Muốn biết sự thay đổi của giới công nghệ trước mắt, hãy nhìn vào lược sử ngắn của Sàn giao dịch Khoa học – Công nghệ đổi mới của Sở giao dịch Chứng khoán Thượng Hải.

Tháng 11/2018, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiết lộ các kế hoạch cho sàn giao dịch mới này, dựa trên mô hình sàn Nasdaq của New York và được biết đến là sàn STAR.

Đó là con đường tự do hơn để các công ty công nghệ Trung Quốc đến với thị trường vốn. Sàn mở vào tháng 7/2019 với 25 công ty và những định giá tăng vọt.

Một năm sau đó, vào ngày 23/7, sàn chứng khoán đã đưa ra một chỉ số về 50 công ty lớn nhất của mình.

Vài tháng trước đó, hầu hết mọi người đều chưa bao giờ nghe đến tên sàn STAR hoặc các doanh nghiệp của nó.

Công ty được định giá cao nhất là AMEC, một hãng chế tạo các công cụ tạo thiết bị chip ít tên tuổi của Trung Quốc, với giá trị vốn hóa thị trường khoảng 100 tỉ nhân dân tệ (tức 14 tỉ đô la).

Các thành viên máu mặt khác, thuộc các lĩnh vực chế tạo chất bán dẫn (Montage Technology), phần mềm văn phòng (Kingsoft) hoặc ngành điện tử đường sắt (China Railway Signal & Communication), gần như vô danh với phương Tây.

Tất cả đều đã thay đổi vào tháng Bảy. Đầu tiên, Tập đoàn sản xuất chất bán dẫn quốc tế (SMIC) đã niêm yết cổ phiếu của mình trên sàn, huy động được 6,5 tỉ đô từ lần chào bán.

Một tuần sau đó, Ant Group, chi nhánh về thanh toán của Alibaba, ông lớn về thương mại điện tử của Trung Quốc, cho biết cũng sẽ niêm yết cổ phiếu của mình trên sàn này (cũng như ở Hong Kong). Ant có lẽ là công ty tư nhân có giá trị cao nhất thế giới, với định giá khoảng 150 tỉ đô la.

Chỉ riêng việc phát hành cổ phiếu đã có thể đẩy sàn STAR vượt qua Nasdaq, trở thành nơi hội tụ hàng đầu thế giới để các công ty công nghệ huy động vốn trong năm nay.

Và không chỉ có Ant. Geely, một hãng sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc; chi nhánh về fintech của JD.com, một doanh nghiệp bán lẻ qua mạng; Imagination Technologies, một công ty thiết kế chip Anh với các nhà đầu tư Trung Quốc: tất cả đều được cho là đang tính niêm yết trên sàn này.

Sàn chứng khoán này đã chào đón 141 doanh nghiệp. 409 doanh nghiệp khác đang trong quá trình đăng ký.

Những định giá gây ấn tượng nhất của sàn STAR là những công ty có sản phẩm là trọng tâm khát vọng của chính phủ Trung Quốc về một nền công nghiệp chất bán dẫn nội địa độc lập.

Ví dụ, giá cổ phiếu của SMIC và AMEC, giao dịch ở mức gấp 200-500 lần lợi tức.

Tỷ số giá trên lợi nhuận một cổ phiếu (Tỉ số P/E) trung bình của 50 công ty là con số 71 béo bở, so với 52 của Nasdaq.

Vậy, làm thế nào STAR từ một sàn vô danh trở thành một kho bạc lớn nhất thế giới cho giới công nghệ chỉ trong một năm?

Câu trả lời ngắn gọn chính là cuộc đấu tranh chiếm ưu thế về công nghệ và kinh tế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

SMIC đã hủy niêm yết (trên sàn chứng khoán) New York vào năm ngoái, trên danh nghĩa vì những lý do hành chính – nhưng luật pháp Hoa Kỳ đầy 'sát khí' có khả năng ngăn chặn các doanh nghiệp Trung Quốc trên các sàn của Hoa Kỳ có lẽ cũng đã gây áp lực lên quyết định của công ty này.

Nói cách khác, một khoản đầu tư vào những doanh nghiệp như SMIC hay AMEC là một khoản đánh cược vào tính thực tế trong tham vọng độc lập bán dẫn của Bắc Kinh – và cược rằng Trung Quốc sẽ không để cho những nhà vô địch của mình sụp đổ, ngay cả khi những nhà vô địch ấy không thể theo kịp sự cạnh tranh cao cấp trên toàn cầu.

Khi nhìn vào chỉ số STAR 50, đã tăng tới gần 50% cho đến thời điểm hiện tại trong năm nay, rất nhiều nhà đầu tư sẽ thích tỷ lệ cược này.