Gián đoạn nguồn cung 

Trong hơn một năm, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã gặp khó khăn bởi sự thiếu hụt nghiêm trọng chip máy tính và các bộ phận quan trọng khác, khiến sản lượng giảm, cản trở giao hàng và khiến chi phí ô tô mới và ô tô cũ tăng vọt, khiến hàng triệu người tiêu dùng “lao đao”.

Giờ đây, một nhân tố mới - xung đột của Nga chống lại Ukraine đã thêm một trở ngại mới cho triển vọng của ngành này. Hệ thống dây điện cực kỳ quan trọng được sản xuất ở Ukraine đã giảm xuất khẩu . Nhu cầu của người mua cao, nguồn cung khan hiếm và chiến tranh đang gây ra thêm nhiều gián đoạn, do đó chi phí phương tiện được dự báo sẽ tăng hơn nữa trong năm tới.

Ảnh hưởng của chiến tranh đối với ngành công nghiệp ô tô lần đầu tiên được ghi nhận ở châu Âu. Tuy nhiên, nếu các lô hàng kim loại của Nga - từ palađi cho bộ chuyển đổi xúc tác sang niken cho pin xe điện - bị tạm dừng thì việc sản xuất của Mỹ gần như chắc chắn cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Theo Mark Wakefield, đồng giám đốc bộ phận ô tô toàn cầu của Alix Partners, cho biết: “Chỉ cần mất một yếu tố là sẽ không thể sản xuất được ô tô. Bất kỳ vấn đề nào xảy ra đều dẫn đến gián đoạn sản xuất hoặc tăng chi phí hàng loạt không lường trước được".

Các vấn đề về nguồn cung đã khiến các nhà sản xuất ô tô “điêu đứng” kể từ khi đại dịch bùng phát cách đây hai năm, đôi khi phải đóng cửa các nhà máy và gây ra tình trạng thiếu xe. Sự phục hồi mạnh mẽ sau cuộc suy thoái khiến nhu cầu về ô tô vượt xa nguồn cung - một sự chênh lệch khiến giá xe mới và xe cũ tăng vọt vượt xa lạm phát nói chung.

Tại Hoa Kỳ, giá trung bình của một chiếc xe mới đã tăng 13% trong năm qua, lên 45.596 USD, theo Edmunds.com. Giá xe đã qua sử dụng trung bình đã tăng hơn nhiều: Chúng đã tăng 29% lên 29.646 đô la vào tháng Hai.

Theo Mark Fulthorpe, giám đốc điều hành tại S&P, lượng xe mới ở Bắc Mỹ và Châu Âu sẽ còn rất hạn chế và chi phí sẽ vẫn cao kéo dài đến năm 2023. Cộng thêm tình thế khó xử, người tiêu dùng định giá ra khỏi thị trường xe mới sẽ làm tăng nhu cầu đối với ô tô đã qua sử dụng, giữ giá cao - bất hợp lý như vậy đối với nhiều hộ gia đình.

Lạm phát cao trên toàn nền kinh tế (đối với thực phẩm, xăng dầu, tiền thuê nhà và các nhu cầu khác) chắc chắn sẽ khiến một tỷ lệ lớn người tiêu dùng thông thường không đủ khả năng mua một chiếc xe mới hoặc cũ. Nhu cầu sau đó sẽ bắt đầu giảm.

"Cho đến khi áp lực lạm phát bắt đầu gây tổn hại nghiêm trọng đến khả năng của người tiêu dùng và công ty", Fulthorpe nói, "có khả năng những người muốn mua một chiếc xe mới sẽ sẵn sàng trả số tiền cao nhất."

Các nhà máy ô tô tại Nga đóng cửa cũng là một yếu tố ảnh hưởng tiêu cực

Một yếu tố đằng sau triển vọng sản xuất “mờ nhạt” là việc đóng cửa các nhà máy ô tô ở Nga. Tuần trước, nhà sản xuất ô tô Pháp Renault, một trong những nhà sản xuất ô tô cuối cùng tiếp tục sản xuất tại Nga, cho biết họ sẽ tạm ngừng sản xuất tại Moscow.

