Trong bối cảnh đợt bùng phát dịch COVID-19 kéo dài, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức khi khởi động lại nền kinh tế sau một thời gian dài giãn cách xã hội. 

Bức tranh toàn cảnh kinh tế Việt Nam trong 10 tháng qua

Theo phân tích của Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ số sản xuất công nghiệp và tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng khởi sắc khi các hoạt động kinh tế từng bước được khôi phục, tuy nhiên, sự tăng trưởng này vẫn ở mức thấp, chưa phục hồi về mức được ghi nhận trước đợt bùng phát dịch tháng 4/2021.

Cán cân thương mại hàng hóa thặng dư tháng thứ hai liên tiếp do nhập khẩu tiếp tục tăng trưởng chậm lại. Tính chung 10 tháng đầu năm 2021, Việt Nam xuất siêu 160 triệu USD. 

Đây là thành quả, của việc các địa phương phía Nam khởi động lại các nhà máy sản xuất ở một số ngành sau thời gian dài thực hiện giãn cách xã hội. Tuy nhiên, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với tình trạng trạng thiếu lao động.

“Riêng các sản phẩm, xuất khẩu giày dép, dệt may và đồ gỗ ghi nhận sự suy giảm tháng 3 liên tiếp, nguyên nhân là do thiếu lao động, khiến việc nhanh chóng khôi phục sản xuất hết công suất trở nên khó khăn hơn”, báo cáo của WB nêu.

Trong khi đó, vốn FDI đăng ký giảm sau 3 tháng tăng. Theo WB, vốn FDI đăng ký đã giảm 47,4%, so với tháng trước. Sự đảo ngược này có khả năng phản ánh tính mùa vụ của FDI và một dự án quy mô lớn đăng ký vào tháng 9/2021. 

Tính chung 10 tháng đầu năm 2021, cả nước đã thu hút được 23,7 tỷ USD vốn FDI đăng ký, cao hơn 1,1% so với cùng kỳ năm 2020.

Bên cạnh đó, dù giá nhiên liệu tăng, nhưng lạm phát vẫn giảm nhẹ do giá lương thực, thực phẩm giảm và nhu cầu trong nước đối với các sản phẩm tiêu dùng khác còn yếu. Đồng thời, tăng trưởng tín dụng ổn định trong tháng 10 và lãi suất qua đêm liên ngân hàng chững lại sau 4 tháng giảm.

Ngân sách có thặng dư

Theo WB, cân đối thu, chi ngân sách Nhà nước trở lại thặng dư vào tháng 10 chủ yếu do chi ngân sách giảm mạnh mặc dù thu ngân sách tiếp tục giảm tháng thứ ba. 

WB phân tích: Cân đối thu, chi ngân sách nhà nước thặng dư 28.000 tỷ đồng, tương đương 1,2 tỷ USD trong tháng 10, do các hoạt động kinh tế chưa hồi phục hoàn toàn, khiến tổng chi giảm 18,8%. Chi tiêu công giảm ở cả chi đầu tư phát triển (giảm 25,7%) và chi thường xuyên (giảm 14,2%).

Trong 10 tháng đầu năm, ngân sách thặng dư 74.900 tỷ đồng, tương đương 3,2 tỷ USD, với tổng chi giảm 8,8%, trong khi tổng thu tăng 7,6%.

Với vốn đầu tư công giải ngân chậm, Chính phủ chỉ vay mức vốn khiêm tốn 15.600 nghìn tỷ đồng, tương đương 0,67 tỷ USD, nâng tổng vay nợ tính từ đầu năm lên 264.400 tỷ đồng, tương đương 14,4 tỷ USD, đạt khoảng 75,5% kế hoạch năm. 

"Thanh khoản dồi dào tiếp tục giữ chi phí vay ở mức thấp, với lợi suất trái phiếu Kho bạc Nhà nước kỳ hạn 10 năm trên thị trường sơ cấp tăng nhẹ 3 điểm cơ bản lên 2,15% vào cuối tháng 10", WVB thông tin.

Chờ đợi tín hiệu tích cực từ việc giảm thuế GTGT

Theo WB, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều trở ngại trong việc khởi động lại nền kinh tế sau một thời gian cách ly xã hội kéo dài, nhưng những diễn biến tích cực được quan sát trong tháng 10 cho thấy tình hình kinh tế sẽ tiếp tục cải thiện và tăng trưởng được đẩy mạnh trong những tháng tới.

Các can thiệp về chính sách tài khóa sẽ phát huy hiệu quả, trong đó có việc miễn giảm thuế, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công và cung cấp trợ giúp xã hội cho những đối tượng gặp khó khăn. 

Theo đó, gói giảm thuế GTGT trong tháng 11 và tháng 12/2021 cho các doanh nghiệp dịch vụ vận tải, du lịch, lưu trú, ăn uống và giải trí đã được thông qua, và được kỳ vọng sẽ giúp thúc đẩy nhu cầu nội địa trong các ngành này.

 Khi nền kinh tế mở cửa trở lại và số ca bệnh mới gia tăng, tiếp tục thực hiện tiêm vắc-xin một cách nhanh chóng và duy trì cảnh giác với các biện pháp xét nghiệm và cách ly sẽ giúp tránh một làn sóng dịch bệnh mới, một làn sóng có thể buộc Chính phủ phải áp dụng các biện pháp hạn chế mới để bảo vệ tính mạng của người dân. 

WB lưu ý, lạm phát cũng cần được theo dõi vì nhu cầu trong nước phục hồi trong bối cảnh giá năng lượng trên thế giới tăng có thể gây ra áp lực tăng giá. Sức khỏe khu vực tài chính cũng cần được giám sát chặt chẽ.