Nghị định 38/2021/NĐ-CP: Vài chữ, đủ "bóp chết" báo chí

Thứ sáu, 28/05/2021 08:00 AM - 0 Trả lời

Vài ngày nữa, Nghị định 38/2021/NĐ-CP Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Văn hóa và Quảng cáo sẽ có hiệu lực, trong đó quy định về hành vi vi phạm quảng cáo trên báo điện tử.

Khi báo chí mất nguồn thu do quy định vô lý, sức mạnh của nó sẽ kém đi. Ảnh: internet

Khi báo chí mất nguồn thu do quy định vô lý, sức mạnh của nó sẽ kém đi. Ảnh: internet

10 năm trước, khi đi học ở Thụy Điển, tôi tìm hiểu về cách thức mà tờ báo Aftonbladet (tờ báo lớn nhất Thụy Điển, phát hành 1,4 triệu bản khi thời điểm ấy dân số Thụy Điển chỉ 9 triệu người) làm quảng cáo trên ấn bản điện tử của họ. Dưới một bản tin về tai nạn xe do đường cao tốc đóng băng, là một ô quảng cáo lốp xe chống trơn trượt cho mùa đông, và dưới nữa là một bài tư vấn chọn lốp xe. Bài báo ấy được ẩn đi và bạn chỉ đọc được nó nếu trả phí. Còn nếu không muốn trả phí thì bạn click vào quảng cáo để nhận pass đọc bài đó. Như vậy việc quảng cáo “lẫn vào phần nội dung tin, bài”, quảng cáo theo ngữ cảnh (context advertising) là phương thức hữu ích của báo chí điện tử.

Thế nhưng Nghị định 38 quy định phạt tiền 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng về hành vi vi phạm: “Thiết kế, bố trí phần quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin, bài”. Nếu áp dụng quy định này, thì chúng ta đang đi ngược lại sự phát triển công nghệ AI, đi ngược lại xu hướng phát triển của báo chí.

Khoản 2 Điều 38 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng nếu “chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định vượt quá 1,5 giây”. Điều này cực vô lý. Tôi không hiểu căn cứ vào đâu để đưa ra quy định này. Các mạng xã hội như Facebook và các nền tảng OTT (ứng dụng âm thanh và Video trên internet) không hạn chế thời gian bật/ tắt quảng cáo, ngay cả Youtube cũng hạn chế thời gian chờ ở mức 5 giây. Người dùng cũng đã được trao quyền block ad, chặn quảng cáo. Vậy mà Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định trên 1,5 giây là phạt, là sao?

Với quy định này, tất cả các tin bài trên báo điện tử không thể giúp quảng cáo vì thời gian dừng lại đọc bài của độc giả trước khi quyết định đọc tiếp hay thoát ra thường không quá 5 giây. Cấm đoán thế này là bóp chết quảng cáo báo chí. Như vậy có nghĩa là nguồn thu quảng của báo chí Việt Nam sẽ rơi vào các trang mạng, báo chí và nền tảng MXH nước ngoài. Nguồn thu sẽ mất và thuế cũng mất nốt. Và khi báo chí mất nguồn thu do quy định vô lý, sức mạnh của nó sẽ kém đi. Các biển quảng cáo cố định trên web hiện chỉ chiếm 5-10% tổng thu quảng cáo (thậm chí thấp hơn nhiều) của báo chí, và nguồn thu chủ yếu sẽ mất. Dịch vụ quảng cáo trên báo chí hiện chiếm thị phần cực thấp, sẽ tiếp tục bé đi và mất hẳn. 

Luật quảng cáo 2012 (Luật số 16/2012/QH13) ra đời đúng ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, 21/6/2012. Nhưng mãi suốt 9 năm không có hướng dẫn cụ thể về việc phạt các vi phạm quảng cáo tương ứng. Khoảng trống nghị định suốt gần 2 nhiệm kỳ Quốc hội và Chính phủ chắc chắn thuộc về lãnh đạo Bộ văn hóa Thể thao và Du lịch, cơ quan có nhiệm vụ xây dựng dự thảo Nghị định.

