Biện pháp “khẩn cấp tạm thời”

Hôm qua (19/12), Bộ Tài chính Ghana cho biết họ sẽ không thanh toán các khoản nợ bao gồm trái phiếu châu Âu, khoản vay thương mại và hầu hết các khoản vay song phương, và gọi quyết định này là "biện pháp khẩn cấp tạm thời", trong khi một số trái chủ chỉ trích sự thiếu rõ ràng trong quyết định được đưa ra.

Bộ Tài chính cho biết Chính phủ "sẵn sàng tham gia thảo luận với tất cả các chủ nợ bên ngoài để đảm bảo nợ của Ghana được bền vững".

Việc đình chỉ thanh toán nợ phản ánh tình trạng khó khăn của nền kinh tế nước này, điều đã khiến Chính phủ tuần trước đạt được thỏa thuận cấp nhân viên trị giá 3 tỷ USD với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Ghana đã công bố một chương trình hoán đổi nợ trong nước và nói rằng việc tái cấu trúc bên ngoài đang được đàm phán với các chủ nợ. IMF cho biết tái cơ cấu nợ toàn diện là điều kiện hỗ trợ của tổ chức này.

Ghana phải vật lộn để tái cấp vốn cho khoản nợ của mình kể từ đầu năm sau khi bị nhiều cơ quan xếp hạng tín dụng hạ bậc do lo ngại nước này sẽ không thể phát hành trái phiếu châu Âu mới.

Điều đó đã đẩy nợ của Ghana vào vị thế khó khăn. Nợ công của nước này ở mức 467,4 tỷ cedi Ghana (tương đương 55 tỷ USD theo dữ liệu của Refinitiv Eikon) vào tháng 9, trong đó 42% là nợ trong nước.

Nước này có thâm hụt cán cân thanh toán hơn 3,4 tỷ USD trong tháng 9, giảm so với thặng dư 1,6 tỷ USD vào cùng thời điểm năm ngoái.

Trong khi 70 - 100% doanh thu của Chính phủ hiện được dùng để trả nợ, lạm phát của nước này đã tăng vọt lên tới 50% trong tháng 11 vừa qua.

Ghana đã trải qua điều mà một số người gọi là cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong một thế hệ. Tháng trước, hơn 1.000 người biểu tình đã tuần hành qua thủ đô Accra, kêu gọi Tổng thống từ chức và phản đối các thỏa thuận với IMF khi chi phí nhiên liệu và thực phẩm tăng vọt.

Tổng dự trữ quốc tế của nước này ở mức khoảng 6,6 tỷ USD vào cuối tháng 9, tương đương với chưa đầy chi phí để nhập khẩu hàng hoá thiết yếu trong 3 tháng. Con số này giảm từ khoảng 9,7 tỷ USD vào cuối năm ngoái.

Chính phủ cho biết việc đình chỉ sẽ không bao gồm các khoản thanh toán nợ đa phương, các khoản nợ mới được thực hiện sau ngày 19/12 hoặc các khoản nợ liên quan đến một số cơ sở thương mại ngắn hạn.

“Không bất ngờ”

Những người nắm giữ trái phiếu quốc tế của Ghana đã xác nhận trong một tuyên bố gửi qua email vào cuối ngày 19/12 về việc ra mắt chính thức một ủy ban chủ nợ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho "giải pháp có trật tự và toàn diện" đối với các thách thức về vay nợ của đất nước.

Ủy ban chủ nợ cho biết, bất kỳ cuộc đàm phán thiện chí nào cũng cần tránh các hành động đơn phương và yêu cầu trao đổi kịp thời thông tin kinh tế và tài chính chi tiết giữa các trái chủ quốc tế, Chính phủ và IMF.

Ban chỉ đạo bao gồm Abrdn, Amundi, BlackRock, Greylock và Ninety One, Uỷ ban này cho biết trong tuyên bố của mình.

Bà Kathryn Exum, người đồng lãnh đạo bộ phận Nghiên cứu Chủ quyền của Gramercy, đã hy vọng về việc tái cấu trúc nợ, nhấn mạnh rằng nó sẽ dễ dàng hơn đối với các chủ nợ so với các tái cấu trúc thị trường mới nổi khác gần đây.

Bà Exum cho biết vào cuối tuần trước trong các bình luận dự đoán về việc tái cấu trúc bên ngoài: “Ghana có triển vọng hơn so với Sri Lanka và Zambia, ở khía cạnh không có nhiều khoản nợ của Trung Quốc”.

Một trái chủ yêu cầu giấu tên cho biết việc thiếu chi tiết trong thông báo có thể gây lo ngại cho các nhà đầu tư.

Dữ liệu của Tradeweb cho thấy trái phiếu nước ngoài của Ghana, đang được giao dịch ở mức rất thấp là 29-41 cent tính theo đồng đô-la Mỹ, đã giảm với trái phiếu năm 2034 hơn 3 cent.

Tuy nhiên, một số nhà đầu tư cho biết việc tạm dừng thanh toán nợ nước ngoài đã được dự kiến trước đó.

Ông Rob Drijkoningen, đồng trưởng bộ phận nợ thị trường mới nổi tại Neuberger Berman, công ty nắm giữ một số trái phiếu châu Âu của Ghana, cho biết: “Điều này phù hợp với việc Ghana đang đàm phán về việc tái cơ cấu với nhiều chủ nợ khác nhau, vì vậy không có gì là bất ngờ”.

Ghana đã thanh toán một loại trái phiếu vào ngày 16/12 cho trái phiếu châu Âu năm 2049, theo một người nắm rõ vấn đề này.

Hiện chưa rõ liệu việc đình chỉ nghĩa vụ nợ có bao gồm trái phiếu trị giá 1 tỷ USD cho năm 2030 được Ngân hàng Thế giới bảo lãnh 400 triệu USD hay không.

"Chúng tôi sẽ không bình luận về các chi tiết cụ thể của bất kỳ trái phiếu hoặc khoản nợ cụ thể nào vào thời điểm này, nhưng chúng tôi đang tham gia bàn bạc đầy đủ với tất cả các bên liên quan", một phát ngôn viên của Bộ Tài chính Ghana nói với Reuters.

Hồng Vân (Theo Reuters)