Súng điện từ là một loại vũ khí động năng có thể bắn một quả đạn với tốc độ gấp bảy lần tốc độ âm thanh bằng lực điện từ và bắn trúng mục tiêu cách xa hơn 200 km, hơn 10 lần tầm bắn thông thường của một khẩu pháo.

Công nghệ này phải đối mặt với một thách thức lớn: đường đạn chuyển động nhanh và dòng điện cao áp có thể gây mòn nòng súng hoặc thành bên trong đến mức không thể khắc phục, làm giảm tuổi thọ và độ chính xác của súng.

Ông Wang Xiaohe, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Thử nghiệm Vũ khí Hoa Nam ở tỉnh Thiểm Tây, Tây Bắc, cho biết các nhà khoa học và kỹ sư Trung Quốc trong những năm gần đây đã đưa ra một số giải pháp khả thi.

Tuy nhiên, cơ sở thử nghiệm quân sự hàng đầu của Trung Quốc, nơi cấp giấy chứng nhận chính thức cho việc triển khai vũ khí mới, yêu cầu súng điện từ phải vượt qua các bài kiểm tra sâu hơn để chứng minh giá trị tiềm năng của chúng trong chiến tranh trong tương lai.

Ông Wang và các đồng nghiệp cho biết trong một bài báo đăng trên tạp chí Ordnance Material Science and Engineering vào tháng trước, việc này đòi hỏi phải bắn một số lượng lớn các phát súng "không ngừng ở mức năng lượng cao nhất".

Theo các nhà nghiên cứu, quy mô và cường độ của các thử nghiệm này sẽ vượt xa bất kỳ thử nghiệm nào được thực hiện trước đó.

Tháng 7 năm ngoái, Bộ Quốc phòng Mỹ thông báo rằng họ đã quyết định tạm dừng chương trình súng điện từ để giải phóng nguồn lực cho việc phát triển vũ khí siêu thanh.

Bên cạnh những hạn chế về tài chính, một lý do chính là việc phải tháo nòng súng sau khoảng 20 phát bắn vì độ mòn và các hư hỏng khác.

Mỹ từng là nước đi đầu trong công nghệ súng điện từ. Ngay từ cuộc chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ vào cuối thế kỷ 19, khẩu súng bắn đạn lửa đã được một nhà phát minh người Mỹ đề xuất để bắn vào Havana từ bờ biển Florida.

Chương trình súng điện từ hiện đại của Mỹ được Lầu Năm Góc đưa ra vào năm 1978 nhằm chống lại Liên Xô cũ.

Sau nhiều thập kỷ nghiên cứu và hơn 1.000 lượt thử nghiệm, các nhà nghiên cứu Mỹ đã đạt được một số lượng lớn đột phá về công nghệ và kỹ thuật, giúp nâng tầm bắn hiệu quả của vũ khí lên đến 200 km, với đường đạn bay ở tốc độ gấp bảy lần tốc độ âm thanh.

Ông Wang nói rằng các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã học hỏi được nhiều điều từ các nghiên cứu súng điện từ ở Mỹ và các nước khác. Ví dụ, họ áp dụng kim loại lỏng vào điện từ để giảm mài mòn, điều đã được nghiên cứu nhiều ở phương Tây. 

Nhưng súng điện từ của Trung Quốc cũng có một số thiết kế sáng tạo chưa từng thấy ở bất kỳ nơi nào khác, theo ông Wang.

Trung Quốc đã tiến hành cuộc thử nghiệm trực tiếp đầu tiên trên thế giới ngoài biển khơi, với một khẩu súng được gắn trên tàu chiến vào năm 2018.

Theo một bài báo đăng trên tạp chí Air & Space Defense năm ngoái, vũ khí nguyên mẫu đã tăng tốc một quả đạn 25kg lên tốc độ Mach 7,3 và bắn trúng mục tiêu cách đó 250 km.

Quân đội Trung Quốc cũng đã thử nghiệm một loại súng điện từ trên đất liền được gắn trên một chiếc xe.

Trung Quốc đã trang bị vũ khí siêu thanh cho quân đội của mình, nhưng những vũ khí này rất đắt tiền, vì chúng dựa vào tên lửa hoặc động cơ đẩy để đạt tốc độ gấp 5 lần tốc độ âm thanh hoặc nhanh hơn.

Hải quân Trung Quốc đã nói rằng súng điện từ có thể giúp bảo vệ bờ biển của đất nước vì tầm bắn vô song của chúng.

Một số quốc gia khác cũng tiếp tục đầu tư vào công nghệ súng điện từ. Tháng trước, Nhật Bản tuyên bố sẽ chi 56 triệu USD trong năm nay để phát triển một loại súng điện từ có thể bắn hạ tên lửa siêu thanh.