Bài học nhãn tiền: Bán đất theo “sốt” đất

Năm 2008, việc Hà Tây được sáp nhập vào Hà Nội đã khiến thị trường bất động sản Thủ đô vụt sáng. Tuy nhiên, ghi nhận từ thực tế cho thấy, giá đất, giá nhà ở mọi phân khúc, mọi khu vực, từ Hà Đông, Hoài Đức, Mê Linh,... đều tăng giá chóng mặt.

Trong cơn lốc “sốt đất”, Ba Vì - Hòa Lạc, là một trong những địa phương tăng “nóng” nhất, do “tin đồn” về việc dịch chuyển trung tâm hành chính Quốc gia về đây.

Nhớ lại giai đoạn này, ông Đỗ Kỷ, một nhà đầu tư tại Hà Nội cho biết: Mỗi ngày có hàng đoàn xe chở nhà đầu tư, “cò” đất từ khắp nơi, đổ dồn về Ba Vì tìm kiếm cơ hội làm giàu.

Từ đất thổ cư, nhà đất, cho tới đất nông nghiệp, đất rừng, cũng được giới đầu cơ săn lùng. Hiện tượng này đã khiến giá đất Ba Vì tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba chỉ trong thời gian ngắn.

“Khu vực Ba Vì chủ yếu sống bằng nghề nông, đất đai tương đối rẻ chỉ vài triệu đồng/sào. Vào thời điểm “sốt” đất năm 2008, họ chưa bao giờ nghĩ sẽ có một ngày giá đất tăng tới vài triệu đồng cho một mét vuông. Do đó, nhiều người nông dân đã bán đất ruộng, đất nhà cho “cò” đất để lấy tiền chi tiêu. Họ bán đi chính cần câu cơm của mình để đổi lấy lợi ích trước mắt”, ông Kỷ nói.

Hậu quả, sau khi “sốt” đất đi qua, người nông dân mất đất canh tác, buộc họ phải lên thành phố làm thuê, hoặc đi xuất khẩu lao động.

“Có nhiều trường hợp, cả đời họ chỉ biết làm nông. Sau khi mất đất, họ chẳng biết làm gì. Về sau, họ lại phải đi thuê đất của nhà khác để canh tác. Đây chính là bài học đau xót, sau mỗi “cơn sốt” đất”, ông Kỷ chia sẻ thêm.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Phương, giám đốc công ty địa ốc B.V.L nhận định: Trong cơn “sốt” đất Ba Vì hơn 10 năm trước, nhiều người nông dân bị giới đầu cơ mê hoặc khiến họ rơi vào “bẫy”.

Ví dụ, có trường hợp, “cò” mua đất nông nghiệp của người dân, sau đó “thổi giá” kèm theo vô vàn lời hứa hẹn giá sẽ còn tăng, để bán cho chính chủ đất.

Nhiều chủ đất cả tin, bán hết đất, rồi mua lại đất với giá cao. Sau khi “sốt” đất rút đi, chủ đất bỗng nhiên ôm một đống nợ.

“Người dân thời điểm đó chưa có kinh nghiệm đối phó với các chiêu trò của “cò” đất, nên dễ bị lừa. Tuy nhiên, tôi nhận thấy, trong một số đợt “sốt” gần đây, hiện tượng này đang có xu hướng tiếp diễn”, ông Phương nói.

Bán đất theo “sốt” đất, người nông dân trắng tay

Trong đợt “sốt” đất tại Bình Phước, UBND huyện Hớn Quản đã nhanh chóng có văn bản cảnh báo, để người dân cảnh giác.

Theo UBND huyện Hớn Quản, cơn "sốt đất" ăn theo quy hoạch sân bay đang lan rộng ở huyện Hớn Quản khiến người dân, đặc biệt là người đồng bào dân tộc thiểu số đứng trước nguy cơ mất đất sản xuất, tiềm ẩn nguy cơ đói, nghèo.

Đồng thời, việc nhiều đối tượng đầu cơ, môi giới đất đai trong và ngoài tỉnh Bình Phước tụ tập đông người, đẩy giá đất lên cao gấp nhiều lần so với giá thực tế dẫn đến nguy cơ mất an ninh trật tự, lây nhiễm dịch bệnh Covid-19.

Theo TS Sử Ngọc Khương, Giám đốc cấp cao của Savills Việt Nam, trong các đợt “sốt” đất xảy ra ở tỉnh lẻ, các địa phương nông nghiệp, việc người dân địa phương bán đi đất đai, đồng nghĩa với việc bán đi nguồn thu nhập chính, nuôi sống gia đình.

Đơn cử, tại huyện Hớn Quản, nơi mà đa phần người dân địa Phương trước giờ sống nhờ vào nông nghiệp như là trồng cây cao su và thu hoạch mủ cao su để nuôi sống gia đình. Vậy việc bán đi những mẩu đất này không khác gì bán đi cần câu cá khi giờ họ đã mất đi nguồn thu nhập chính.

Theo TS. Sử Ngọc Khương, đây là một vấn đề rất cần sự quan tâm của các cấp quản lý. Việc quy hoạch hợp lý và đề cao tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt là ở vùng nông thôn khi đa phần người dân ở đây thiếu tiếp cận với nhiều nguồn thông tin đáng tin cậy và phổ quát, sẽ giúp cho việc tránh xảy ra những bong bóng nhà đất.

Đồng thời nếu nhìn từ góc nhìn vĩ mô hơn, thì việc mọi người chỉ tập trung vào hưởng lợi từ việc lên giá đất mà không chú trọng đến việc tăng giá trị thặng dư từ lao động sản xuất sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, các cơn “sốt” đất, nhất là “sốt” đất ảo đã làm nhiều loại tài nguyên trên đất đai bị xâm phạm, chuyển đổi chức năng không phù hợp quy định pháp luật. Điều này làm lãng phí tài nguyên, ảnh hưởng phát triển kinh tế, thậm chí gây bất ổn cho địa phương tại những khu vực đó.

Do đó, ông Đính kiến nghị, Chính quyền các địa phương phải vào cuộc quyết liệt để kiểm soát mọi hoạt động sử dụng đất đai, thực hiện các dự án đầu tư, giao dịch đất đai,.. đảm bảo thực hiện theo đúng quy định pháp luât. Đồng thời, cần gắn trách nhiệm của lãnh đạo địa phương đối với các hiện tượng sốt đất…

“Nhà nước cần thiết phải điều chỉnh pháp luật theo hướng số hóa quy hoạch, sản phẩm bất động sản người dân có thể thuận tiện tra cứu thông tin. Đồng thời, quản lý Sàn giao dịch và môi giới BĐS được chặt chẽ, hiệu quả hơn”, ông Đính nói.

Lâm Vũ