Theo dõi báo trên:
Đối với người Việt Nam, nghi lễ cúng Rằm tháng Giêng (hay Tết Nguyên tiêu, Tết Thượng nguyên) là rất quan trọng bởi từ cổ chí kim đã có câu truyền tai nhau: "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng". Tết Nguyên tiêu có nghĩa là đêm rằm đầu tiên của năm mới. “Nguyên” là đầu, “tiêu” là đêm. Bởi vậy, đây là dịp để chúng ta tỏ tấm lòng thành của mình đến với tổ tiên, ông bà và những vị thần tâm linh, với ý nghĩa to lớn như thế. Do vậy, việc cúng Rằm tháng Giêng là rất quan trọng. Hay người Việt chúng ta thường quan niệm Rằm tháng Giêng là ăn Tết lại một lần nữa nên theo truyền thống hàng năm người dân trên cả nước thường làm cỗ rất to.
Nói về nguồn gốc của Tết Nguyên tiêu, TS Đinh Đức Tiến, Khoa Lịch sử, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho biết: "Tết Nguyên đán có nguồn gốc từ một truyền thuyết ở Trung Quốc. Tuy nhiên, theo thời gian, nhiều phiên bản lời thoại khác nhau đã ra đời. Theo nhiều tài liệu, Tết Nguyên đán có nguồn gốc từ thời Tây Hán ở Trung Quốc. Khi đó, người dân thường tổ chức lễ rước đèn rất long trọng. Câu chuyện bắt đầu khi các cung nữ thường xuyên nhớ nhà nhưng không thể rời khỏi kinh thành.
Mâm lễ cúng Rằm tháng Giêng đầy đủ các món ăn mang đậm nét văn hóa của người Việt Nam. Ảnh: bnews
Lúc này, Đông Phương Sóc - vị đại thần được Hán Vũ Đế sủng ái đã cảm thông cho nỗi nhớ nhà của các cung nữ. Ông tâu với nhà vua rằng vào ngày Rằm tháng Giêng, nhà vua và gia quyến nên vào cung trú ẩn. Đồng thời treo đèn lồng ngoài sân mô phỏng đám cháy rừng để đánh lừa Hỏa thần. Hoàng đế Đế đồng ý và kể từ đó vào ngày Rằm tháng Giêng hàng năm, cả nước treo đèn lồng. Nhờ đó, các cung nữ có thể gặp được người thân của mình.
Sau đó, ngày lễ cúng Rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên tiêu đã được lưu truyền hàng trăm năm và lan rộng sang Việt Nam. Tuy nhiên, Tết Nguyên đán ở Việt Nam đã được biến đổi để phù hợp với văn hóa của chúng ta".
Một ý kiến khác cho rằng, ngày Rằm tháng Giêng bắt nguồn từ các hoạt động của Phật giáo. Vào ngày này, các nhà sư tập trung rất đông để nghe Đức Phật thuyết pháp. Do đó, những người theo đạo Phật dùng ngày này để tưởng nhớ Đức Phật.
Năm nay, ngày Rằm tháng Giêng (15/1 Âm lịch) vào ngày Chủ nhật ngày 5/2 Dương lịch. Đây cũng đúng vào ngày nghỉ cuối tuần, cho nên, nhiều gia đình có thời gian chuẩn bị chu đáo, đầy đủ cho mâm lễ cúng.
Trong ngày Rằm tháng Giêng, việc cúng bái chủ yếu được tổ chức tại chùa, vì ngày Tết Nguyên tiêu cũng là ngày vía của Đức Phật. Vào ngày này hàng năm, người dân Việt Nam thường đi lễ chùa để cầu bình an quanh năm cho bản thân và gia đình. Hoặc có những gia đình người Việt quây quần ở nhà tộc trưởng hoặc nhà thờ họ.
Ngày Rằm tháng Giêng hàng năm mang một ý nghĩa rất quan trọng trong phong tục, tập quán của người Việt Nam. Tuy nhiên, mâm cỗ trong ngày Tết Nguyên tiêu cũng mang ý nghĩa về tài lộc cho gia chủ. Chia sẻ về ý nghĩa mâm cúng Rằm tháng Giêng, nghệ nhân ẩm thực Phạm Thị Ánh Tuyết cho biết: "Tùy vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình hoặc phong tục, tập quán ở từng địa phương mà mâm cúng Rằm tháng Giêng cũng được chuẩn bị khác nhau. Tựu chung lại, mâm lễ cúng to hay nhỏ cũng không quan trọng bằng sự thành tâm của gia chủ".
"Mâm cúng Rằm tháng Giêng không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy, mà gia chủ nên bày biện lễ sao cho phù hợp. Đối với gia đình ít người thì không nên làm quá nhiều món ăn, làm đủ dùng tránh trường hợp thừa thãi, lãng phí. Thậm chí, gia chủ có thể cúng một đĩa xôi gấc, bánh chưng cùng với một khoanh giò trên ban thờ gia tiên", nghệ nhân ẩm thực Phạm Thị Ánh Tuyết nói.
Tùy vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình hoặc phong tục, tập quán ở từng địa phương mà mâm cúng Rằm tháng Giêng cũng được chuẩn bị khác nhau
Ngoài thức ăn, mâm cúng Rằm tháng Giêng không thể thiếu các đồ lễ như: hương, hoa tươi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu…
Hoa cúc là một trong những đồ cúng không thể thiếu trong mâm lễ cúng ngày Rằm tháng Giêng hàng năm.