Sự phát triển của Ukraine thành một khu vực chiến đấu có liên quan cũng gây bất lợi. Theo Wells Fargo, Ukraine sản xuất 10% đến 15% các loại dây nịt quan trọng được sử dụng trong sản xuất ô tô trên khắp Liên minh châu Âu rộng lớn. Trong thập kỷ qua, các nhà sản xuất ô tô và các nhà sản xuất phụ tùng đã đầu tư vào lĩnh vực sản xuất của Ukraine nhằm giảm chi phí và có được vị trí gần các nhà máy ở châu Âu.

Sự khan hiếm hệ thống dây điện đã khiến các nhà máy ở Đức, Ba Lan, Cộng hòa Séc và các nơi khác bị đình trệ, khiến S&P phải hạ dự báo sản lượng ô tô toàn cầu cho năm nay và 2,6 triệu xe tiếp theo. Sự thiếu hụt có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu ô tô của Đức sang Hoa Kỳ và các nước khác.

BMW đang cố gắng phối hợp với các nhà cung cấp Ukraine và tìm kiếm các bộ phận theo cách rộng rãi hơn. Cả hai hãng xe lớn Mercedes và Volkswagen cũng vậy.

Tuy nhiên, có thể khó tìm được nguồn cung cấp thay thế. Hầu hết các nhà máy sản xuất linh kiện đều gần đạt công suất, đòi hỏi phải xây dựng không gian làm việc mới. Các công ty sẽ cần nhiều tháng để thuê thêm công nhân và tăng ca làm việc.

Fulthorpe dự đoán nguồn cung từ Ukraine và Nga sẽ bị thắt chặt hơn nữa. Ukraine là nước xuất khẩu neon hàng đầu thế giới, một loại khí được sử dụng trong laser để khắc các mạch lên chip máy tính. Hầu hết các nhà sản xuất chip có nguồn cung cấp sáu tháng; tuy nhiên, chúng có thể hết vào cuối năm. Điều này sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm chip, vốn đã làm trì hoãn sản lượng nhiều hơn so với dự đoán của các nhà sản xuất trước chiến tranh.

Tương tự như vậy, Nga là nhà cung cấp chính các nguyên liệu thô như bạch kim và palađi, được sử dụng trong các bộ chuyển đổi xúc tác giảm ô nhiễm. Nga cũng sản xuất 10% niken của thế giới, một thành phần thiết yếu trong pin xe điện.

Nguồn cung cấp khoáng sản từ Nga vẫn chưa ngừng hoạt động. Tái chế có thể giúp giảm bớt sự thiếu hụt. Các nước khác có thể tăng sản lượng. Và một số nhà sản xuất đã dự trữ kim loại.

Mặt khác, Nga là nhà sản xuất nhôm lớn và là nhà cung cấp gang, cần thiết để sản xuất thép. Theo Alix Partners, khoảng 70% lượng gang nhập khẩu của Mỹ đến từ Nga và Ukraine, do đó, các nhà sản xuất thép sẽ cần chuyển sang sản xuất tại Brazil hoặc sử dụng các nguyên liệu thay thế. Trong khi đó, giá thép đã tăng từ 900 USD / tấn cách đây vài tuần lên 1.500 USD hiện nay.

Cho đến nay, các cuộc đàm phán về việc ngừng bắn ở Ukraine vẫn chưa đi đến đâu, và giao tranh vẫn tiếp diễn. Một đợt bùng phát virus mới ở Trung Quốc cũng có thể cắt giảm nguồn cung cấp linh kiện. Các nhà phân tích trong ngành cho biết họ không có ý tưởng rõ ràng khi nào các bộ phận, nguyên liệu thô và sản xuất ô tô sẽ diễn ra bình thường.

Ngay cả khi một thỏa thuận được đàm phán để đình chỉ chiến sự, các lệnh trừng phạt đối với hàng xuất khẩu của Nga sẽ vẫn còn nguyên giá trị cho đến khi đạt được thỏa thuận cuối cùng. Ngay cả khi đó, nguồn cung cấp sẽ không bắt đầu “chảy” bình thường. Fulthorpe cho biết "sẽ có thêm" cảm giác nôn nao vì sự gián đoạn sẽ diễn ra trong chuỗi cung ứng rộng khắp. "

Lê Na (Theo AP)