Kết quả thử nghiệm hứa hẹn

Hàng trăm phương pháp điều trị bằng Covid-19 hiện đang được phát triển, nhưng trong những tuần gần đây, các hãng dược phẩm lớn đã công bố kết quả đầy hứa hẹn đối với hai loại thuốc uống, mở đường cho khả năng sử dụng rộng rãi của chúng.

Đầu tháng này, một loại thuốc từ công ty Merck của Mỹ đã trở thành viên uống đầu tiên trên thế giới được phê duyệt cho Covid-19 sau khi Anh khuyến nghị sử dụng thuốc này cho những người mắc bệnh nhẹ đến trung bình và có ít nhất một yếu tố nguy cơ phát triển bệnh nặng.

Việc bật đèn xanh cho loại thuốc được gọi là Molnupiravir mà Merck và đối tác Ridgeback Biotherapeutics cho biết làm giảm nguy cơ nhập viện hoặc tử vong cho những bệnh nhân như vậy khoảng 50% diễn ra một ngày trước khi công ty Pfizer của Mỹ công bố kết quả về thuốc viên của riêng mình.

Công ty cho biết loại thuốc đó có tên là Paxlovid đã giảm 89% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong đối với những người trưởng thành có nguy cơ cao.

Hai nhà sản xuất thuốc này đang xin phép FDA, với kế hoạch cung cấp thuốc trên toàn cầu với sự chấp thuận của quốc gia. Các quốc gia trên thế giới đã xếp hàng để có cơ hội mua hoặc sản xuất thuốc.

Các chuyên gia y tế cho biết tác động của thuốc đối với việc điều trị Covid-19 và khả năng sống chung với bệnh có thể là đáng kể, đặc biệt là khi kết hợp với tỷ lệ tiêm chủng cao. Tiêm phòng được coi là cách bảo vệ tốt nhất chống lại căn bệnh này, mặc dù các chuyên gia cho rằng các biện pháp bảo vệ khác như đeo khẩu trang và giãn cách xã hội vẫn quan trọng.

Nhưng rất nhiều điều sẽ phụ thuộc vào cách những loại thuốc này hoạt động trong thế giới thực và liệu tỷ lệ hiệu quả của chúng có thể duy trì bên ngoài các thử nghiệm lâm sàng hay không.

Ông Sanjaya Senanayake, một bác sĩ bệnh truyền nhiễm và phó giáo sư tại Trường Y Đại học Quốc gia Úc, cho biết: “Do chúng ta có thể sẽ phải sống chung với Covid-19 về lâu dài, nên điều quan trọng là phải có những loại thuốc này".

Ông nhận định: “Tiêm phòng vẫn là biện pháp bảo vệ tốt nhất chống lại các ca bệnh nặng và nhập viện, nhưng những loại thuốc này thực sự có thể bổ sung vào kho vũ khí của chúng tôi để chống lại virus và điều đó thực sự quan trọng".

Điều đó đặc biệt quan trọng để bảo vệ những người không thể hoặc sẽ không tiêm phòng hoặc những người bị nhiễm trùng đột phá, theo ông Senanayake.

“Rất hữu ích khi có những loại thuốc có thể được cung cấp cho những người có nguy cơ cao mắc Covid-19 trước khi họ đến bệnh viện, điều này giúp họ không cần phải nhập viện, giúp cuộc sống của bác sĩ cũng dễ dàng hơn rất nhiều”, ông nói và chỉ ra yêu cầu cấp thiết phải giữ cho các bệnh viện không quá tải.

Thuốc của Merck và Pfizer có thể sẽ bị hạn chế ở các nhóm có nguy cơ cao, như ở Anh, nhưng cũng có khả năng chúng sẽ được sử dụng rộng rãi hơn và ngay cả với những người gần đây có thể đã tiếp xúc với virus như một biện pháp phòng ngừa, các chuyên gia nói.

