Chuyến đi hiếm hoi của ông Burns tới Nga, nơi ông đã hội đàm với các quan chức an ninh cấp cao của Điện Kremlin trực tiếp tham gia vào hoạt động quân sự, diễn ra trong bối cảnh có những báo cáo về việc di chuyển quân và thiết bị bất thường gần biên giới phía bắc Ukraine của Nga.

Chính quyền ông Biden trong những ngày gần đây đã tăng cường nỗ lực nhằm giảm leo thang căng thẳng đang gia tăng giữa Moscow và Kiev. Sau các cuộc gặp của ông ở Nga, ông Burns đã nói chuyện với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky qua điện thoại để cố gắng xoa dịu những căng thẳng đó, các nguồn tin nói với CNN. Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã được cử đến Kiev vào thứ Năm (4/11) để hỗ trợ những nỗ lực đó.

Điều này nhấn mạnh việc chính quyền ông Biden đang xem xét các đợt chuyển quân mới nhất của Nga một cách nghiêm túc như thế nào. Căng thẳng giữa Ukraine và Nga cũng trở nên trầm trọng hơn trong những tuần gần đây do cuộc khủng hoảng năng lượng ngày càng sâu sắc với đường ống Nord Stream 2.

Một cố vấn của ông Zelensky nói với CNN: "Việc dồn quân, cùng với việc tống tiền năng lượng, cho thấy một vị thế mạnh tay hơn của Nga".

Thư ký báo chí Lầu Năm Góc John Kirby cho biết hôm thứ Sáu (5/11) rằng "quy mô của các đơn vị mà chúng tôi đang thấy từ Nga là bất thường".

"Chúng tôi tiếp tục theo dõi chặt chẽ việc này và như tôi đã nói trước đây, và bất kỳ các hành động leo thang hoặc gây hấn của Nga sẽ là mối quan tâm lớn đối với Hoa Kỳ", ông nói.

Ông Burns, trung gian chính

Các đánh giá về động cơ của Nga đang chia rẽ trong chính quyền Mỹ, với một số nguồn tin nói với CNN rằng họ tin rằng Nga có thể đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công, trong khi những người khác cho rằng họ đang tiến hành một cuộc tập trận hoặc đơn giản là cố gắng đe dọa Ukraine.

Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết hôm thứ Ba (2/11) rằng Nga đã "thiết lập một thông lệ chuyển giao và tích lũy các đơn vị quân đội nhằm mục đích duy trì căng thẳng trong khu vực và gây áp lực chính trị lên các nước láng giềng".

Nhưng trong nỗ lực ngăn chặn bất kỳ loại leo thang nào, ông Biden đã cử ông Burns tới Moscow vào thứ Ba (2/11), nơi ông gặp các quan chức Điện Kremlin để cố gắng ngăn chặn bất kỳ kế hoạch tấn công nào bằng cách thông báo rằng Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các hoạt động chuyển quân.

Ông Burns cũng cho biết Mỹ lo ngại rằng Nga sắp sử dụng xuất khẩu khí đốt của mình làm đòn bẩy, trong khi Ukraine và các quốc gia châu Âu khác được dự báo sẽ hứng chịu các cuộc khủng hoảng năng lượng vào mùa đông này.

Sau các cuộc họp ở Moscow, ông Burns đã điện đàm với Tổng thống Ukraine Zelensky để truyền đạt những lo ngại của chính quyền về hành vi của Nga và trấn an ông rằng Mỹ đang theo dõi chặt chẽ hoạt động của Nga.

Các hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies chụp hôm thứ Hai (1/11) cho thấy quân đội, xe tăng và pháo binh của Nga đang tập kích gần thị trấn Yelnya của Nga, khiến phía Mỹ lo ngại rằng Nga có thể tổ chức tấn công vào mùa xuân.

Có khả năng tấn công hay không?

Trả lời câu hỏi về các bức ảnh vệ tinh, phát ngôn viên của Tổng thống Putin, ông Dmitry Peskov, nói với các phóng viên trong tuần này rằng: "Việc di chuyển các thiết bị quân sự hoặc đơn vị quân đội của chúng tôi trên lãnh thổ Liên bang Nga là việc riêng của chúng tôi".

Ông nói thêm rằng: "Nga chưa bao giờ đe dọa bất kỳ ai, đang không đe dọa và sẽ không gây nguy hiểm cho bất kỳ ai. Nhưng trước xu hướng bành trướng khá hung hăng, đặc biệt là từ phía NATO và các nước khác, Nga luôn thực hiện các biện pháp để đảm bảo bảo mật của mình và sẽ tiếp tục như vậy".

Nhưng một quan chức Mỹ nói với CNN rằng Mỹ có "mối quan ngại nghiêm trọng" về việc Nga đang thực hiện ở gần biên giới Ukraine, đồng thời nói thêm, "sẽ là ngu ngốc nếu chúng tôi không xem xét khả năng xảy ra một cuộc tấn công".

Một quan chức khác của Bộ Ngoại giao và một trợ lý cấp cao trong Quốc hội lưu ý rằng những lo ngại của Mỹ phần lớn xuất phát từ thực tế là Nga dường như đang đưa ra những nỗ lực nếu họ muốn nhanh chóng hành động chống lại Ukraine.

"Đó chắc chắn là một sự tích tụ chưa từng có. Với sự tích tụ lớn như vậy, ông Putin có thể ra lệnh tấn công bất cứ lúc nào và sẽ có rất ít cảnh báo", ông này cho biết. 

Các nhà ngoại giao châu Âu ở Mỹ và châu Âu nói rằng Mỹ đang tiến hành các hoạt động tiếp cận mạnh mẽ về Nga, một nỗ lực bắt đầu chỉ trong vài ngày qua. "Chính quyền Mỹ rất, rất quan tâm, và đây là mối quan tâm nhất về Nga trong một thời gian dài thực sự", một nhà ngoại giao cho biết. 

Các nhà ngoại giao từ 5 quốc gia châu Âu khác nhau thừa nhận rằng xu hướng hành động của Nga trong mối quan hệ với Ukraine là đáng lo ngại.