Hồng Xiêm trong mâm lễ cúng Rằm tháng Giêng mang ý nghĩa quan trọng, mang lại may mắn, tài lộc cho gia chủ trong một năm mới.
Còn đối với những gia đình có kinh tế khá giả hoặc "đông con đông cháu", mâm lễ cúng Rằm tháng Giêng cần chuẩn bị đầy đủ hơn. Theo truyền thống người Việt, nhiều hộ gia đình thường chuẩn bị 2 mâm cỗ bao gồm: mâm cỗ chay cúng Phật và mâm cỗ mặn cúng gia tiên.
Cụ thể, mâm cỗ chay cúng Phật bao gồm: hoa quả, chè xôi, các món đậu, bánh trôi nước… Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của bánh trôi nước (chè trôi nước). Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết Nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.
Đối với mâm lễ mặn cúng Rằm tháng Giêng truyền thống không thể thiếu đĩa thịt gà, xôi gấc, bánh trưng. Bởi theo quan niệm dân gian, gà là vật cúng tế linh thiêng nhất, còn xôi gấc có màu đỏ, được cho là sẽ mang đến may mắn trong năm mới. Bên cạnh đó, gia chủ có thể chuẩn bị thêm các món: canh măng, bóng bì, canh miếng, canh mọc, giò chả, nem…
Tuy nhiên, những món ăn trên mâm cúng Rằm tháng Giêng còn phụ thuộc vào văn hóa từng vùng miền. Nếu như khu vực miền Bắc có chân giò hầm măng khô, canh bóng thả, nem rán thì đối với miền Trung thường cúng thịt lợn, giò chả, giá chua. Miền Nam thì khác hoàn toàn, gia chủ thường cùng Rằm tháng Giêng với canh khổ qua, thịt kho tàu, giò chả và gỏi tôm thịt...
Ngoài thức ăn, mâm cúng Rằm tháng Giêng không thể thiếu các đồ lễ như: hương, hoa tươi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu…
Trong tâm thức của người Việt, ngày Rằm tháng Giêng cũng quan trọng không kém Tết Nguyên đán. Những giá trị tinh thần, nhân văn mà ngày Rằm tháng Giêng mang lại sẽ trở thành hành trang để mỗi người tự tin bước sang một năm mới với tâm thế lạc quan, tin tưởng vào những điều tốt đẹp nhất.
| Một số lưu ý vào ngày Rằm tháng Giêng (hay Tết Nguyên tiêu): Trong ngày này, bạn nên làm việc thiện để tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn. Khi đó bạn sẽ cảm thấy cuộc sống nhẹ nhàng và ý nghĩa hơn. Làm việc thiện không nhất thiết phải là việc gì to tát, bạn có thể quyên góp tiền, thăm hỏi những người gặp khó khăn hoặc đơn giản là giúp đỡ những người xung quanh. Vào ngày Rằm tháng Giêng, người dân thường phóng sinh cá chép, cá cảnh, chim trời,… Bạn nên chọn nơi vắng vẻ, không có thợ săn để đảm bảo những con vật này có thể sống khi phóng sinh. Đặc biệt, dâng lễ là một nghi thức rất quan trọng, vì vậy bạn cũng cần phải lưu ý khi dâng lễ. Khi dâng lễ nên ăn mặc gọn gàng, chỉnh tề để thể hiện sự thành kính, không được ăn mặc luộm thuộm, phản cảm, quần đùi áo cộc. Song song với việc thắp hương ở nhà, chúng ta có thể tìm đến những nơi linh thiêng, bình an như đền, chùa,… để tìm điểm tựa trong tâm hồn và gửi gắm những mong ước cho một năm mới suôn sẻ, làm ăn phát đạt, dồi dào sức khỏe. |
Thích
(NB&CL) Ngày 30/4/1975, những chiếc xe tăng của quân giải phóng hùng dũng tiến vào Dinh Độc Lập, kết thúc thắng lợi chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Trong số những người chứng kiến thời khắc lịch sử đó, có người thanh niên trẻ 21 tuổi Nguyễn Khắc Nguyệt - chiến sĩ lái xe tăng số 380…
(CLO) "Ta đi trong muôn ánh sao vàng, rừng cờ tung bay! Ta nghe như vang tiếng Bác Hồ dậy từ non sông... Ôi, hạnh phúc vô biên, hát nữa đi em những lời yêu thương!"- Cảm xúc dào dạt lên tới cao trào, bỗng bật ra giọng Hò Đồng Tháp của chị văn công Giải phóng năm nào, hình tượng tiêu biểu của con người miền Nam tôi vẫn hằng ấp ủ trong tim, cứ vút cao đưa tâm hồn tôi bay lên, say trong không gian của non sông anh hùng ngày hoàn toàn giải phóng!”.
(CLO) TP Điện Biên Phủ miễn phí tham quan các điểm di tích lịch sử, văn hóa tại các bảo tàng và điểm di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ cho đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
(CLO) Chương trình nghệ thuật “Bản hùng ca vang mãi” được dàn dựng công phu, hoành tráng, âm thanh, ánh sáng hiện đại, cùng những câu chuyện lay động cảm xúc khán giả...
(CLO) Tối 29/4, UBND huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) đã tổ chức khai mạc Lễ hội du lịch biển Hải Tiến năm 2024 với chủ đề “Hải Tiến - Biển hát khúc tình ca”.
