Tỷ trọng thương mại Nga, Ukraine với Việt Nam khá khiêm tốn

Dragon Capital vừa có báo cáo đánh giá tác động của chiến sự giữa Nga và Ukraine đến kinh tế Việt Nam. Quỹ đầu tư này cho rằng, xung đột ảnh hưởng không đáng kể đến thương mại Việt Nam. Bởi, tỷ trọng thương mại của Nga và Ukraine với Việt Nam lần lượt chỉ chiếm 1% và 0,1% kim ngạch xuất nhập khẩu.

Việt Nam chủ yếu mua phân bón (150 triệu USD), sắt thép (500 triệu USD), than đá (500 triệu USD) và các sản phẩm nông nghiệp (300 triệu USD) từ hai quốc gia này và xuất khẩu điện thoại di động (1.230 triệu USD), hàng dệt may (480 triệu USD), thiết bị điện tử (640 triệu USD) cho họ. Con số này cực kỳ khiêm tốn so với tổng giá trị thương mại 668 tỷ USD của nước ta.

Tuy nhiên, vai trò của Nga và Ukraine ngày càng tăng đối với thương mại quốc tế khi chiếm 1,8% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn cầu. Theo đó, Dragon Capital đánh giá Việt Nam vẫn sẽ chịu một số tác động do hai quốc gia này có vị thế quan trọng trong chuỗi cung ứng và năng lượng toàn cầu.

Dragon Capital cho rằng, tác động dễ thấy nhất của cuộc xung đột này đối với nền kinh tế Việt Nam có thể là lạm phát do giá dầu tăng. Nhiên liệu hiện chiếm 3,6% trong rổ hàng hoá lạm phát của Việt Nam, trong khi nhóm giao thông chiếm 9,7%.

Tính đến thời điểm hiện tại, giá dầu Brent tăng 27,2%. Diễn biến sắp tới của giá dầu phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cả cuộc xung đột Ukraine và diễn tiến thỏa thuận hạt nhân Iran.

Ba kịch bản giá dầu và dự báo lạm phát của Việt Nam

Hãng dịch vụ tài chính lâu đời nhất thế giới JP Morgan dự báo ba kịch bản có khả năng xảy ra nhất đối với giá dầu.

Thứ nhất, rủi ro địa chính trị mờ dần cùng việc có thỏa thuận hạt nhân Iran, giá dầu quanh mức 88 USD/thùng. Thứ hai, nếu Nga leo thang và có thỏa thuận hạt nhân Iran, mỗi thùng dầu ở mức 100 USD. Thứ ba, kịch bản tệ nhất, nếu Nga thực hiện các biện pháp trả đũa cộng với việc không có thỏa thuận hạt nhân Iran, giá dầu sẽ lên mức 105 USD/thùng.

Dựa trên ba kịch bản này, Dragon Capital dự báo lạm phát cơ bản của Việt Nam có thể tăng tương ứng 0,65%, 0,3% hoặc 0,08% so với ước tính hiện tại. Theo đó, lạm phát của Việt Nam sẽ dao động từ 3,58% đến 3,8% và tệ nhất lên đến 4,18%.

Song, Dragon Capital cũng đánh giá tác động của giá dầu tăng có thể không ảnh hưởng đến lạm phát như dự kiến. Bởi, giá xăng trong nước chịu tác động của giá quốc tế, nhưng không phải lúc nào cũng biến động cùng chiều.

Giá nhiên liệu của Việt Nam còn bao gồm nhiều loại thuế khác nhau (thuế nhập khẩu, thuế môi trường) – được xem như là yếu tố bình ổn thị trường. Để kiểm soát lạm phát, Chính phủ có thể thực hiện một số điều chỉnh chính sách.

Giải pháp Chính phủ hiện triển khai là tài trợ cho một công ty lọc dầu để giải quyết những khó khăn tài chính tạm thời và nâng sản lượng lên mức bình thường. Bộ Tài chính cũng chuẩn bị đấu giá 100 triệu lít xăng RON 92 (xăng trong nước) từ nguồn dự trữ quốc gia trong tháng này để tăng nguồn cung.

Đồng thời, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Tài chính xem xét giảm thuế môi trường đối với xăng dầu, sẽ được thảo luận trong kỳ họp Quốc hội tới. Hiện tại, thuế môi trường chiếm 15% giá dầu nội địa trong khi tổng thuế và phí chiếm 42% giá dầu.

“Nhìn chung, chúng tôi không đặc biệt lo ngại về lạm phát chỉ dựa trên giá dầu”, Dragon Capital nhấn mạnh.

Song, theo Dragon Capital, khi giá dầu tăng sẽ tác động lên cán cân thương mại. Trong 4 năm qua, mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng 6 tỷ USD gồm dầu và các sản phẩm từ dầu.

Dragon Capital ước tính cán cân thương mại năm 2022, Việt nam thặng dư 13,2 tỷ USD nếu giá dầu trung bình là 85 USD/thùng. Tuy nhiên, với kịch bản có nhiều khả năng hơn là 100 USD, thặng dư thương mại của Việt Nam có thể thu hẹp xuống còn 12 tỷ USD.

Bên cạnh đó, Việt Nam có thể vẫn chịu tác động từ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt đối với xuất khẩu điện thoại di động và điện tử.

Nga và Ukraine là những nhà cung cấp lớn trên thế giới về niken, neon, krypton, nhôm và paladium – vốn là những nguyên liệu quan trọng để sản xuất chip bán dẫn. Do đó, bất kỳ gián đoạn nào trong nguồn cung cấp hàng hóa của Nga có thể gây ra tắc nghẽn trong sản lượng lĩnh vực điện tử.

Dragon Capital chỉ ra, Việt Nam dù không nhập khẩu trực tiếp các nguyên liệu này từ Nga và Ukraine nhưng lại nhập khẩu chip từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Năm 2021, nước ta đã mua các chất bán dẫn, điện thoại và linh kiện điện tử giá 59 tỷ USD từ các thị trường này, chiếm 17,6% tổng giá trị nhập khẩu.

“Các nước Đông Á cũng lên tiếng ủng hộ phương Tây các biện pháp trừng phạt kinh tế và có thể tự thực hiện. Do đó, mọi căng thẳng giữa Nga và các nước này có thể tác động đến Việt Nam”, Dragon Capital nêu.