Trang giấy thô sơ toát lên thần thái, khí tiết của người cầm bút Báo quân đội nhân dân

Ngày 7/5/1954, quân và dân Việt Nam đã giành thắng lợi trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ, góp phần quyết định kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ, đánh dấu một mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc. Điện Biên Phủ cũng trở thành nơi khắc ghi sự cống hiến, hy sinh to lớn của biết bao cán bộ, chiến sĩ, người dân Việt Nam.

Đại tá, nhà báo Nguyễn Khắc Tiếp, nguyên phóng viên Báo Quân đội nhân dân nhớ lại thời điểm bắt đầu chiến dịch, bộ đội hành quân lên Tây Bắc tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Từ an toàn khu, bộ đội hành quân 500km đường đồi núi nhưng ai cũng có một tinh thần sôi nổi vô cùng. Ông nhớ: ngày đó khó khăn gian khổ là thế nhưng tất cả cùng đồng lòng, ai cũng muốn đóng góp một phần nhỏ bé cho chiến dịch.

Ngày đó phóng viên nghèo, thiếu thốn đủ đường, máy ảnh không có, chỉ có bút chì và giấy của nhà in, ban ngày đi với các đơn vị chiến đấu, ban đêm dưới ánh sáng đèn dầu bắt đầu ngồi viết lại…. Ông giải thích “Phóng viên thời đó đi ra chiến trường phải đeo bao gạo, đeo súng, đeo cuốc. Gạo chỉ đủ ăn trong 3 ngày đi đường rừng núi, cuốc mang theo để đi đến đâu đào hầm tới đó, vừa làm nơi trú ẩn vừa là nơi sáng tác”.

Cuộc kháng chiến chống Pháp, gian khổ, thiếu thốn nhưng công tác tuyên truyền cũng được coi là mặt trận quan trọng. Ông kể: “Bên cạnh phóng viên còn có một "nhà in" đi theo, gọi là nhà in nhưng chỉ có một vài ba người làm công tác in ấn, báo in xong có một trung đội có nhiệm vụ phát báo cho các chiến sỹ ở mọi nơi, nơi nào xa thì đi phát trước”.

Báo Quân đội nhân dân ngày đó vừa làm nhiệm vụ sản xuất vừa in và phát hành. Việc in là sử dụng các chữ ghép vào với nhau để thành bản in, sau đó quét mực lên và in nhân bản, chờ mực khô, mọi thứ đều rất thô sơ như thế.
Trong hầm sâu những bản in đều được làm tỷ mỉ, trau chuốt để không được có bất kỳ sai sót nào. Mỗi số báo được chuyển đến các chiến sỹ ở mặt trận đều thể hiện tâm huyết của những người làm báo chiến trường. Những trang giấy thô sơ mà vẫn toát lên thần thái, khí tiết của người cầm bút Báo quân đội nhân dân.

Báo Quân đội nhân dân ngày đó là cơ quan báo duy nhất, nguồn thông tin duy nhất ở Điện Biên Phủ. Trước đây báo Quân đội có tờ Hậu phương được in ở an toàn khu, khi có chiến dịch Điện Biên Phủ có thêm tòa soạn ở tiền phương. Ông nhớ lại “Báo quân đội ở tiền phương có tất cả 5 người, trong đó có 2 phóng viên, tôi và ông Phạm Phú Bằng. Nơi chúng tôi làm việc chỉ cách sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ 3km, chúng tôi thường đi bộ đến sở chỉ huy mất khoảng 1 giờ đồng hồ đường đèo núi. Ngoài ra còn xuống các trận địa để nắm tình hình”.

Món ăn tinh thần vô giá, thúc giục chiến sỹ quyết tâm cho chiến thắng

Các số báo cung cấp nhiều tin tức từ hậu phương, là những bài viết về gương chiến đấu dũng cảm, kinh nghiệm đào hầm, làm trận địa, những bức thư động viên bộ đội của Bác Hồ, chỉ thị của cấp trên, thơ ca, hò vè…tất cả tạo thành món ăn tinh thần vô giá, thúc giục những chiến sỹ giữ vững tinh thần, quyết tâm cho ngày chiến thắng.

Chiến tranh đã lùi xa, khi kể về năm tháng đó cho chúng tôi, ông vẫn giữ được giọng nói hào sảng đúng như tình thần quyết chiến, quyết thắng năm xưa. Với tâm thế của người chiến thắng, ông kể về thời điểm tiếp cận với tướng Đờ Cát để trao đổi thông tin bằng tiếng Pháp. Ông nói: “Tướng Đờ Cát đã nhận ra sai lầm của mình và thừa nhận thua cả về chiến lược và chiến thuật và họ cũng không ngờ rằng mình lại chiến thắng ở nơi tưởng như bất khả xâm phạm như thế”.

Vừa chiến đấu, vừa cầm bút, 97 năm tuổi đời, 70 năm tuổi đảng, nhà báo chiến sỹ đó vẫn toát lên phẩm chất anh “Bộ đội Cụ Hồ”. Cho đến hôm nay khi gặp ông chúng tôi vẫn cảm nhận một nội lực mạnh mẽ, dù mắt đã mờ, đôi chân đã mỏi nhưng ông vẫn dõi theo thời cuộc qua những trang sách, những tờ báo.

Chiến tranh đã lùi xa, những trận địa pháo một thời giờ đã thay đổi, Thung lũng Mường Thanh năm xưa khoác lên mình diện mạo mới, nhưng hình ảnh người chiến sỹ cầm bút năm ấy vẫn còn đọng lại mãi trong lòng bao thế hệ.

Lê Tâm