Cảnh báo cho biết biến thể C.1.2 lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 5, nhưng biến thể Delta vẫn là biến thể chủ yếu lây lan ở Nam Phi và thế giới.

Một bài báo về biến thể cho biết C.1.2 “kể từ đó đã được phát hiện trên phần lớn các tỉnh ở Nam Phi và ở bảy quốc gia khác trải dài khắp Châu Phi, Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương”.

Dòng C.1.2 đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học bởi vì mặc dù có tỷ lệ thấp trong quần thể, nhưng nó sở hữu các đột biến trong bộ gen tương tự như những đột biến được thấy trong các biến thể đáng quan tâm, như biến thể Delta, cũng như có một số đột biến bổ sung.

Vậy chúng ta biết gì về biến thể mới, và chúng ta nên lo lắng như thế nào?

WHO đã liệt kê C.1.2 như một biến thể cần quan tâm hoặc lo ngại chưa?

Vẫn chưa. Viện Các bệnh Truyền nhiễm Quốc gia đang tiếp tục theo dõi tần suất của C.1.2 và kiểm tra xem nó hoạt động như thế nào. Các thử nghiệm để đánh giá tác động của các đột biến mà nó sở hữu đối với khả năng lây nhiễm và khả năng kháng vắc xin vẫn đang được tiến hành.

Cho đến nay, virus này vẫn chưa đáp ứng các tiêu chí của WHO để đủ điều kiện là “biến thể cần quan tâm” hoặc thậm chí là “biến thể được quan tâm”.

Các biến thể cần quan tâm, chẳng hạn như Delta, là những biến thể cho thấy khả năng lây truyền, độc lực hoặc khiến các bệnh lâm sàng tăng lên, và có khả năng làm giảm hiệu quả của các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng.

Các biến thể được quan tâm là những biến thể được chứng minh là gây ra sự lây truyền trong cộng đồng trong nhiều cụm và đã được phát hiện ở nhiều quốc gia, nhưng chưa nhất thiết được chứng minh là có độc lực cao hơn hoặc dễ lây lan hơn.

Tại sao lại có cảnh báo với C.1.2?

Tiến sĩ Megan Steain, một nhà virus học và giảng dạy về miễn dịch học và các bệnh truyền nhiễm của Trường Đại học Sydney’s Central Clinical School, cho biết đó là do các đột biến đặc biệt mà C.1.2 chứa.

Bà Steain nói: “C.1.2 chứa khá nhiều đột biến chính mà chúng ta thấy trong các biến thể khác đã trở thành biến thể cần quan tâm hoặc được quan tâm. Bất cứ khi nào chúng tôi thấy những đột biến cụ thể đó xuất hiện, chúng tôi muốn theo dõi biến thể để xem nó sẽ làm gì. Những đột biến này có thể né tránh phản ứng miễn dịch hay truyền nhanh hơn”.

Bà cho biết, sẽ mất một thời gian để các nhà khoa học thực hiện các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để xem liệu loại virus này có thực sự phù hợp để liệt kê vào danh sách hay không.

“Mặc dù chúng tôi có thể nói rằng nó có một số đột biến quan trọng được tìm thấy trên các biến thể khác, nhưng những gì chúng tôi nhận thấy là các đột biến hoạt động phối hợp với nhau và về tổng thể có thể dẫn đến một loại virus yếu hơn. Tất cả những nghiên cứu này trong phòng thí nghiệm mất khá nhiều thời gian. Còn rất nhiều việc phải làm", bà nói.

Có khả năng biến thể này sẽ biến mất không?

Các biến thể của Covid-19 luôn xuất hiện và nhiều biến thể biến mất trước khi chúng có thể trở thành một vấn đề thực sự. 

Các đột biến quan trọng là những biến thể sống sót sau những thay đổi và tiếp tục phát triển vượt qua các biến thể cũ, và đó là những gì chúng ta đã thấy với Delta.

“C.1.2 sẽ phải khá mạnh và khá nhanh để có thể cạnh tranh với Delta ở giai đoạn này", bà Steain nói. “Tôi nghĩ rằng chúng ta vẫn đang ở thời điểm mà biến thể này có thể chết đi, tỷ lệ phổ biến thực sự hiện rất thấp".

“Chúng tôi đã thấy điều này với biến thể Beta và các biến thể khác cần quan tâm, và có những khu vực mà chúng lây lan khá tốt. Nhưng sau đó, chúng đã không thực sự trụ được theo thời gian và bị vượt qua bởi các biến thể khác của mối quan tâm có khả năng lây nhiễm nhanh hơn. Và vì vậy về cơ bản chúng chỉ chết đi", bà nhận định.

“Điều đó vẫn có thể dễ dàng xảy ra với C.1.2", bà khẳng định.

Thế nào là một biến thể 'vừa vặn hơn'?

Sử dụng Delta làm ví dụ, điều đó có nghĩa là biến thể đã đạt được một số đột biến cho phép nó tái tạo nhanh hơn và xâm nhập vào các tế bào hiệu quả hơn.

“Chúng tôi gọi nó là 'mối quan hệ'; khả năng mà nó có thể bám vào và gắn vào các thụ thể của tế bào chủ để cho phép các phần tử virus xâm nhập vào tế bào", bà Steain nói. 

Liệu vắc xin có hiệu quả chống lại C.1.2 không?

Bà cho biết: “Chúng tôi có thể đưa ra một phỏng đoán dựa trên một số đột biến mà nó có, tương tự như những gì chúng tôi đã thấy trong các biến thể khác như Beta và Delta".

“Vì vậy, chúng tôi nghĩ, có lẽ, vắc xin sẽ không vô hiệu hóa tốt như với chủng ban đầu. Nhưng cho đến khi chúng tôi thực sự thực hiện những thử nghiệm đó, tất cả những điều này thực sự chỉ là suy đoán. Chúng tôi phải lưu ý rằng vắc xin cho đến nay vẫn đang thực sự rất tốt về mặt ngăn ngừa các nhiễm trùng nặng, nhập viện và tử vong", bà cho hay.

Viện Quốc gia về Các bệnh Truyền nhiễm của Nam Phi cho biết: “Chúng tôi đang thận trọng về những tác động của C.1.2, trong khi chúng tôi thu thập thêm dữ liệu để hiểu về loại virus này".

Viện cho biết: “Dựa trên sự hiểu biết của chúng tôi về các đột biến trong biến thể này, chúng tôi lo rằng nó có thể tránh được một phần phản ứng miễn dịch, nhưng bất chấp điều này, vắc xin vẫn sẽ cung cấp mức độ bảo vệ cao chống lại việc nhập viện và tử vong”.

Các nghiên cứu về biến thể mới đang được tiến hành một cách tích cực, và những thông tin từ Nam Phi giúp thế giới mường tượng về loại biến thể này, để từ đó có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả.