Đình Trà Cổ là di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu của TP Móng Cái đã được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích cấp Quốc gia năm 1974.

Theo truyền thuyết và các sắc phong hiện đang lưu giữ tại đình, đình Trà Cổ thờ các vị Thần Thành hoàng làng là Thái uý Lý Thường Kiệt, Thiền sư Không Lộ và Thiền sư Giác Hải. Bên cạnh việc thờ các vị Thành hoàng trong hậu cung, ngoài Đại đình còn phối thờ các vị tiên công có công khai hoang lập làng.

Về niên đại của đình Trà Cổ, có nhiều ý kiến cho rằng, đình được xây dựng vào khoảng thế kỷ XV. Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm kiến trúc còn lưu giữ được, đình Trà Cổ được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII - đầu thế kỷ XVIII.

Đình Trà Cổ đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa nhưng vị trí và kiến trúc vẫn được giữ nguyên. Lần trùng tu, tôn tạo gần nhất là vào năm 2012.

Lễ hội đình Trà Cổ là một hoạt động văn hóa truyền thống được phục dựng và duy trì tổ chức thường niên từ năm 1993. Việc tổ chức lễ hội truyền thống đình Trà Cổ nhằm tưởng nhớ công ơn của các vị tiền nhân, các vị anh hùng dân tộc đã có công dựng làng, lập ấp, đánh đuổi giặc ngoại xâm; giáo dục truyền thống tự tôn dân tộc; quảng bá nét đẹp văn hóa của TP Móng Cái.

Lễ hội thu hút du khách khi có nhiều hoạt động như Lễ rước kiệu nghênh thần trên biển, Lễ Mộc dục, Lễ rước mâm hoa quả và cây đèn thần vào đình... Đặc biệt là hội thi "ông Voi" - cách gọi trân trọng của người dân địa phương với những chú lợn được cai Đám trong làng nuôi 1 năm qua.

Năm 2019, lễ hội đình Trà Cổ được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Trước đó, năm 2014, đình Trà Cổ được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận là một trong các điểm đến tham quan du lịch của TP Móng Cái. Di tích này hiện đang được UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo triển khai công tác lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt. TP Móng Cái đang phối hợp với các sở ngành của tỉnh Quảng Ninh để hoàn thành xây dựng hồ sơ trong năm nay.

T.Toàn