Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra, Liên minh châu Âu (EU) đã ban lệnh cấm vận đối với 90% lượng dầu nhập khẩu của Nga - hình phạt tồi tệ nhất mà Nga từng phải hứng chịu.

Tuy nhiên, một nhân tố nhỏ của gói trừng phạt mới nhất có thể cũng rất quan trọng. Việc hạn chế cấp bảo hiểm cho các tàu chở dầu của Nga sẽ khiến nước này gặp khó khăn hơn nữa trong việc chuyển hàng trăm nghìn thùng mỗi ngày cho các khách hàng ở Ấn Độ, Trung Quốc, và nhiều khách hàng khác.

Nguồn cung càng thắt chặt, càng đẩy giá năng lượng lên mức cao, lạm phát tại một số nền kinh tế là điều không thể tránh khỏi. Nỗ lực hạ nhiệt lạm phát của Mỹ, Anh, một số nước châu Âu, châu Á, châu Phi từ đó cũng bất thành. Hơn thế, một số nước nghèo, như Sri Lanka đang chịu cảnh không thể mua nổi năng lượng phục vụ trong nước.

Matt Smith, nhà phân tích dầu mỏ kì cựu tại công ty dữ liệu thị trường Kpler cho biết: “Nhắm mục tiêu vào khía cạnh bảo hiểm tàu biển vận chuyển là cơ hội tốt nhất để ngăn chặn trực tiếp các chuyến hàng dầu thô của Nga thay vì chỉ chuyển hướng chúng”.

Được biết, Liên minh châu Âu đã tuyên bố rằng sau giai đoạn chuyển tiếp kéo dài 6 tháng, các tập đoàn của EU sẽ bị cấm "bảo hiểm và tài trợ cho việc vận

Yếu tố Trung Quốc và Ấn Độ

Lệnh cấm vận chuyển dầu thô Nga bằng đường biển của EU đang được thực hiện dần dần. Tuy nhiên, người tiêu dùng châu Âu đã tránh năng lượng Nga do lo ngại sẽ chịu nhiều thiệt hại về mặt hậu cần và uy tín.

Được biết, áp lực từ phương Tây buộc Nga phải cắt giảm sản lượng, mức mà Bộ Kinh tế nước này cho biết hồi tháng 4 có thể giảm tới 17% trong năm nay.

Thế nhưng, sau khi Nga gia tăng xuất khẩu sang châu Á đã giúp bù đắp một phần lớn những thiệt hại trên. Theo dữ liệu của Kpler, Trung Quốc và Ấn Độ - tận dụng các đợt giảm giá lớn - đã nhập khẩu khoảng 938.700 thùng/ngày trong tháng 5. Tuy nhiên, trong tháng Giêng, hai quốc gia này chỉ nhập khẩu khoảng 170.800 thùng/ngày.

Ông Smith nói: “Ba tháng sau khi chiến tranh bắt đầu, và xuất khẩu dầu thô của Nga vẫn đang tiếp tục tăng vọt. "Họ chỉ đang được định tuyến lại và tìm những bến đỗ mới cho “vàng đen” của mình."

Có thể nói, lệnh cấm của EU đưa ra với mục đích chính là ngăn cản thu nhập từ việc bán năng lượng của Nga – doanh thu từ năng lượng đóng góp khá lớn vào nền kinh tế chung của Nga, nhưng có vẻ điều này chưa phát huy hết tác dụng. Thế nên khối này dự định tung ra một đòn “hiểm” hơn.

Được biết, Vương quốc Anh được cho là sẽ tham gia vào nỗ lực trên của Liên minh Châu Âu. Bởi vì Lloyd (Luân-don) từ lâu đã nổi tiếng như một trung tâm của ngành bảo hiểm hàng hải trong nhiều thế kỷ, hầu hết các tàu biển muốn hoạt động lâu dài đều phải thông qua công ty này.

Nếu Vương quốc Anh hợp tác, Ấn Độ sẽ khó khăn hơn rất nhiều trong việc tiếp cận dầu giá rẻ Nga. Điều tương tự cũng xảy ra đối với Trung Quốc, nơi nhu cầu về nhiên liệu dự kiến sẽ tăng lên khi thành phố đầu tàu sản xuất, công nghiệp hoá được phục hồi sau đợt giãn cách xã hội lịch sử.

