Ngày 10/11, HĐXX Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội tuyên bố kết thúc phần xét hỏi đối với 12 bị cáo có đơn kháng cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO), bước vào phần tranh luận.

Trình bày quan điểm tại phiên phúc thẩm, đại diện Viện Kiểm sát (VKS) cho rằng, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS). Năm 2007, đơn vị trúng thầu xây dựng là Tập đoàn Khoa học- Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Giá trị hợp đồng trọn gói hơn 160 triệu USD. 

Các bị cáo trong vụ án đã không thực hiện đúng quy định của pháp luật, không đạt được hiệu quả của dự án mà còn gây thất thoát số tiền đặc biệt lớn.

Sau hơn 11 tháng khởi công, MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng. MCC còn đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC…

Bị cáo Trần Trọng Mừng (nguyên Tổng Giám đốc TISCO) và Mai Văn Tinh (nguyên Chủ tịch HĐQT VNS) đã chỉ đạo các cá nhân có liên quan thuộc TISCO và VNS tổ chức, thực hiện việc điều chỉnh dự toán chi phí phần C, tham gia ký hợp đồng thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 theo hình thức hợp đồng theo đơn giá….

Việc này đã tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện Hợp đồng trên, chấp thuận không có căn cứ Tổng Công ty Xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01, trong khi VINAINCON không đủ năng lực.

Đại diện VKS nhận thấy bị cáo Mừng chịu trách nhiệm toàn diện về dự án. Bị cáo đã không chỉ đạo áp dụng điều khoản để dừng hợp đồng, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét hủy đấu thầu, thu hồi tiền tạm ứng… Bị cáo Mừng bị xác định là người có vai trò chính trong vụ án này.

Hành vi sai phạm của bị cáo dẫn tới phát sinh nhiều chi tiết hư hỏng, hành vi của các bị cáo gây thiệt hại về tài sản Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của cơ quan, tổ chức; đồng thời gián tiếp ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế, dẫn tới dự án không thể tiếp tục thực hiện.

Cũng tại phần xét hỏi, bị cáo Đặng Văn Tập (nguyên Phó Giám đốc thường trực Ban Quản lý Dự án, TISCO) xin giảm nhẹ hình phạt, xin miễn bồi thường 70 tỷ đồng. Bị cáo Tập bị Toà án cấp sơ thẩm tuyên phạt 7 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”. Theo trình bày của bị cáo Đặng Văn Tập, nội dung mà Tòa sơ thẩm kết luận là quá nặng, ví dụ như bản án sơ thẩm kết luận bị cáo đề xuất chọn VINAINCON là nhà thầu phụ không đủ năng lực nhưng theo bị cáo, thực chất việc này đã được xác định từ trước.

 Bị cáo Đặng Văn Tập khai rằng toàn bộ năng lực của VINAINCON đều do tổ xét thầu thẩm định; ngoài ra còn có văn bản của Bộ Công Thương giới thiệu. Ý kiến của Bộ quản lý khẳng định năng lực và giới thiệu nên phía TISCO thực hiện. Bên VINAINCON cũng tự khẳng định năng lực của họ nên bị cáo mới ký nháy vào đề xuất và “chưa bao giờ nghĩ tới hoàn cảnh này”. Cũng tại phiên tòa, bị cáo Đặng Văn Tập mong Hội đồng xét xử xem xét thêm tình tiết “bị cáo tuổi đã cao” để có thể giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

Bị cáo Đỗ Xuân Hòa (nguyên Kế toán trưởng TISCO) xin giảm án và xin miễn bồi thường 40 tỷ đồng. Bị cáo cho rằng, trong vụ án này bị cáo có vai trò mờ nhạt, không tư lợi nên không có trách nhiệm phải bồi thường. Hiện bị cáo đã khắc phục 110 triệu đồng.

Bị cáo Uông Sỹ Bính (nguyên Phó Phòng Kế toán TISCO) cho rằng Tòa buộc bị cáo bồi thường 30 tỷ đồng là quá lớn, gần bằng với lãnh đạo của bị cáo là chưa hợp lý. Bị cáo có lương thấp, vợ nghỉ việc do mất sức, hoàn cảnh khó khăn. Bị cáo Bính xin được hưởng án treo.

Với những nhận định nêu trên, VKS đề nghị Tòa phúc thẩm sửa một phần bản án sơ thẩm, chấp nhận một phần đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo Đậu Văn Hùng (nguyên Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam - VNS) và Hoàng Ngọc Diệp (nguyên thành viên Hội đồng quản trị TISCO) vì đã khắc phục toàn bộ hậu quả.

Đối với 10 bị cáo còn lại, VKS đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm không chấp nhận kháng cáo của các bị cáo  cũng như các bên có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án.

Thành Nhân