Những tưởng sau khi hứng chịu liên tiếp các vòng trừng phạt khắc nghiệt của phương Tây, nền kinh tế Nga sẽ hoàn toàn suy sụp. Tuy nhiên, trong tuần này, Cục thống kê Nga Rosstat cho biết tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong sáu tháng đầu năm của quốc gia này chỉ giảm 0,4%.

Đầu tư vốn tăng, đồng rúp tăng trở lại và lạm phát - vốn tăng vọt khi chiến tranh bắt đầu - đã bắt đầu giảm bớt, theo dữ liệu chính thức. Tuần này, một quan chức hàng đầu của chính phủ Nga dự đoán rằng GDP cả năm sẽ chỉ thấp hơn 3% và không giảm 1/3.

Theo dự kiến, nguồn thu từ dầu và khí đốt, đặc biệt là từ Liên minh châu Âu, đang tiếp tục tăng cường tài chính của đất nước, bất chấp việc Đức và Ý cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.

Gã khổng lồ năng lượng Gazprom (Nga) vừa công bố mức lợi nhuận kỷ lục trong nửa đầu năm là 2,5 nghìn tỷ rúp (41,36 tỷ USD, 41,41 tỷ Euro), khiến giá cổ phiếu tăng 30%.

Không còn nghi ngờ khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đã bắt đầu có hiệu lực. Tháng trước, một nghiên cứu của Đại học Yale cho thấy hàng nhập khẩu vào Nga đã giảm và các nhà sản xuất đang phải vật lộn để có được các linh kiện, bao gồm chất bán dẫn và các bộ phận công nghệ cao khác.

Báo cáo cho biết, vị thế của Nga với tư cách là nhà xuất khẩu hàng hóa đã bị xói mòn không thể phục hồi, do Moscow buộc phải bán nhiều dầu và khí đốt hơn cho châu Á với mức chiết khấu cao.

Kinh tế Nga sẽ sụp đổ trong 'hai năm'?

Theo giáo sư quản lý Jeffrey Sonnenfeld nghiên cứu, nền kinh tế Nga chỉ có thể "tồn tại với những khó khăn to lớn trong hai năm hoặc lâu hơn", miễn là phương Tây vẫn kiên quyết với các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia thương mại khác lại cho rằng để nền kinh tế Nga sụp đổ hoàn toàn sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa.

"Về lâu dài, Nga sẽ không còn là “một trạm xăng” đối với Trung Quốc ... nhưng tôi không ủng hộ lập luận này rằng nền kinh tế sẽ sụp đổ trong hai năm", Rolf J. Langhammer, một chuyên gia thương mại người Đức chia sẻ với DW.

Ông cho biết Nga đã dành nhiều năm để xây dựng “pháo đài” kinh tế và lên các phương án chuẩn bị tốt cho bất kỳ hành động “cách ly” phương Tây. "Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm ngoái đã viết rằng Nga đã tích trữ tiền mặt kể từ cuộc xung đột năm 2014 ở miền đông Ukraine và việc sáp nhập Crimea và chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh tiêu hao”, ông nói.

Theo một lưu ý, Đức đã trả 20 tỷ euro (19,97 tỷ USD) cho Nga để nhập khẩu năng lượng trong nửa đầu năm 2022 - tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. "Ngay cả khi khối lượng giảm, với giá tăng vọt, chúng tôi vẫn sẽ trả cho họ khoảng 3 tỷ euro mỗi tháng hoặc 15 tỷ euro cứ sau 6 tháng", chuyên gia người Đức nhận định.

Cuộc chiến tại Ukraine khiến Nga tiêu hao tài chính ra sao?

Theo các nhà nghiên cứu của Yale, Nga đã rút ra 600 tỷ USD dự trữ ngoại tệ đã thực hiện chiến tranh tại Ukraine. Ước tính khoảng 80 tỷ USD đã được Nga sử dụng, trong khi một nửa số dự trữ khác đã bị phương Tây đóng băng.

Alexander Mihailov, chuyên gia kinh tế liên kết tại Đại học Reading của Vương quốc Anh, tin rằng Nga sẽ chỉ thiếu tiền cho cuộc chiến khi phương Tây có thể cắt giảm hoàn toàn sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, điều mà ông nói có thể sẽ mất 2-3 năm nữa.

Nếu tài chính của Nga bị thắt chặt, nhiều khả năng nước này sẽ in thêm tiền để đáp ứng chi phí quân sự tăng vọt, điều mà ông Mihailov nói sẽ là "bất ổn" vì động thái này sẽ "dẫn đến đồng rúp mất giá, siêu lạm phát và bất ổn xã hội."

Ở phương Tây, mọi người dân đều cảm thấy “sợ hãi” với tỷ lệ lạm phát 10%, điều này đã khiến các Chính phủ đứng ngồi không yên. Tuy nhiên, xã hội Nga không hoạt động như vậy, Chính phủ nước này có nhiều thời gian hơn để giảm 20-30% mức sống của người dân.

Lệnh trừng phạt thứ cấp sẽ cô lập Nga hơn nữa

Nhiều quốc gia ở châu Á, châu Mỹ Latinh và châu Phi đã không áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, một số nước được hưởng lợi từ sự rút lui của phương Tây. Các báo cáo trong tuần này cho thấy Trung Quốc đang âm thầm bán khí đốt dư thừa của Nga cho châu Âu.

Hiện nay, phương Tây đang gia tăng áp lực nhằm áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp, nơi công dân nước ngoài có thể bị cắt khỏi hệ thống tài chính quốc tế nếu họ làm ăn với Nga. Các biện pháp này đã được Washington sử dụng để chống lại các bên thứ ba nhằm cô lập hoạt động xuất khẩu dầu mỏ và tham vọng hạt nhân của Iran.

Trung Quốc là quốc gia lớn “phớt lờ” các lệnh trừng phạt của phương Tây, cùng với Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ”, ông Langhammer chia sẻ: "Việc Trung Quốc rút lui khỏi việc ủng hộ Nga do lo ngại các lệnh trừng phạt thứ cấp sẽ là một luồng gió mới đem lại hiệu quả của các lệnh trừng phạt.

Trước đó, Nhà Trắng đã cho rằng các biện pháp trừng phạt thứ cấp là một lựa chọn của các quốc gia, nhưng các chuyên gia cảnh báo nếu áp đặt các lệnh như vậy ngay bây giờ, chúng có thể làm tăng nhu cầu đối với dầu thô và khí đốt, từ đó giá sẽ còn tăng hơn nhiều.

Lê Na (Theo DW)