Một người tố giác đứng trước Quốc hội Mỹ. Một vụ bê bối toàn cầu liên quan đến Facebook. Mark Zuckerberg “mất tích” và một loạt giám đốc dưới quyền của ông bị quay cuồng trên các mạng truyền hình Mỹ. Sự việc đó đã diễn ra vào năm 2018, song đó chỉ là một sự khởi đầu.

Chris Wylie, cựu giám đốc phụ trách bầu cử của công ty khai phá dữ liệu Cambridge Analytica là người đứng ra tố cáo trong các cuộc điều tra của Observer vào Facebook năm đó.

Tố cáo gia tăng

Giờ một sự khởi đầu tiếp theo nữa đang đến. Tuần trước, đến lượt Frances Haugen, một người điềm tĩnh, có tiếng nói rõ ràng, có thẩm quyền từ bên trong Facebook, người đã chứng minh lời khai của mình sẽ có sức ảnh hưởng lớn.

Cô ấy không chỉ nói một cách thuyết phục về những lời nói dối của Facebook, tác hại của nó với thanh thiếu niên và tàn phá nền dân chủ, cô ấy còn chứng minh lời nói của mình bằng những chứng cứ chắc chắn. Tất cả sẽ có trong 8 lá đơn khiếu nại lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). Cuối tháng này, cô cũng sẽ đứng ra điều trần trước quốc hội Vương quốc Anh.

Có rất nhiều cáo buộc của Haugen đã được biết đến hoặc ít nhất đã được nhìn thoáng qua bởi tất cả trong chúng ta. Từng ngày trong 3 năm qua, kể từ vụ việc đầu tiên báo hiệu về một điều tồi tệ sẽ đến với Facebook, người ta vẫn được thấy những những câu chuyện độc hại trên nền tảng xã hội này.

Những gì chúng ta thấy đang diễn ra trong chuyển động chậm: Sự sụp đổ “Ngôi nhà của Zuckerberg”. Nó sẽ không xảy ra ngày hôm nay, không xảy ra vào ngày mai, nhưng tuần trước, các vết nứt trên nền móng của nó đã sâu hơn. Nó đang đến.

Lời khai của Wylie vào năm 2018 đã đánh động khu rừng. Nó đã thúc đẩy nhiều cuộc điều tra vào Facebook. Song chính bởi các cuộc điều tra đó đã thất bại khiến những cuộc điều tra mới đang được tiến hành trong 3 năm sau.

Năm 2018, mặt nạ của Facebook đã rơi. Nhưng các nhà chức trách không thể tìm đủ chứng cứ để đưa ra lời kết tội. Để rồi, nền dân chủ ngày càng trở nên mong manh và những thanh thiếu niên yếu ớt ngày càng phải gánh hậu quả.

Khi Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) phạt Facebook 5 tỷ USD vì tham gia vào vụ bê bối Cambridge Analytica, kết quả duy nhất là giá cổ phiếu của nó thậm chí còn cao hơn. Vả lại, 5 tỷ USD cho một công ty trị giá 1000 tỷ USD có thấm tháp gì?

Và mặc dù Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ phát hiện ra rằng Facebook đã đưa ra “những tiết lộ gây hiểu lầm”, bao gồm cả việc nói dối các nhà báo, nhưng Facebook giải quyết vụ kiện của mình chỉ với khoản tiền phạt 100 triệu USD. Không có giám đốc điều hành nào bị ảnh hưởng. Zuckerberg không bị phế truất. Mọi người đã bỏ đi và để lại tất cả mọi thứ.

Thách thức với Facebook

Nhưng bây giờ Facebook đang gặp khó khăn. Nó đang phải đối mặt với nhiều thách thức về luật pháp, đồng thời đang trong tình trạng suy yếu với lực lượng nhân sự bị lung lay và xáo trộn.

Bởi vì điểm yếu lớn nhất của nó là chính nó. Một trong những điểm khác biệt nổi bật nhất giữa năm 2018 và hiện tại là các chiến dịch của Haugen được hỗ trợ và tổ chức cực kỳ chặt chẽ. Toàn bộ ngành công nghiệp hiện đang tồn tại để chào đón và hỗ trợ những người tố cáo công nghệ. Điều đáng chú ý, các thượng nghị sĩ Mỹ đã đặt câu hỏi cho Haugen một cách rất nghiêm túc và khẩn thiết.

Một vụ kiện cổ đông mới cũng vừa được đệ trình tại Delaware, dựa trên các tài liệu nội bộ được tiết lộ, có thể chứng minh rằng các giám đốc điều hành cấp cao Facebook và các thành viên hội đồng quản trị đã lừa dối nhà đầu tư. Nếu nó có thể được chứng minh, nó sẽ tạo ra một chuỗi hậu quả khôn lường cho Facebook.

Ba năm trước, Sandy Parakilas, một trong những người tố cáo Facebook, đã nói: “Tiền sẽ giúp bạn làm được hầu hết mọi thứ tại Mỹ, nhưng có một điều bạn không thể làm là đối đầu với chủ nghĩa thị trường của chúng ta”.

Thậm chí, Liên Hợp Quốc nhận thấy Facebook đã tạo điều kiện thuận lợi cho một cuộc diệt chủng ở Myanmar. Nó cũng góp phần thúc đẩy một cuộc nổi dậy tại Điện Capitol trên chính nước Mỹ. Nghiên cứu của chính nó cho biết nó đang gây hại cho thanh thiếu niên, thông qua rất nhiều số liệu có thể dễ dàng tiếp cận.

Nếu vụ kiện tới đây có thể chứng minh Facebook đã nói dối các nhà đầu tư, ai đó sẽ phải ngồi tù. Không ai được quyền miễn trừ, ngay cả Mark Zuckerberg cũng vậy.

Không ai có thể nói trước điều gì về tương lai của Facebook, nhưng có nhiều chỉ dấu cho thấy những tín hiệu không tươi sáng với mạng xã hội hàng đầu thế giới này. Cổ phiếu của Facebook đã giảm hơn 12% kể từ đầu tháng 9, báo hiệu một "sự thay đổi danh tiếng" của công ty.

“Tôi chưa bao giờ thấy cổ phiếu giảm giá kéo dài như vậy trước những tin tức chính trị như thế này", phóng viên Sara Fischer của hãng truyền thông Axios bình luận.