Cho đến nay, Nga đã có thể “đỡ đòn” từ cú giáng trực diện của châu Âu bằng cách thu hút các khách hàng nhập khẩu dầu mỏ khác với mức chiết khấu cao. Nhưng nếu các con tàu không thể nhận được bảo hiểm cần thiết để giao hàng, điều đó sẽ khiến nước này cảm thấy khó khăn hơn nhiều trong thời gian tới.

Shin Kim, người đứng đầu bộ phận phân tích sản xuất và cung cấp tại S&P cho hay: “Các hạn chế bảo hiểm được áp đặt lên các con tàu vận chuyển hàng hoá của Nga là vô cùng quan trọng”. Ông đồng thời nhấn mạnh: "Lệnh cấm sẽ thêm phức tạp về chính trị và kinh tế đối với việc vận chuyển dầu của Nga."

Bảo hiểm tàu như một vũ khí

Được biết, thị trường bảo hiểm cũng bao gồm một mạng lưới các nhà tái bảo hiểm giúp phân chia rủi ro. Nhiều công ty trong số này có trụ sở tại Châu Âu.

Leigh Hansson, một đối tác trong nhóm thực thi quy định toàn cầu tại công ty luật Reed Smith, cho biết: “Ban đầu, ít nhất, tôi nghĩ việc hạn chế dịch vụ bảo hiểm đối với các tàu vận chuyển của Nga sẽ có tác động rất lớn đến thị trường”.

Việc loại Nga ra khỏi các thị trường khác có thể phong toả mọi nguồn thu của nước này, nhưng điều đó có thể gián tiếp thúc đẩy giá năng lượng toàn cầu lên cao hơn nữa khi châu Âu và Mỹ cố gắng kiềm chế lạm phát đang tăng vọt - nguyên nhân một phần do giá năng lượng và lương thực tăng cao.

Trong trường hợp EU quyết định không cung cấp bảo hiểm cho các tàu vận chuyển dầu thô của Nga trên biển, việc vận chuyển của Nga ít nhiều sẽ có xáo trộn.

"Các tàu không có bảo hiểm hoặc không được bảo hiểm sẽ không được phép ra vào vào bất kỳ cảng chính nào hoặc quá cảnh qua các nút giao thương mại quan trọng như Bosporus hoặc Kênh đào Suez", ông Sergei Vakulenko, một nhà phân tích năng lượng người Đức tuyên bố.

Bên cạnh đó, nếu cố tình “tiếp tay” cho Nga, các công ty, tổ chức cấp bảo hiểm dầu cũng rất dễ vi phạm các biện pháp trừng phạt, có thể phải nộp các khoản phạt lớn từ các cơ quan chức năng.

Richard Bronze, trưởng bộ phận địa chính trị tại Energy Aspects, một công ty tư vấn nghiên cứu có trụ sở tại London, cho biết: “Đó không chỉ đơn thuần là một giao dịch liên quan đến một nhà lọc dầu và một nhà sản xuất Nga, mà bao quát rất nhiền bộ phận khác nữa”.

Được biết, Nga đã tuyên bố sẽ phá vỡ các quy định mới bằng cách dựa trên các đảm bảo của nhà nước mà về lý thuyết có thể được sử dụng thay cho bảo hiểm truyền thống. Hãng tin Reuters đã đưa tin rằng Công ty Tái bảo hiểm Quốc gia Nga do nhà nước kiểm soát hiện là nhà tái bảo hiểm chính cho các tàu của nước này.

Ông Dmitry Medvedev, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, chia sẻ rằng "Vấn đề bảo hiểm giao hàng có thể được thực hiện thông qua bảo đảm của nhà nước trong khuôn khổ các hiệp định quốc tế với các nước thứ ba. Nga luôn là một đối tác có trách nhiệm và đáng tin cậy, và sẽ tiếp tục như vậy trong tương lai." Điều đó ngầm ám chỉ rằng, các lô hàng của Nga có thể sẽ không bị cắt bỏ hoàn toàn khỏi thị trường năng lượng.

Nhưng không phải ai cũng coi điều trên là một giải pháp thích hợp - đặc biệt là khi đặt ra những câu hỏi về việc liệu Nga có thể đưa ra các yêu sách nếu cần thiết trong khi nước này phải chịu các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hay không.

Lê Na (Theo CNN)