biện pháp ngăn chặn từ xa khi hàng hóa vẫn còn trên tàu, chưa dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa là chất thải, phế liệu không đáp ứng điều kiện quy chuẩn môi trường vào lãnh thổ” - ông Mai Xuân Thành nhấn mạnh.

Theo đó, cơ quan hải quan sẽ thông báo cho các hãng tàu vận chuyển hàng hóa, doanh nghiệp kinh doanh cảng về việc không cho phép dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa có thông tin trên bản lược khai hàng hóa là chất thải; đồng thời yêu cầu hãng tàu vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam và xử lý theo quy định.

Đối với hàng hóa là phế liệu nhưng người nhận hàng thể hiện trên bản lược khai hàng hóa không có tên trong danh sách doanh nghiệp đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất thì thông báo cho các hãng tàu vận chuyển hàng hóa, doanh nghiệp kinh doanh cảng về việc không được phép dỡ lô hàng phế liệu đó xuống cảng; đồng thời, yêu cầu hãng tàu phải vận chuyển hàng hóa này ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Ông Mai Xuân Thành cho biết thêm, hiện tại, Tổng cục Hải quan đã công khai danh sách hơn 200 doanh nghiệp đủ điều kiện về môi trường được phép nhập khẩu phế liệu cho sản xuất lên website của cơ quan hải quan dựa trên cơ sở số liệu do Bộ Tài nguyên và môi trường cung cấp.

Tuy nhiên, danh sách này còn thiếu các doanh nghiệp đủ điều kiện do các Sở Tài nguyên và môi trường cấp nên cơ quan hải quan khó khăn trong việc xác định doanh nghiệp nào đủ điều kiện được phép nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.

Theo ông Mai Xuân Thành, trường hợp hàng hóa trên tàu có thông tin khai báo trên bản lược khai hàng hóa là hàng đã qua sử dụng, không khai báo là phế liệu nhưng có đặc trưng của phế liệu và người nhập khẩu không thuộc danh sách các doanh nghiệp đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất còn hiệu lực thì đưa vào diện kiểm tra, kiểm soát trọng điểm.

Đối với trường hợp phế liệu nhập khẩu đã đăng ký tờ khai làm thủ tục hải quan, cơ quan hải quan tiến hành lấy mẫu, kiểm tra thực tế 100% các lô hàng nhập khẩu để đánh giá việc chấp hành quy định về pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường. Đối với hàng hóa là phế liệu thuộc Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất ban hành kèm theo Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ nhưng chưa có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường thì cơ quan hải quan xác định không đủ cơ sở để xem xét thông quan.

Đối với hàng hóa là phế liệu đang tồn đọng tại các cảng, cơ quan hải quan tiến hành rà soát, phân loại và xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu nhưng không có người đến nhận thì xử lý theo quy định đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, chủ phương tiện vận tải, người điều khiển vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Tại cuộc họp báo, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết: Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan đang chủ trì triển khai kế hoạch “Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu”, tổ chức điều tra, xác minh các trường hợp có dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động nhập khẩu phế liệu từ tháng1/2016 đến tháng 5/2018 và xử lý các trường hợp vi phạm.

Trong đó, tập trung vào đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm: Làm giả giấy xác nhận khẩu phế liệu, sửa chữa thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu; Làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền; Làm giả, sửa chữa giấy xác nhận ký quỹ nhập khẩu phế liệu; Cung cấp văn bản chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật về môi trường đối với lô hàng phế liệu nhập khẩu không hợp lệ...

PV