Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) - gồm Nga, Belarus, Armenia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan đã quyết định gửi "lực lượng gìn giữ hòa bình" nhằm ngăn chặn các mối đe dọa cho an ninh và chủ quyền của Cộng hòa Kazakhstan, theo một tuyên bố từ Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, người cũng là chủ tịch của liên minh.

Động thái này diễn ra sau lời kêu gọi của Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev nhờ liên minh giúp đỡ sau khi tình hình bất ổn bùng phát trên khắp Kazakhstan hôm thứ Tư, bao gồm cả ở thành phố lớn nhất, Almaty.

Tám cảnh sát và nhân viên vệ binh quốc gia đã thiệt mạng trong các cuộc bạo động ở các vùng khác nhau của đất nước, theo trang Tengrinews.kz của Kazakhstan. Ngoài ra Bộ Nội vụ Kazakhstan cũng cho biết, còn có 317 cảnh sát và nhân viên bị thương khác.

"Tại các thành phố Almaty, Shymkent và Taraz, đã có những vụ tấn công các tòa nhà chính quyền địa phương; cửa sổ, cửa ra vào bị vỡ và gây ra các thiệt hại vật chất khác", thông báo trên trang web của Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết.

Tổng thống Tokayev nói rằng "những kẻ khủng bố" đã chiếm được sân bay Almaty, bao gồm 5 máy bay, và đang giao chiến với quân đội bên ngoài thành phố.

Tokayev cho biết một số cơ sở hạ tầng ở Almaty đã bị hư hại. Ông cáo buộc những người biểu tình phá hoại "hệ thống nhà nước" và tuyên bố "nhiều người trong số họ đã được đào tạo quân sự ở nước ngoài".

Các cuộc biểu tình bùng phát khi chính phủ gỡ bỏ kiểm soát giá khí hóa lỏng (LPG) vào đầu năm nay, khiến giá nhiên liệu này tăng gấp nhiều lần.

Theo cơ quan giám sát tự do internet Netblocks, việc mất điện trên toàn quốc đã diễn ra ở Kazakhstan vào đầu ngày hôm nay. Cơ quan này còn cho hay rằng mạng internet trên toàn quốc cũng ngừng hoạt động vào chiều thứ Tư trước khi nó được dần khôi phục.

Nhà báo Serikzhan Mauletbay ở Almaty nói với CNN rằng: "Hơn 10.000 người đã bao vây tòa nhà hành chính thành phố". Mauletbay còn cho biết lựu đạn choáng đã được sử dụng và có cả "súng phun lửa", theo một video trực tiếp trên Instagram mà anh xem từ hiện trường.

Giữa tình hình hỗn loạn, Thủ tướng Kazakhstan Askar Mamin đã tuyên bố từ chức ngay lập tức. Alikhan Smailov đã được bổ nhiệm làm quyền thủ tướng và các thành viên của chính phủ sẽ tiếp tục phục vụ cho đến khi thành lập nội các mới.

Tổng thống Tokayev cho biết trong một bài phát biểu trên truyền hình quốc gia hôm thứ Tư rằng ông sẽ nắm quyền kiểm soát Hội đồng An ninh Kazakhstan - một động thái có liên quan đến người tiền nhiệm, cựu Tổng thống lâu năm Nursultan Nazarbayev, người đã lãnh đạo đất nước từ khi còn là Cộng hòa Liên Xô cho đến khi ông rời đi vào năm 2019, nhưng vẫn có ảnh hưởng trong Hội đồng An ninh Kazakhstan.

Hôm thứ Tư, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ned Price cho biết trong một tuyên bố rằng Mỹ "đang theo sát tình hình ở Kazakhstan", đồng thời kêu gọi "tất cả người dân Kazakhstan tôn trọng và bảo vệ các thể chế hiến pháp, nhân quyền và tự do truyền thông, bao gồm cả việc khôi phục dịch vụ internet".

Hoàng Huy (theo CNN)