Ngày 29/3/2021, Chính phủ ban hành Nghị định 38/2021 Quy đinh về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Văn hóa và Quảng cáo. Trong đó có quy định xử phạt về quảng cáo trên báo điện tử. Trong quá trình này, giới báo chí và cơ quan quản lý nhà nước về báo chí không được lấy ý kiến dù liên quan đến họ.

Từ gần một thập niên, xu hướng đọc của độc giả/ người dùng đã thay đổi. Lượng tiếp cận bạn đọc qua báo in chỉ còn vài đến vài chục phần trăm so với trước, dù lượng độc giả thực tế tăng vùn vụt. Tất cả tiếp cận qua báo điện tử. Tuyệt đại đa số cơ quan báo chí hiện nay tự chủ 100% tài chính. Do vậy, các quy định về quảng cáo sẽ quyết định sự lớn mạnh, tồn tại hay thoi thóp tụi tàn của cơ quan báo chí.

Tôi nghĩ quy định này cần được sửa đổi. Chính phủ cần tạm dừng thời gian có hiệu lực của Nghị định 38, hoặc tạm dừng áp dụng Điều 38 của Nghị định này. Bộ văn hóa Thể Thao Du lịch nên có một dự thảo nghị định khác, với cách xây dựng luật sát thực tiễn hơn. Dù thời điểm có hiệu lực của Nghị định 38/2021/NĐ-CP (1/6/2021) chỉ còn vài ngày.

Nhà báo Nguyễn Đức Hiển

 Phó Tổng biên tập báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh

Tin khác

Kỳ 4: Ráo riết chuẩn bị cho trận đánh lớn

Kỳ 4: Ráo riết chuẩn bị cho trận đánh lớn

(NB&CL) Ngay sau khi Chiến dịch Điện Biên Phủ được khai mở, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị: “Chiến dịch này là một chiến dịch quan trọng không những về quân sự mà cả về chính trị, không những đối với trong nước mà đối với quốc tế. Vì vậy toàn quân, toàn dân, toàn Đảng phải tập trung hoàn thành cho kỳ được”. Thực hiện chỉ thị của Người, ngay từ cuối năm 1953, công tác chuẩn bị cho chiến dịch được ráo riết tiến hành với quyết tâm cao độ và tinh thần: “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”.

Góc nhìn
Thành phố Hồ Chí Minh: Tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng để thúc đẩy liên kết vùng

Thành phố Hồ Chí Minh: Tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng để thúc đẩy liên kết vùng

(NB&CL) Nằm trong xu thế phát triển chung, vấn đề liên kết vùng, liên kết ngành là định hướng quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đây cũng là một trong những vấn đề được TP.HCM đặc biệt coi trọng, xem đây là một trong những nguồn lực quan trọng trong quá trình phát triển.

Góc nhìn
Việt Nam quê hương ta đẹp lắm…

Việt Nam quê hương ta đẹp lắm…

(CLO) Trong những ngày này, cả nước đang hồ hởi, phấn khởi chào mừng kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024) và 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Góc nhìn
Phát triển du lịch xanh: Không phải cứ nói suông là được!

Phát triển du lịch xanh: Không phải cứ nói suông là được!

(NB&CL) Tại Việt Nam, du lịch xanh đang dần hình thành và phát triển ở nhiều địa phương. Giới chuyên gia nhận định trong thời gian tới, du lịch xanh không chỉ đóng vai trò to lớn trong bảo vệ đa dạng sinh học và văn hóa cộng đồng mà còn đóng góp tích cực cho sự phát triển bền vững ở Việt Nam. Tuy nhiên, “Diễn đàn Du lịch Việt Nam - Chuyển đổi Xanh để phát triển bền vững” nằm trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam VITM Hà Nội 2024 đã khẳng định: Chuyển đổi du lịch xanh không chỉ là vấn đề phủ xanh không gian du lịch, bảo vệ môi trường sinh thái mà cần có sự đổi mới tư duy của những người làm du lịch, ứng xử đúng mực với thiên nhiên.

Góc nhìn
Lại chuyện đặt tên phố, tên làng!

Lại chuyện đặt tên phố, tên làng!

(CLO) Một đôi vợ chồng trẻ chuẩn bị sinh con đầu lòng, nghĩ nát óc cả dăm bảy tháng để đặt tên cô con gái rượu sắp ra đời.

Góc nhìn