Bà Ashley Brown, phó giáo sư tại Viện Đổi mới Trị liệu thuộc Đại học Y khoa Florida, cho biết: “Thuốc kháng virus đường uống sẽ thay đổi cuộc chơi".

Bà nói: “Các loại thuốc uống sẵn có thể được sử dụng cho dân chúng tại nhà, không giống như các phương pháp điều trị tiêm tĩnh mạch hiện có như remdesivir, khi bạn phải nhập viện và cần đáp ứng các tiêu chí nhất định về bệnh tật”.

Thay vào đó, thuốc uống có thể được phân phối sớm trong quá trình bệnh hoặc thậm chí ngay sau khi tiếp xúc để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh cũng như khả năng lây lan virus.

Hy vọng nhiều hơn lý thuyết rủi ro

Tuy nhiên, việc đưa thuốc sớm cho những người bị nhiễm và phơi nhiễm có thể phụ thuộc vào khả năng của một quốc gia. Các chuyên gia cho biết vẫn chưa rõ mức độ hiệu quả nếu một trong hai viên thuốc được uống muộn hơn so với kết quả trong thử nghiệm.

Cũng cần thêm dữ liệu về tác động của những viên thuốc này đối với các yếu tố quan trọng như lây truyền bệnh tật hoặc ngăn ngừa nhiễm trùng nếu dùng sau khi tiếp xúc nguồn lây.

Một mối quan tâm khác khi nói đến thuốc kháng virus là liệu virus có phát triển kháng thuốc hay không. Đây là một cuộc đấu tranh đáng kể trong việc phát triển các phác đồ điều trị thành công cho các tình trạng virus mãn tính như HIV.

Các chuyên gia cho rằng điều quan trọng là phải theo dõi và tiếp tục phát triển các loại thuốc mới có thể được sử dụng phối hợp với bất kỳ loại thuốc nào hiện có để chống lại tình trạng kháng thuốc.

Ông Alejandro Chavez, một trợ lý giáo sư về bệnh lý học và sinh học tế bào tại Đại học Columbia ở New York, cho biết: "Dự kiến, các loại thuốc uống tương tự như cách chúng ta điều trị HIV sẽ là thứ cần thiết để kiểm soát virus và làm chậm tình trạng kháng thuốc".

Theo bà Brown, các loại thuốc cùng nhóm với viên thuốc Molnupiravir của Merck được biết là có mức kháng thuốc cao hơn.

Tuy nhiên, một nhà virus học nổi tiếng đã đặt câu hỏi liệu loại thuốc này, hoạt động bằng cách phá vỡ sự nhân lên của virus, có thể vô tình làm phát sinh các biến thể nguy hiểm hơn của virus hay không.

“Molnupiravir có thể gây ra hậu quả đáng tiếc là tạo ra các đột biến trên mọi gen và protein của virus”, cựu giáo sư Trường Y Harvard William Haseltine viết trong một bài bình luận gần đây trên Forbes.

Song, các nhà khoa học khác coi đây là một rủi ro lý thuyết, cần được theo dõi nhưng không đủ khả năng để ngăn chặn việc sử dụng một loại thuốc có khả năng cứu mạng. Việc giám sát bổ sung cũng có thể được sử dụng để biết liệu cơ chế của thuốc có gây ra bất kỳ nguy cơ nào đối với việc can thiệp vào DNA của con người hay không, điều có thể có nghĩa là thuốc không thích hợp cho phụ nữ mang thai.

Với những gì các nhà sản xuất công bố, các loại thuốc điều trị COVID-19 của Merck và Pfizer rõ ràng thắp lên hy vọng cho cuộc chiến chống virus Corona đang rất cam go, nhất là khi mà ở nhiều khu vực đang báo cáo sự bùng phát trở lại của các ca nhiễm. Sự xuất hiện của thuốc điều trị có thể xem như ngọn giáo, bên cạnh chiếc khiên vắc xin, để thế giới mạnh mẽ hơn trong trận chiến với kẻ thù vô hình: Virus Corona.