Theo Bộ GTVT, nhu cầu vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nói chung và đầu tư phát triển đường bộ cao tốc nói riêng là rất lớn trong khi nguồn vốn ngân sách hạn hẹp.

Vì vậy việc phân kỳ đầu tư là giải pháp phù hợp, vừa bảo đảm phù hợp quy hoạch, tiêu chuẩn thiết kế, nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt; vừa bảo đảm khả năng cân đối vốn và để sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ GTVT đã tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để xem xét phân kỳ đầu tư (bề rộng mặt cắt ngang đường) đối với một số tuyến có nhu cầu vận tải trong thời gian đầu khai thác chưa cao.

Đối với các tuyến có nhu cầu vận tải cao đã được đầu tư ngay theo quy mô hoàn chỉnh như tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Dầu Giây - Phan Thiết, cầu Mỹ Thuận 2,...

Việc vận hành các tuyến cao tốc có quy mô phân kỳ đầu tư còn một số hạn chế như: phân kỳ đầu tư với bề rộng mặt cắt ngang đường 2 làn xe, không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục có nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố nếu không xử lý kịp thời; tốc độ khai thác chưa cao.

Để khắc phục hạn chế trong vận hành, khai thác đường bộ cao tốc có quy mô phân kỳ, nâng cao tốc độ khai thác và hiệu quả đầu tư; thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 16/CĐ-TTg và văn bản số 140/VPCP-CN, Bộ GTVT đã và đang triển khai nhiều giải pháp.

Trong đó đề nghị các địa phương được giao làm cơ quan chủ quản các dự án cao tốc rà soát, báo cáo phương án triển khai đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư để Bộ GTVT tổng hợp đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Xây dựng, ban hành Quy chuẩn thiết kế đường bộ cao tốc trong quý I/2024, trong đó quy định về quy mô đầu tư giai đoạn phân kỳ cần đáp ứng tối thiểu 4 làn xe hoàn chỉnh.

Bố trí đầy đủ làn dừng xe khẩn cấp và đầu tư đồng bộ các công trình phục vụ khai thác như hệ thống giám sát, điều hành giao thông, trạm dừng nghỉ... bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác.

Đồng thời đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục đầu tư mở rộng một số tuyến từ 2 làn xe lên 4 làn xe và từ 4 làn xe lên 6 làn xe.

Trình Quốc hội thông qua Luật Đường bộ tại Kỳ họp thứ 7, trong đó có cơ chế cho phép mở rộng, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa đường bộ cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT để huy động nguồn lực ngoài ngân sách tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông,...