Trên khắp Trung Quốc, những thị trấn ma được quy hoạch sơ sài với đầy những ngôi nhà chưa bán được hoặc những công trình kiến trúc lịch sử tái tạo - một phần của sáng kiến nhằm thúc đẩy du lịch và doanh thu địa phương - đang phải đối mặt với sự xóa bỏ khi Bắc Kinh đặt chúng dưới sự giám sát mạnh mẽ.

Động thái này phù hợp với nỗ lực của chính phủ trung ương nhằm giải quyết vấn đề nợ chính quyền địa phương cao và dư thừa.

Tháng trước, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia - cơ quan lập kế hoạch của Trung Quốc - đã thông báo rằng những “thị trấn đặc trưng” này sẽ được đánh giá lại và có thể bị đóng cửa nếu không đáp ứng được một số tiêu chí, bao gồm sử dụng đất hợp lý, bảo vệ môi trường sinh thái , nợ liên quan, sự cần thiết và an toàn.

Sáng kiến phát triển các thị trấn đặc trưng bên ngoài các siêu đô thị đã được đưa ra cách đây 5 năm như một phần trong quá trình thúc đẩy đô thị hóa của Trung Quốc. Một số được xây dựng để hỗ trợ sản xuất, thể thao điện tử và thương mại điện tử, nhưng nhiều người khác hướng đến du lịch, với việc chính quyền địa phương quan tâm đến việc bán đất và phát triển bất động sản - một hoạt động đã tồn tại từ lâu các chính quyền địa phương.

Andy Chen, nhà phân tích cấp cao của Trivium China, một công ty tư vấn chính sách có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết: “Cách tiếp cận phát triển này trái ngược với những cảnh báo lặp đi lặp lại của chính phủ trung ương về việc không sử dụng thị trường bất động sản để kích thích tăng trưởng kinh tế.

Các cơ quan quản lý đã thắt chặt các kênh tài trợ của các nhà phát triển bất động sản thông qua một loạt các biện pháp chính sách và hướng dẫn cơ chế trong hai năm qua. Đó là lý do tại sao bạn thấy rất nhiều dự án xây dựng bị bỏ hoang hoặc bị đình chỉ ở những thị trấn này ”.

Xueshan Art Town, nằm ở thành phố xinh đẹp Lệ Giang thuộc tỉnh Vân Nam, được xây dựng trên khu đất được chính quyền địa phương mua với giá 163,5 triệu nhân dân tệ vào năm 2012 và dự án đã thu về 3,5 tỷ nhân dân tệ đầu tư.

Nam diễn viên nổi tiếng Trung Quốc Lý Á Bằng nằm trong số những người bị thu hút bởi những gì có vẻ là một khoản đầu tư sinh lợi này. Anh đã đầu tư hàng chục triệu nhân dân tệ vào thị trấn, nơi có tầm nhìn đẹp như tranh vẽ và kiến trúc chất lượng. Nhưng chỉ có khoảng 30 biệt thự tư nhân được bán trong hai năm đầu tiên.

Lý Á Bằng bị buộc phải bán cổ phần đất đai của mình cho một nhà phát triển khác vào năm 2015 và theo báo cáo, anh ấy vẫn còn nợ 40 triệu nhân dân tệ (6,25 triệu USD) từ dự án bất động sản thất bại.

Báo cáo tài chính mới của nhà phát triển cho thấy chỉ có 26m2 bất động sản được bán trong nửa đầu năm 2020, chiếm chưa đến một phần nghìn diện tích trống.

Nhiều trong số những thị trấn được gọi là đặc trưng này cũng đã bị bỏ dở giữa chừng trong quá trình xây dựng do thiếu kinh phí, hoặc họ phải đối mặt với tình trạng phá sản do thiếu du khách.

Hu Meilin, quản lý của Tập đoàn Văn hóa OCT Thâm Quyến, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với National Business Daily rằng các công ty bất động sản đã nhảy vào cuộc đua để phát triển nhanh chóng các thị trấn đặc trưng này, nhưng không ai trong số họ đặc biệt thành công, và “về cơ bản 90% trong số đó đã cam chịu thất bại ”.

Theo Zhou Mingqi, người sáng lập công ty tư vấn du lịch Jingjian Consulting, những thất bại đó phần lớn bắt nguồn từ việc lập kế hoạch không phù hợp.

Ông nói: “Các dự án bất động sản liên quan đến du lịch này thường tập trung ở các khu vực nông thôn và được phát triển trên quy mô lớn, nhưng doanh số bán hàng rất khó khăn do số lượng người mua tiềm năng hạn chế. Định vị thị trường có vấn đề. Một dự án bất động sản du lịch hoặc thị trấn đặc trưng thành công đòi hỏi phải có cơ sở vật chất và ngành nghề phù hợp. Chúng phải song hành và tạo thành một chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh.

Theo ông: “Việc xây nhà rất dễ, miễn là bạn có tiền. Nhưng các ngành công nghiệp không thể được sản xuất một cách máy móc. Đúng hơn, chúng ra đời một cách tự nhiên và dần dần ”.

Trong nhiều năm, các nhà phân tích và nhà chức trách đã cảnh báo về những rủi ro đi kèm với việc phụ thuộc quá nhiều vào doanh số bán nhà ở để hỗ trợ và duy trì các thị trấn đặc trưng này.

Một báo cáo phát triển nhà ở của Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc được công bố rộng rãi vào năm 2018 cho biết: “Cuối cùng, có quá nhiều nhà ở mà không thu hút được bất kỳ doanh nghiệp nào, điều này chỉ làm tăng lượng tồn kho nhà ở một cách vô ích.”

Gần đây, Bắc Kinh đã tăng cường giám sát cách chính quyền địa phương tiêu tiền, và cảnh báo họ tránh tăng nợ cho các dự án không khả thi. Sự suy thoái bất động sản trên toàn quốc đã cho thấy lỗ hổng của các chính phủ phụ thuộc nhiều vào việc bán đất.

Tỷ lệ bán đất và thuế bất động sản đóng góp vào doanh thu tài chính của chính quyền địa phương đã tăng hàng năm kể từ năm 2015 và đạt mức cao nhất là 37,6% vào năm 2020. Trong khi đó, Bắc Kinh không hề có dấu hiệu nhằm hạn chế nợ của chính quyền địa phương.

Tuần trước, Hội đồng Nhà nước, nội các Trung Quốc, cho biết họ đang giám sát các dự án của chính quyền địa phương như một phần trong kế hoạch giảm nợ của mình.

Hội đồng cảnh báo: “Chính phủ các cấp cần thắt chặt vành đai và quản lý nghiêm túc các vấn đề nợ của họ. Mỗi một đồng tiền cần phải được chi tiêu ở nơi quan trọng nhất.”

Huy Hoàng (Theo SCMP)