Phát triển nông đặc sản trên cơ sở lợi thế so sánh về khí hậu, thổ nhưỡng

Tại Hội nghị Triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW ngày 06/10/2022 của Bộ Chính trị, tổ chức ngày 20/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến cho biết, thời gian qua, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất ngành nông, lâm, thủy sản vùng Tây Nguyên luôn cao hơn trung bình cả nước (năm 2021, của vùng là 4,3%, toàn quốc khoảng 2,85%).

Giai đoạn đến năm 2030, mục tiêu đặt ra là phấn đấu đưa Tây Nguyên trở thành trung tâm sản xuất và chế biến sâu một số nông sản chủ lực như: Cà phê, hồ tiêu, cao su, trái cây, rau hoa, cá nước lạnh... có sức cạnh tranh cao trong nước và trên thế giới; bảo vệ tài nguyên rừng và đa dạng sinh học; phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với du lịch nông thôn.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh định hướng quan trọng là phát triển nông nghiệp sinh thái vùng Tây Nguyên bền vững, kết hợp với sản xuất nông sản chủ lực quy mô lớn với năng suất và chất lượng cao theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và truy suất nguồn gốc.

"Cần quan tâm đến phát triển nông đặc sản trên cơ sở lợi thế so sánh về khí hậu, thổ nhưỡng, phát triển sản xuất, chế biến nông sản gắn với thị trường, tăng cường chế biến sâu, chuyển đổi số... tạo động lực cho nông nghiệp vùng Tây Nguyên vươn lên tầm cao mới", Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết.

Để Tây Nguyên có thể trở thành trung tâm sản xuất và chế biến sâu một số nông sản chủ lực, trong đó, về thị trường tiêu thụ, Bộ NN&PTNT cho rằng, cần hỗ trợ các tổ chức, cá nhân trong nước xây dựng thương hiệu sản phẩm nông sản, gắn với chỉ dẫn địa lý và quảng bá, giới thiệu sản phẩm làm sao để tận dụng tối đa lợi thế sân nhà của thị trường rất lớn trong nước với quy mô gần 100 triệu dân; mở rộng hợp tác với các nước và tổ chức quốc tế nhằm tháo gỡ rào cản thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông sản vùng Tây Nguyên;

Đối với thị trường xuất khẩu, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và doanh nghiệp thực hiện các biện pháp mở rộng thị trường xuất khẩu; hướng tới các sản phẩm nông sản được xuất khẩu theo đường chính ngạch với sản lượng lớn, chất lượng cao, có thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Trong khi đó, các tỉnh Tây Nguyên cần đề xuất, tổ chức triển khai cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sản phẩm nông sản.

Phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp định hướng quy mô vùng trồng, vùng nuôi; thúc đẩy liên kết sản xuất, hình thành các chuỗi nông sản chủ lực từ nuôi trồng đến tiêu thụ. Tiếp tục hỗ trợ các địa phương, cá nhân, đơn vị xây dựng, công nhận các sản phẩm OCOP...

Thúc đẩy chuyển đổi theo hướng thực hành nông nghiệp và lâm nghiệp bền vững với khí hậu

Đại điện các tổ chức Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, bà Naomi Kitahara, Trưởng Đại diện Quỹ dân số của Liên Hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam, đã chia sẻ một số khuyến nghị và đề xuất về chuyển đổi sang sản xuất thông minh gắn với bảo vệ thiên nhiên, bảo tồn văn hóa truyền thống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Tây Nguyên.

Cụ thể, các tỉnh Tây Nguyên cần có các phân tích sâu về động lực sử dụng đất giữa các ngành và thảo luận về cách có thể đạt được các mục tiêu của các lĩnh vực đồng thời giảm tối đa các tác động đến nguồn vốn thiên nhiên (đặc biệt là rừng và đa dạng sinh học).

Việc xây dựng năng lực thích ứng và cải thiện sinh kế của người dân địa phương sẽ dựa trên cơ sở áp dụng các giải pháp nông nghiệp thông minh, thích ứng dựa vào thiên nhiên và chuỗi giá trị hàng hóa không làm mất rừng ở quy mô lớn. Từ đó, góp phần cải thiện tính bền vững về môi trường, hòa nhập xã hội và khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu của hệ thống sản xuất lương thực và chuỗi cung ứng bền vững.

Theo đó, Trưởng Đại diện UNFPA cho rằng, Chính phủ nên xác định và xây dựng các chính sách tạo điều kiện, thúc đẩy chuyển đổi theo hướng thực hành nông nghiệp và lâm nghiệp bền vững với khí hậu, khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân.

Các tiêu chí hàng hóa bền vững phải được xác định rõ ràng kết hợp với khung giám sát, đánh giá có khả năng cảnh báo sớm, minh bạch và bao trùm đối với việc thực thi các quy định về môi trường và truy xuất nguồn gốc của chuỗi giá trị hàng hóa ngày càng tăng.

Bà Naomi Kitahara khẳng định, cùng với các đối tác, Liên Hợp Quốc sẵn sàng tham gia thúc đẩy chương trình nghị sự của Chính phủ thông qua thực hiện các biện pháp đã, đang triển khai, nhằm hỗ trợ Tây Nguyên hướng tới phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và thích ứng với khí hậu.