Dù không sinh ra ở mảnh đất Gia Lai song đây lại là mảnh đất bà Yến cũng như gia đình chọn để lập nghiệp. Năm 2019 bà Yến đã mạnh dạn trồng hơn 1 ha rau ngót. Tuy nhiên, vì chưa có kinh nghiệm trồng nên 1/3 vườn rau của bà dần nhiễm bệnh rồi chết hết.

Chia sẻ với PV, bà Yến nhận định: "Sau một thời gian tìm hiểu nguyên nhân rau liên tục nhiễm bệnh, chết thì tôi có thể nhận định do trồng trên mảnh đất bị thoái hóa, bạc màu vì lạm dụng quá nhiều phân hóa học. Khi canh tác trên diện tích đất này khiến cây trồng dễ bị ngộ độc, hình thành bệnh hại khó kiểm soát".

Để cải tạo khu vườn trở lại trạng thái bình thường, bà Yến đã tìm tòi, học hỏi cách chế biến phân bón hữu cơ từ phân bò, heo, dê, gà… Sau thời gian dài tìm hiểu, bà bắt đầu ủ phân bò để bón cho vườn cây rau ngót. Vì tích cực sử dụng phân hữu cơ, bài trừ phân hóa học nên những vụ sau đó vườn rau ngót của bà dần xanh tốt, đất cũng tơi xốp hơn.

Cuối năm 2020, bà Yến tham gia Hội thảo nông nghiệp ở huyện. Tại đây, bà có cơ hội được các chuyên gia hướng dẫn làm phân bón từ xác cá. Sau thời gian nghiên cứu công thức và tham quan các mô hình cây trồng sử dụng phân cá, năm 2021 bà Yến bắt tay vào làm "phân bón từ xác cá”.

Những ngày đầu bà thường lui tới các khu chợ cá trên thị trấn Phú Thiện để thu mua hết bộ phận bỏ đi của con cá. Thời gian sau đó, số lượng cá bắt đầu khan hiếm, giá thành cao nên bà đã chủ động tìm đến các khu HTX nuôi cá thát lác để thu mua xác cá.

Khi có được thành phần xác cá, bà tiến hành chế biến và ủ phân. Sau vài tháng ủ, bà Yến đã thu được lượng lớn dung dịch phân cá. Nhận được thành phẩm, bà Yến phấn khởi pha với nước để tưới cho vườn rau ngót của mình. Sau thời gian sử dụng phân cá cho vườn rau, bà Yến nhận thấy cây phát triển bền vững vì trong cá chứa nhiều protein, kết hợp với men vi sinh giúp cây trồng hấp thu tốt hơn. Bên cạnh đó, loại phân làm từ xác cá này còn giúp đất màu mỡ, tơi xốp.

Bà Yến cho biết: "Mấy năm trước, nhà tôi bón phân hóa học, cây rau ngót chỉ cho sản lượng khoảng 7-8 tấn/năm. Còn riêng năm 2021, sau khi dùng phân cá để bón, vườn rau đạt hơn 10 tấn. Với giá bán ổn định, trung bình từ 3.000 - 5.000 đồng/kg, gia đình tôi lãi trên 50 triệu đồng/năm. Mức thu nhập này cao hơn nhiều so với trồng lúa".

Nhận thấy hiệu quả vượt trội từ phân cá, bà Yến tiếp tục đầu tư 6.000 m2 đất trồng chanh dây. Tương tự vườn rau, nhờ được bón phân cá ngay vụ thu bói đầu tiên trên vùng đất mới, vườn chanh của bà đạt hơn 1,5 tấn.

Theo bà Yến, sử dụng phân cá có rất nhiều lợi ích. Nó giúp cân bằng pH cho đất, đồng thời tạo môi trường cho các vi sinh vật phát triển từ đó giúp cây sinh trưởng bền vững, không bị ngộ độc dẫn đến chết nhanh chết chậm như bón phân hóa học.

“Dùng xác cá tự ủ tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều so với phân vô cơ. Trước đây, khi bón phân vô cơ, gia đình mất khoảng 3 triệu đồng/ha, còn từ khi sử dụng phân cá chỉ tốn khoảng 1 triệu đồng/ha”, bà Yến phân tích

Bà Đàm Kim Liên - Chủ tịch Hội nông dân xã Ia Peng nhận xét: "Bà Yến là nông dân sản xuất kinh doanh giỏi tiêu biểu của xã. Địa phương luôn khuyến khích bà con áp dụng mô hình này để tiết kiệm chi phí mang lại nhiều lợi ích cho cây trồng. Bên cạnh đó, khi sử dụng phân bón từ xác cá người tiêu dùng sẽ an tâm vì mua được nông sản sạch. Khu vườn của bà Yến hiện đã trở thành vườn kiểu mẫu, mô hình tham quan, học hỏi của nhiều nông dân trong vùng”.

Bài và ảnh: Trần Hiền